مصرف صحیح از نگاه اسلام به چاپ رسید
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب مصرف صحیح از نگاه اسلام نوشته جواد ایروانی و علی جلائیان اکبرنیا به همت دانشگاه علوم اسلامی رضوی روانه بازار نشر شد.
این کتاب شامل این عناوین می شود: «سخن ناشر؛ فصل اول: جایگاه مصرف در نگاه دینی؛ فصل دوم: مبانی جهان بینی و انسان شناختی الگوی مصرف؛ فصل سوم: اصول و شاخصههای مصرف صحیح؛ فصل چهارم: تعیین الگوی مصرف صحیح؛ فصل پنجم: آسیب شناسی مصرف و کتابنامه».
در بخشی از سخن ناشر آمده است: «سبک زندگی امروزی، حرص به مصرف را بالا برده، نیازهای کاذب را گسترش داده و عوارض آن را فراوان نموده است، مصرف لجام گسیخته علاوه بر ضرر به آدمی، طبیعت را نیز به نابودی می کشاند و تسلط ارباب زر و زور را فراهم می‌آورد.
این همه در حالی است که مصرف صحیح ار نگاه اسلام پاسخ عاقلانه به نیازهای واقعی است، آن هم با هدف رسیدن به کمال نه لذت. به دیگر سخن، مبتنی بر جهانبینی توحیدی مصرف آخرین حلقه و هدف نهایی نیست، بلکه مقدمه‌ای برای اهداف والاتر است. نگاه به مصرف از این زاویه دارای چهارچوپ ارزش و نیت الهی است و در آن از فخرفروشی، خودنمایی، هم چشمی، شهوت و شهرت خبری نیست.
برای دست یافتن به مصرف صحیح در چنین زمانی نیازمند حفظ و بازسازی باورهای پیشین و پذیریش الگوی جدید و مطابق با دین هستیم. ارایه الگوی دینی و مطابق با شرایط زمانه از تضعیف‌ها باورها جلوگیر نماید و در اصلاح الگوی مصرف نقش بسزایی دارد.»
فصل اوّل با عنوان جایگاه مصرف در نگاه دینی از هشت گفتار تشکیل شده است که گفتارهای آن عبارتند از: «گفتار اول: مفهوم مصرف؛ گفتار دوم: جایگاه مصرف در نگاه دینی؛ گفتار سوم: اهداف، انگیزهها مصرف؛ گفتار چهارم: رفتارها، برخاسته از باورها؛ گفتار پنجم: تلاش برای سازگاری رفتارها و باورها؛ گفتار ششم: ضرورت دستیابی به الگوی زندگی؛ گفتار هفتم: مصرف گرایی، الگوی زندگی در عصر حاضر و گفتار هشتم: آموزهها اصیل دینی، تنها راه بازگشت به الگوی مصرف صحیح».
نویسنده در گفتار هشتم این فصل با عنوان «آموزه‌های اصیل دینی، تنها راه بازگشت به الگوی مصرف صحیح» آورده است: «برای غلبه فرهنگ مصرفگرایی، راهی به جز بازگشت به آموزه‌های اصیل دینی نیست. روند «مصرف گرایی» تنها با توصیه‌های اخلاقی و بیان پیامدهای دنیوی آن تغییر نخواهد کرد، بلکه این کار نیازمند تغییر اساسی در نگرش‌های فرهنگی است؛ نگرش‌هایی که افراد را به فزون‌خواهی و مصرف بیش از حد وا می‌داد.
اگر سبک زندگی بر اساس مبانی توحید و اندیشه‌های الهی بنا شود و اگر خدا محوری به جای انسان محوری در اندیشه بشر جدید بنشیند و انسان در عرصه زندگی فردی و جمعی خود تعالیم انبیاء را چراغ راه خویش قرار دهد، بدون شک بر بسیاری از بحران‌ها از جمله بحران‌های زیست محیطی و آرایشی و آسیب‌های اجتماعی به ویژه مصرف زدگی غلبه خواهد کرد.»
