مبارزانی که «مرگ بر آمریکا» را عبادت میدانند
مذهب زیدیه، در تاریخ اسلام، جایگاه مهمی دارد. زید پسر امام سجاد(ع) که فردی بسیار شجاع و اهل علم و دانش بود، در سال 122 هـ.ق در دوران خلافت هشام بن عبدالملک اموی بر ضد حکومت ظلم و جور امویان و خونخواهی مظلومان عاشورا در کوفه قیام کرد و با جمع کثیری از یارانش به شهادت رسید.
عقاید خاص زیدبن علی(ع) از جمله قیام و خروج علیه ظالمان در هر شرایطی، امکان امامت بدون برخورداری از علم غیب و عصمت، سبب شد که علی رغم اینکه خودش مدعی امامت نباشد، اما پیروانش او را امام بدانند و پس از شهادتش در کوفه و عراق، ایران و یمن دست به قیام علیه حکومت های وقت بزنند و حکومت های زیدی را تشکیل دهند. به همین دلیل آنان زیدیه و شیعه پنج امامی نامیده می شوند.
«جارودیه»، «سلیمانیه» و «صالحیه» از جمله سه فرقه اصلی زیدیه است که از آن فرقه های دیگری مانند «هادویه» و «قاسمیه» در یمن و «ناصریه» در ایران شکل گرفت.
زیدی ها در بسیاری از اعتقادات با شیعیان اثنی عشری مشترک هستند و مراسم عاشورا و جشن های الغدیر را به طور گسترده برگزار می کنند.
صعده، استانی است کوهستانی که در فاصله 243 کیلومتری شمال پایتخت یمن(صنعا) قرار دارد و مرکز شیعیان زیدیهای است که از نظر مذهبی به شیعه دوازده امامی بسیار نزدیک هستند. برای زیدی ها صعده در حکم قم برای ایران است؛ یعنی یک مرکز مذهبی مهم به حساب می آید.
حوثی ها یک گروه شیعه زیدی در شمال یمن در استان صعده هستند و به این دلیل «الحوثی» خوانده می شوند که نخستین رهبر آن ها، حسین بدرالدین الحوثی بود. حسین بدرالدین الحوثی" 45 ساله فرزند علامه شیخ "بدرالدین الحوثی"، از مشایخ بزرگ مذهب زیدیه یمن بود.
وی تحصیلات کودکی خود را در همان محل رشد یعنی در استان صعده در شمال یمن گذراند و بعدها در مدرسه وهابی‌ها که وابسته به جنبش اخوان المسلمین یمن بود، ادامه تحصیل داد.
در سال 1991 حزب سوسیالیست حاکم در یمن برای جلوگیری از گسترش اندیشه‌های تند و افراطی حزب "تجمع اصلاحات یمنی" تصمیم گرفت "حزب حق" را با دیدگاه‌های اسلامی تأسیس کند. در این میان "حسین الحوثی" نیز از بنیانگذاران این حزب به شمار می‌رفت. او در سال 1993 در انتخابات شرکت کرده و به عضویت پارلمان یمن در آمد. در سال 1996 به دلیل بازگشت بسیاری از یمنی‌های وهابی از افغانستان، حکومت یمن دچار اختلاف و انشقاق شد. از همین رو دولت برای اینکه جلوی اینگونه اندیشه های تند و افراطی را بگیرد، از "حسین الحوثی" کمک گرفت.
سال 1997 بود که او از حزب حق جدا شد و جنبش جوانان مؤمن را تأسیس کرد. در آن زمان دولت یمن نیز به این جنبش کمک می‌کرد و به آنان اجازه فعالیت‌های فرهنگی برای مبارزه با اندیشه‌های وهابی را می‌داد. در همان زمان آمریکا نیز برای مبارزه با القاعده، به دولت یمن فشار می‌آورد.
