نگاهی به کتاب ضیاء القلوب

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، «ضیاء القلوب» مباحثی در اصول دین و امامت ائمه شیعه اثنا عشریه به زبان فارسی است که در عهد صفوی به سال 1114 قمری تألیف شده است.

این کتاب براساس نسخه خطی کتابخانه حضرت آیت‌الله گلپایگانی در قم تصحیح شده است. این نسخه در کتابخانه مرحوم آیت الله گلپایگانی موجود است.

این کتاب از سوی محمد بن عبدالفتاح تنکابنی معروف به فاضل سراب تألیف شده که حاوی مباحثی در اصول دین و امامت ائمه شیعه اثنی عشری است و در سال 1114 هجری قمری در عهد صفوی به زبان فارسی تألیف شده است. مقبره فاضل سراب با عنوان تکیه سراب در تخته فولاد اصفهان واقع شده است.

مباحث ارائه شده در زمینه امامت در کتاب ضیاء القلوب مفصل بوده و به صورت استدلالی ارائه شده است. این کتاب ترجمه‌ای است از کتاب سفینه‌النجاه که مؤلف به زبان عربی تألیف نموده بود، و سپس آن را به زبان فارسی برگردانده است.

غرض اصلی از نگارش کتاب مباحث امامت بوده است و در بحث امامت بیشترین نظر مؤلف در سه موضوع اثابت امامت مولی الموحدین حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام، ابطال امامت خلفای جور و غاصبان این منصب و مطاعن خلفای ثلاثه است.

محمد بن عبدالفتاح، معروف به سراب است که از جمله حکیمان، فقیهان و محدثان اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم است.

وی مقدمات علوم اسلامی را در مدارس تنکابن فرا گرفت، سپس به اصفهان رفت و از علمای برجسته اصفهان مانند محمدتقی مجلسی، محمدباقر مجلسی و آقاحسین خوانساری بهره‌مند شد.

تنکابنی در زمینه فقه شاگرد محمدباقر سبزواری مؤلف ذخیرة المعاد و در فلسفه شاگرد رجبعلی تبریزی بود. تنکابنی از محمدباقر سبزواری، محمدباقر مجلسی، محمدعلی استرآبادی، شیخ علی مشهدی معروف به علی صغیر و علی بن محمد معروف به علی کبیر و محمدصادق حسینی اجازه روایت گرفته است و سلسله اجازه محدثان دو قرن بعد نیز به او منتهی می‌شود.

تنکابنی رساله‌های متعددی در موضوعات گوناگون علوم اسلامی به زبان فارسی و عربی مانند رساله فی تحریر شبهه التوحید، پاسخ به شبهه قائلین به وحدت وجود، سفینة النجاة در کلام و حاشیه بر زبدة البیان فی تفسیر آیات الاحکام را تدوین کرده است.

«ضیاء القلوب» مباحثی در اصول دین و امامت ائمه شیعه اثنا عشریه علیهم السلام به زبان فارسی است که توسط علامه محمد بن عبدالفتاح تنکابنی معروف به فاضل سراب (1040-1124 ق) نگاشته شده و تصحیح و تعلیق آن توسط سید صادق حسینی اشکوری انجام گرفته است.

گفتنی است این کتاب دو جلدی را نشر مجمع ذخائر اسلامی در قم منتشر کرده است./998/د102/ق