فصل دوم با عنوان «مبانی جهان بینی و انسان شناختی الگوی مصرف» از این دو گفتار تشکیل شده است: «گفتار اول: رابطه خداوند با جهان و انسان؛ گفتار دوم: مبانی انسانشناختی.»
در سرفصل این بخش می خوانیم: «نیک روشن است که رفتارهای برخاسته از باورهای و اعتقادات است و بدون تغییر در باروها، دگرگون ساختن رفتارها ناممکن یا دشوار خواهد بود.
رواج مصرف گرایی و برداشت محدودیت‌های آن در غرب محصول اندیشه‌ها و باورهایی است؛ از جمله: اصل دئیسم و ناتورالیسم؛ اومانیسم؛ فردگرایی و فایده گرایی.
این در حالی است که دیدگاه اسلام در مسایل اقتصادی، مبتنی بر مثلث معرفتی ویژه‌ای است که سه ضلع آن را خدا، انسان و جهان تشکیل می‌دهد. نوع رابطه خداوند با جهان و انسان از یک سو، و مبانی انسان شناختی اسلام از سوی دیگر، چند و چون رفتارهای اقتصادی فرد مسلمان را مشخص می‌سازد.»
در فصل سوم با عنوان «اصول و شاخصههای مصرف صحیح » این دو گفتار را مطالعه می کنیم: «گفتار اول: الگوی مصرف عمومی و اصول آن؛ گفتار دوم: الگوی مصرف ویژه و اصول آن.»
در فصل چهارم با عنوان تعیین الگوی مصرف صحیح این گفتارها را پیش رو داریم: «گفتار اول: تغذیه؛ گفتار دوم: پوشاک؛ گفتار سوم: هزینه ازدواج و خانواده؛ گفتار چهارم: مسکن؛ گفتار پنجم: وسیله نقلیه؛ گفتار ششم: آرایش و زیبایی؛ گفتار هفتم: حاملهای انرژی؛ گفتار هشتم: مصارف بهداشتی و درمانی؛ گفتار نهم: مصارف عبادی و اخلاقی؛ گفتار دهم: مصارف تفریحی و گفتار یازدهم: پس انداز و سرمایه گذاری.»
مولفین این کتاب در این بخش به تعیین الگوی مصرف صحیح در نیازهای روزمره انسانها پرداخته و برای هرکدام از نیازها الگوی صحیح اسلامی را با توجه آیات و روایات مورد بررسی قرار داده است.
فصل پنجم با موضوع آسیب شناسی مصرف به این گفتارها پرداخته است: «گفتار اول: کالاها و خدمات ممنوع؛ گفتار دوم: اسراف و تبذیر؛ گفتار سوم: اتراف(رفاهزدگی و مصرفگرایی)».
در گفتار سوم این بخش معنا و مفهوم اتراف و ویژگی‌های مترفین و عوامل اتراف و آسیب شناسی اتراف و درمان شناسی اتراف مورد بررسی قرار گرفته است و بخش عوامل اتراف چهار عامل را از عوامل اتراف شمرده است:
«1. انباشته شدن ثروت در دست عده‌ای محدود.
2. حاکمیت ارزشها تکاثری در جامعه، به ویژه روحیه هم چشمی ور قابت در مصرفگرایی، ضعف بنیان‌ها اعتقادی و اخلاقی در میان افراد و الگوپذیری از مترفان.
3. تهاجم تبلیغاتی و فرهنگی کشورها صنعتی و پیشرفته بر جوامع عقب مانده و در حال توسعه برای گسترش فرهنگ مصرف گرایی و بازرایابی برای کالاها تولید خود.
4. نفوذ متکاثران و مترفان در حاکمیت که قرآن از آن تعبیر به «ملأ» نموده است و تاثیر گذاری آنها بر آحاد مردم.»
چاپ اول کتاب مصرف صحیح از نگاه اسلام به همت دانشگاه علوم اسلامی رضوی تدوین و در 336 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و با قیمت 10000 تومان از سوی انتشارات آستان قدس رضوی وارد بازار نشر شده است./998/ن601/ق