سازمان جوانان مؤمن (الشباب المؤمن) دو مرحله را پشت سر نهاد. مرحله اول تأسیس و شکل گیرى بود که از سال 1990 در برخى از مناطق استان صعده آغاز شد. در این مرحله جوانان زیادی برای عضویت به صعده رفتند و پس از مدتی دامنه فعالیت آنها در استان های دیگر یمن که زمینه های زیدی و مذهبی بشتری داشتند گسترش یافت.
مرحله دوم، که مرحله رویارویى مسلحانه و یا سازمان دهى مسلحانه علنى - معروف به جامعة الحوثى - است، از سال 2004 آغاز شد. از این مقطع زمانى به بعد، جماعت حوثى به گروه ها یا میلیشیاهاى نظامى اى تبدیل شد که داراى بعد ایدئولوژیک بود. این گروه هاى نظامى طى 4 سال پنج جنگ مسلحانه را با ارتش یمن سامان دادند.
در سال 2003 ناگهان همه چیز تغییر کرد. 650 تن از اعضای جوانان مؤمن به دلیل سر دادن شعار مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل در مساجد، با کمک سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا (CIA) که در یمن به طور رسمی نمایندگی دایر کرده بودند بازداشت شدند. تلاش حوثی و یارانش برای آزادی این افراد به بن بست رسید، از همین رو اختلاف میان آنان و دولت وارد فاز سیاسی و مدتی بعد فاز نظامی شد و همچنان ادامه دارد. اکنون معادله بر عکس شده و دولت یمن برای نابودی حوثیها از وهابیت کمک گرفته است.
حسین بدرالدین الحوثی در سپتامبر سال 2004 در درگیرهای مسلحانه ازسوی نیروهای امنیتی دولت یمن به شهادت رسید.
درگیری مسلحانه دولت یمن با حوثی ها تقریبا همزمان با حمله آمریکا به عراق آغاز شد. بسیاری از بعثی های نزدیک به صدام که رابطه خوبی با علی عبدالله صالح نیز داشتند پس از حمله آمریکا به یمن گریخته و در دولت این کشور پست گرفته و مشغول به فعالیت شدند. حضور نیروهای بعثی و تحریک و برنامه ریزی آنان برای ریشه کنی شیعیان یکی از مهمترین دلایل آغاز درگیری دولت با حوثی ها بود.
پس از شهادت حسین الحوثی برادر وی عبدالملک الحوثی رهبری جنبش الحوثی را برعهده گرفت. وی که سخنوری خبره ومدیری باتجریه و متفکر است تاکنون با بهره گیری از نفوذ مذهبی پدرش بدرالدین الحوثی که بین زیدی ها محبوبیت زیاد دارد توانسته بسیاری از فعالیت های جنبش را به خوبی رهبری کند.
عقاید الحوثی ها
اعضای خاندان حوثی خود را از نوادگان حضرت محمد دانسته، از این رو سید یاهاشمی هستند. حوثیها خود را مدافعان جامعه شیعیان زیدی می دانند که تحت حملات شدید بوده و در خطر نابودی فرهنگی قراردارند.
از نگاه آنها اتحاد میان دولت و سلفی ها تهدیدی بزرگ برای شیعیان و سنت شان است. به عبارتی، می توان گفت که نیروهای حوثی در واقع بازوی مسلح شیعیان یمن هستند، که در برابر تهاجمات دولت مرکزی از آن ها دفاع می کنند.
آنها به احیای روحیه اسلامی علاقه زیادی دارند. نمود این اعتقاد در راهپیمایی روز قدس آنان بود که تعداد بسیار زیادی در میدان های شهر گرد آمدند و شعار دادند. علاوه بر راهپیمایی های مختلف، یمنی‌ها شور خاصی در عاشورا دارند و عزاداری آنها درست شبیه به عزاداری مردم ایران پرشور و علاقه است. همین عوامل سبب شده است که بسیاری آنها را از شیعیان دوازده امامی بدانند.
