شماره دوم نشریه ژرفا منتشر شد

حجت‌الاسلام قانع، معاون پژوهش مدرسه علمیه امام خمینی(قدس سره الشریف) تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا از انتشار شماره دوم نشریه ژرفا خبرداد و با اشاره به راه‌اندازی نشریه پژوهشی ژرفا در سال 1390 گفت: این نشریه با هدف پویایی طلاب علوم دینی در عرصه تحقیق و پژوهش و همچنین نشر آثار پژوهشی تولید شده در حوزه علوم انسانی در سطح حوزه های علمیه بنیان گذاشته شده است.

وی افزود: تلاش همه همکاران در نشریه ژرفا اعم از مدیر مسؤول محترم جناب حجت‌الاسلام مهدی رنجبریان، سردبیر جناب حجت‌الاسلام قانع و همه همکاران در هیأت تحریریه بر این امر قرار گرفته است تا با حمایت معنوی از پژوهش‌های برتر که به‌صورت سالانه منتخب و تقدیر می شود، عرصه علم آموزی پژوهش محور را به روی طلاب علوم دینی گشوده و زمینه هرچه عمیق‌تر آموختن علوم انسانی را که به‌حق مهم‌ترین دغدغه و نیاز امروز، بلکه آینده جامعه اسلامی است را فراهم کند.

حجت‌الاسلام قانع مصاحبه با متخصصین علوم دینی پژوهش محور را از دیگر فعالیت‌های نشریه ژرفا در ضمن انتشار پژوهش‌های منتخب طلاب علوم دینی در جشنواره های مختلف، مطرح کرد و ابراز داشت: با این اقدام ضمن شناساندن دغدغه روز جامعه به طلاب محترم، الگوهای مناسب در طی مسیر پژوهشی نیز به آنان معرفی می‌شود.

معاون پژوهش مدرسه علمیه امام خمینی(رحمةالله‌علیه) تهران گفت: این نشریه و تمامی مقالات منتخب و برگزیده، در سایت معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه استان تهران قابل دسترسی و استفاده علاقه مندان است.

وی در ادامه به معرفی چکیده‌ای از برخی مقالات منتخب منتشر شده در این شماره از نشریه ژرفا پرداخت و اظهار داشت: «خلافة ابی بکر بین الإجماع و الإستبداد» یکی از مقالات منتشر شده به قلم حجج اسلام محمّدجواد مونسی و رضا احمدی است که در بخش‌هایی از آن آمده است:

لایخفی علی أی مسلم أنّ أساس الخلاف بین الشیعه و السنه هو مسأله الخلافه بعد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم. فالشیعه تعتقد بأنّ الخلافه منصب الهی جعله الله تعالی فی آل بیت رسول الله علیهم السلام الی یوم القیامه به ما أمرهم فی القرآن الکریم وکلّف رسوله علی إبلاغه الناس؛ لکن عقیدة العامه فی‌ها، هی إنّ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم الذی لم یدع المسلمین فی حیاته علی حالهم فی الحروب و الأفعال حتی کان یولّی علیهم قائدین واحدا بعد أخری فارق الدنیا و لم یستخلف أحدا. بهذا عرفنا مدی أهمیة هذه المسألة التی بحلها یحل اهمّ مشاکل المسلمین و یسبب تقریبا عظیما بین المذاهب الإسلامیه فجَعلَنا هذا الأمر نفکّر فی طریقه لتبیین هذه الحقیقة و تحقیق فی طریق حل هذه الأزمة. بیّنا فی الفصل الاوّل آراء العامه فی مسئلة الخلافه؛ و ذکرنا الأدلة المثبتة لخلافة أبی بکر عندهم فی الفصل الثانی من ادعاء الإجماع و الآیات و الروایات و ذکرنا آراء الشیعة فی المسألة بالإجمال فی الفصل الثالث و حاولنا الرد علی الأدلة المذکورة به تفصیل و تدقیق و وجدنا أنّ الخلافه لم تکن مشروعة و لم تکن الا غصب الإمامة التی جعل‌ها الله تعالی حقا لآل بیت الرسول صلی الله علیه و آله و سلم و لا دلیل فی الإجماع الا زخرف القول الذی لا أصل له و هناک ادلة تاریخیة کثیرة علی عدم الإجماع و الأدلة النقلیة و العقلیة الأخری التی ذکرها القوم باطلة بالتحقیق.

معاون پژوهش مدرسه علمیه امام خمینی تهران همچنین به مقاله «تعریف بالتشبیه و بالمثال» نوشته محمدرضا کلانتر نیستانکی اشاره کرد و گفت: در این مقاله آمده است: شاید به جرئت بتوان گفت که اصولا منطق آکادمیک، تشکیل یافته از دو  مبحث معرف و حجت است، روش نگارنده در این مکتوبه بررسی لغوی در ابتدا سپس بررسی تعاریف موضوعات در کتب یا نظریات بزرگان این علم  و بررسی صحت یا عدم این تعاریف و نظریات با توجه به مبانی منطقی و چگونگی تطبیق آن با موضوع مورد نظر و اینکه آیا می توان این دو شیوه تعریفی را منطبق بر ضوابط بیان شده برای تعریف و افرادی از دایره مصداقی مفهوم تعاریف بیان شده برای تعریف یافت؟ سپس بررسی ادله ای که این دو تعریف مد نظر را به یکدیگر و در آخر به یکی از چهار قسم اصلی ملحق می نماید، است.