انتقاد آنان از زیدیان امروزی مبنی بر رهایی تظلم خواهی و دست از قیام کشیدن همچنین نزدیکی نظراتشان به شیعیان 12امامی موجب اختلافاتی در یمن شده است. جنبش انقلابی الحوثی شعار مرگ بر آمریکا را در حقیقت عبادتی جدانشدنی از سایر عبادات می دانند که برای آن حاضرند از جان خود بگذرند.
نکته جالب توجه اینجاست که طرفداری الحوثیها از انقلاب ایران و علاقه مندی آنها به امام خمینی(ره) و آرمان های انقلاب اسلامی و پیروی از منویات حضرت آیت الله خامنه ای بسیار پررنگ و فعالانه است .
عبدالملک الحوثی در نشست اخیر علمای یمن که در صعده برگزار شد، گفته بود که افراد مغرض تلاش می کنند ایران را در سطح منطقه به عنوان دشمن معرفی کنند و همواره علیه این کشور موضع گیری و مردم را ضد آن تحریک می کنند در حالیکه که دشمن حقیقی مسلمانان رژیم صهیونیستی است.
رهبر الحوثی ها همچنین سال گذشته در همایش میلاد پیامبر گفته بود که ایران بزرگترین حامی مسائل امتی اسلامی و عربی، و بویژه مسأله فلسطین است. جمهوری اسلامی ایران همواره بهترین حامی مسائل بزرگ امت؛ و بزرگترین حامی ملت فلسطین در برابر دشمن صهیونیست بوده است. ایران مانعی در برابر سلطه جویی آمریکا است، و به فضل خداوند، نشانه های تغییر در امت اسلامی با بیداری در چند کشور عربی از جمله یمن آغاز شده است.
روح انقلابى گفتمان الحوثى ها به دو عامل اصلى برمىگردد:
نخست اینکه این روحیه، برون داد طبیعى تربیت زیدى - هادوى است. این تربیت، ارزش نظر و تفکر را بسیار بالا مى برد و به شخصى که به مرتبه اجتهاد دست یافته، حق اعمال نظر اجتهادى اش را مى دهد. گویا حسین الحوثى در خود اهلیت اجتهاد را دیده که از برخى آراى حاکم و رایج در مذهب زیدى شانه خالى کرده است. این کار او، خشم بعضى از برجسته ترین علماى مذهب زیدى را برانگیخت.
عامل دوم به این نقطه برمى گردد که بخشى از تکوین فکرى و سیاسى حوثى، ریشه در مبانى اندیشه سیاسى زیدى دارد که اصل پنجم را امر به معروف و نهى از منکر برشمرده و لازمه ایمان به این اصل را رد و سرپیچى از هر حاکمى مى داند که به فسق و فساد دچار است.
جنگ‌های شش گانه دولت یمن با الحوثی ها
در خصوص زمینه‌های شروع جنگ اول باید گفت که حسین بدرالدین الحوثی یک سال قبل از جنگ اول، یعنی سال 2003 حرکت سیاسی را آغاز کرد و در اعتراض به سیاست‌های آمریکایی دولت یمن و حضور نظامی آمریکا در این کشور شعارهای پنج گانه "الله اکبر، الموت لامریکا، الموت لاسرائیل، العنة علی الیهود، النصر للاسلام " (الله اکبر، مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل،لعنت بر یهود، پیروزی از آن اسلام است ) را شعار خود قرار داد که حتی پس از شهادت حسین الحوثی این شعار هم چنان میان زیدی‌ها حفظ شده و ادامه دارد.
هر هفته 20 نفر از جوانان زیدی از صعده به صنعا آمده و پس از ادای نماز جمعه بزرگ صنعا، این شعار را سر می‌دادند و سازمان امنیت یمن نیز آنها را دستگیر کرده و به زندان می‌فرستاد. هفته بعد نیز به همین ترتیب 20 نفر دیگر از جوانان زیدی به صنعا می‌آمدند و این کار را انجام می‌دادند. این حرکت تا یکسال ادامه یافت، دولت یمن که نتوانست این حرکت را تحمل کند، گروهی نظامی را برای دستگیری حسین الحوثی فرستاد.
نکته مورد توجه این است که قبایل یمنی از گذشته‌های دور همواره سلاح حمل می‌کردند و افراد و قبایل در یمن، امنیت خود را خودشان حفظ می‌کنند و حمل سلاح از نمادهای مردانگی مردم یمن است.
درگیری اول یمن 3 ماه طول می‌کشد که در آن حسین الحوثی با نیرنگی دستگیر شده و به شهادت می‌رسد. جنگ دوم چند ماه بعد به رهبری پدر حسین آغاز می‌شود که اقدامات دولت یمن باعث گسترش این درگیری‌ها می‌شود. ارتش یمن پس از جنگ اول وارد صعده شده و این منطقه را به شکل یک منطقه نظامی درمی‌آورد. استخدام خطیبان مصری در مراکز زیدی و حذف فیزیکی روحانیون زیدی و تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی زیدیون و کنار گذاشتن شیعیان زیدی از مناصب دولتی، باعث شروع جنگ دوم بود که با وساطت علما حل شد و جنگ سوم نیز این چنین آغاز و پایان یافت.
جنگ چهارم به فرماندهی "عبدالملک الحوثی " آغاز و پس از مدتی با وساطت قطر پایان یافت. عربستان که مایل نبود پای قطر به یمن باز شود، شروع به سنگ اندازی در این توافقنامه کرد و در نتیجه آن جنگ پنجم شکل گرفت و باز هم با وساطت دیگر گروه‌ها و کشورها پایان یافت.
دولت یمن در طول 5 سال گذشته بسیار تلاش کرد تا جنبش الحوثی را به ایران مرتبط کند و هر موضوعی را بهانه می‌کرد تا نشان دهد که ایران و حزب الله با الحوثیها در ارتباط بوده و در یمن حضور دارند و به آنها تسلیحات می‌دهند. این سخنان و موضع گیری‌ها تنها برای افکار عمومی داخلی و تحریک عربستان صورت می‌گرفت، چرا که اساساً جغرافیای استان صعده اجازه حضور یک خارجی به این منطقه را نمی‌دهد. بسیاری از جاده‌ها کوهستانی بوده و دارای پست‌های ایست بازرسی فراوان است که هیچ ایرانی یا لبنانی نمی‌تواند، در آن حضور داشته باشد، از خاک عربستان هم محال است که بتوان به یمن رفت.
جرقه جنگ ششم در پی مفقود شدن یک گروه جهانگردی آلمانی در استان صعده زده شد، دولت یمن بلافاصله ربایش آنها را به الحوثیها نسبت داد. پس از به قتل رسیدن فجیع سه نفر از آنها دولت یمن الحوثیها را تروریست خواند تا نظر آمریکا و غرب را برای اقدام علیه الحوثیها متقاعد کند، لذا دست به این کار زد و این آغاز جنگ ششم بود.
این جنگ در 20 مرداد 1388 آغاز شد، در فاصله جنگ پنجم تا آغاز جنگ ششم دولت علی عبدالله صالح همواره اعلام می‌کرد که در صدد سرکوبی گروه الحوثی است و هیچ گاه این جریان را به عنوان یک گروه قانونی تلقی نکرده و حاضر به هیچگونه تعاملی با آنها نیست. با آغاز جنگ، علی عبدالله صالح اعلام کرد که کار را تا ریشه کن کردن الحوثیها ادامه می‌دهد و در این ماجرا نیروی هوایی با تعداد زیادی هواپیما و هلی کوپتر به سمت مناطق صعب العبور عازم شده و بمباران‌های زیادی انجام می‌دادند. در کنار آن هم نیروهای پیاده زیادی را برای پاکسازی در مناطقی که نیروهای حوثی وجود داشتند، گسیل کردند و پی در پی نیز از فتوحات خود سخن گفتند، اما به زودی متوجه شدند که امکان موفقیت در جنگ وجود ندارد و گروه حوثی ورزیده‌تر از گذشته و به صورت چریکی به مقابله می‌پردازد./902/ز502/ک
محمد حسین کشکولی