سردبیر نشریه ژرفا با بیان این‌که مقاله «شرط اجتهاد در قضاوت» به قلم حجت الإسلام رضا محسنی در این شماره از ژرفا منتشر شده است، در بیان خلاصه‌ای از این مقاله، افزود: از آنجا که بزرگان در این موضوع بحث‌های مفصلی را داشته‌اند لذا در این تحقیق به این موضوع پرداخته شده، در ابتدا گریزی اجمالی به تعریف مقوله قضاء زده شده تا مشخص شود طبق کدام تعریف به بررسی مقوله اجتهاد در قضاوت پرداخته و بعد از آن وارد بحث از لفظ قضاء شده و آن را به صورت لغوی و اصطلاحی بررسی کرده و سپس به موضوع شرط بودن اجتهاد در قضاء پرداخته و ادله های موافقین و مخالفین را آورده و نقد و بررسی کردیم و بعد از آنکه شرط بودن اجتهاد را ثابت کرده وارد این مبحث که آیا در قضاء اجتهاد مطلق شرط است یا تجزی در اجتهاد کفایت می کند، شده و دلائل آن آورده شده تا اینکه بحث را در مقوله شرط بودن اجتهاد در قضاوت به پایان رسانده و در ادامه بحث از قضای مقلد سخن به میان آورده شده و مباحثی از قبیل؛ قضای مقلد مستقلا، نصب مقلد از طرف فقیه، وکالت مقلد از طرف فقیه و قضای مقلد عند الاضطرار مطرح و مورد بررسی قرار داده شده و در پایان کیفیت مشروعیت محاکم فعلی را که از جمع بندی مباحث قبل بدست آورده ایم توضیح داده‌ایم.

وی مقاله «نقدی بر پلورالیسم دینی» نوشته حجت الاسلام یونس رضازاده را مورد اشاره قرارداد و بیان داشت: در این مقاله آمده است: پلورالیسم دینی برای اثبات ادعای خویش به دلایل و توجیهاتی برون دینی و درون دینی تمسک جسته است.

دلایل و توجیهات برون دینی: با بهره گیری از نظریه کانت در تمایز واقعیت فی نفسه از واقعیت پدیداری به توجیه اختلاف برداشت ها از دین می پردازد؛ اما این دلیل به نسبیت گرایی می انجامد.

کثرت فهم ها و تفسیرها از متن و تجربه دینی را متأثر از پیش فرضها و گسترش علم در شاخه های مختلف می داند؛ اما این دیدگاه به نسبیت علم و معرفت بشری و ایده الیست می انجامد.

پیامبران را در برداشت از گوهره دین مختلف می داند؛ اما این احتمال با عقل و حکمت و قاعده لطف خداوند منافی است و نیز از برخی آیات گمان تأیید این دیدگاه از جانب خداوند را کرده اند که با تأمل و تتبع نادرستی این برداشتها ثابت می شود از جمله: آیه 85 از سوره آل عمران، آیه 199 از سوره آل عمران و آیات 3و4 سوره یس می باشند.

سردبیر نشریه ژرفا به مقاله «ملاک بداهت در تصورات» نوشته حجت الاسلام محسن مؤیدی اشاره کرد و در بیان چکیده‌ای از آن بیان داشت: در این مقاله آمده است: در مباحث معرفت شناسی عده‌ای از تصورات در نزد ما بدیهی شمرده می شوند و برای درک آن‌ها نیازی به تفکر نداریم. حال پرسش این است که چرا آن مفاهیم بدیهی شده‌اند و مفاهیم دیگر متصف به این ویژگی نیستند؛ یعنی آن ملاک خاص چیست که باعث شده تنها عده‌ای از مفاهیم بدیهی گردند! به عبارت دیگر سبب تفکیک نظری مفاهیم از یکدیگر و تبیین جایگاه بدیهیات و مرزبندی آن‌ها از غیر بدیهیات را چه چیزی مشخص می کند؟

در نگاهی اجمالی می‌توان این گونه بیان کرد که وجه تمایز بدیهیات از دیگر تصورات، ارجاع آن‌ها به علم حضوری است به این صورت که ذهن از آن علم حضوری مفهومی انتزاع می‌کند که برای فهم آن نیاز به تفکر ندارد؛ لذا در ذهن بدیهی بوده و دیگر مفاهیم به آن‌ها ارجاع داده می‌کنند.

حجت‌الاسلام قانع مصاحبه با حجت‌الاسلام شاه آبادی را از دیگر مطالب منتشر شده در شماره دوم ژرفا مطرح کرد و در بیان رزومه وی ابراز داشت: حجت الإسلام و المسلمین شاه آبادی، در سال 1339 در نجف اشرف متولد شد و از سنین نوجوانی با تأثیر از آموخته های پدر در حوزه دین، به معارف اسلامی روی آورد و پس از آشنایی با مقدمات نزد حضرت آیت الله معزی نماینده حضرت آیت الله خامنه ای در شهر لندن به تهران آمده و در مدرسه مرحوم مجتهدی به ادامه تحصیل پرداختند.

وی ادامه داد: ایشان دوره سطوح عالی خود را نیز در شهر مقدس قم و در محفل درس حضرات آیات سیدحسین شمس، وحید خراسانی، مکارم شیرازی و تبریزی به پایان رساندند.

معاون پژوهش مدرسه علمیه امام خمینی(رحمةالله‌علیه) تهران ابراز داشت: حجت‌الاسلام و المسلمین شاه آبادی هم اکنون به تدریس سطوح تکمیلی در مدرسه علمیه امام خمینی اشتغال دارند./956/ت301/ق