تحلیلی بر اعتصاب غذای اسیران فلسطینی؛ آغاز خوب و پایان بی‌جواب

به گزارش خبرگزاری رسا، روز دوشنبه 17 آوریل 2017 (28 فروردین 1396) بیش از 1500 اسیر فلسطینی زندان های رژیم صهیونیستی ضمن صدور بیانیه ای اعلام کردند اعتصاب غذای نا محدودی را تا زمان برآورده شدن خواسته هایشان آغاز می کنند. این بیانیه، اعتصاب را اعتصاب «آزادی و کرامت» نامید و اعلام کرد اسیران فلسطینی به این اعتصاب غذا ادامه می دهند تا جایی که یا به شهادت برسند یا آزادی. روز شنبه 27 می 2017 (6 خرداد 1396) پس از گذشت 41 روز از اعتصاب غذای اسیران فلسطینی که تعداد آنها در این مدت به 2 هزار نفر نزدیک شده بود، عیسی قراقع، مسؤول امور اسیران تشکیلات خودگردان و ساف اعلام کرد براساس توافقی که شب گذشته بین اسیران فلسطینی و امور زندان های رژیم صهیونیستی صورت گرفته ، اسیران فلسطینی اعتصاب غذای خود را از این تاریخ تعلیق می کنند.

نگاهی به روند اعتصاب

آغاز اعتصاب غذای اسیران فلسطینی با صدور یک بیانیه بود که در آن علاوه بر اعلام آغاز اعتصاب غذا، خواسته های اسیران فلسطینی نیز بیان شده بود. رهبری این اعتصاب را مروان برغوثی ، عضو سابق کمیته مرکزی فتح برعهده داشت. صهیونیست ها از همان روزهای نخست، تلاش کردند با دو روش اعتصاب غذا را سرکوب کرده، به شکست بکشانند. اول، اعتصاب کنندگان را با جابجایی های مستمر در زندان های مختلف پراکنده کردند و آنهایی که نقش رهبری داشتند را به زندان انفرادی منتقل کردند. در وهله دوم، با اشاعه شایعات مختلف و انتشار دروغ هایی در خصوص شکستن اعتصاب غذا در خلوت از سوی برخی از رهبران اعتصاب، روحیه اعتصاب کنندگان را تضعیف کنند. اما هیچ یک از این روش ها مؤثر واقع نشد.

پس از گذشت دو هفته از آغاز اعتصاب، رهبران گروه های اسلامی و مقاومتی شامل حماس، جهاد، جبهه خلق و جبهه دموکراتیک فلسطین نیز رسما به جمع اعتصاب کنندگان پیوستند. گردان های عزالدین قسام طی بیانیه ای اعلام کرد هر روز که بر زمان اعتصاب غذای اسیران فلسطینی افزوده شود 30 نفر بر تعداد اسیرانی که برای مبادله اسرا با صهیونیست ها اعلام کرده اند افزوده خواهد شد. از هفته سوم حال برخی اسیران وخیم شد و به بیمارستان منتقل شدند. موج اعتراض های مدنی و اعلام همبستگی در داخل و خارج بیشتر شد. تعدادی از وزیران کابینه آفریقای جنوبی در اعلام همبستگی با اسیران فلسطینی اعتصاب غذا کردند. در انگلستان، ایرلند، فرانسه و کشورهای عربی تظاهرات برگزار شد.

هفته چهارم نزدیک سفر ترامپ به منطقه بود و صهیونیست ها به صرافت افتادند اما تلاش کردند با مذاکره با اسیران عادی و کنار زدن رهبران اعتصاب ، در اعتصاب کنندگان ایجاد اختلاف کنند.باز هم هیچ یک از این روش ها به نتیجه نرسید و اعتصاب ادامه یافت.

با حضور ترامپ در فلسطین اشغالی، در هفته پنجم موج اعتراض ها وسیع تر و سرکوب ها در داخل فلسطین بیشتر شد. ترامپ، در دیدار با ابومازن در خصوص کمک به خانواده های اسیران و شهدای فلسطینی کنایه زد و این کمک را کمک به تروریسم و خشونت تعبیر کرد.

ابومازن پس از خروج ترامپ از فلسطین با گرینبلات، فرستاده وی در غرب آسیا دیدار کرد و از او برای پایان دادن به اعتصاب غذای اسیران کمک خواست. یک روز پس از دیدار ابومازن با نماینده ترامپ، صهیونیست ها با مروان برغوثی دیدار و مذاکره کردند این زمان یک روز مانده به ماه مبارک رمضان بود.

مذاکره 20 ساعت به طول انجامید و در پایان این مذاکره تعلیق اعتصاب غذا را اعلام کردند. توافقنامه ای در 20 بند به دست آمد که بندهای اصلی توافقات اسیران و رژیم صهیونیستی به شرح ذیل است:

- دادن اجازه برای دیدار اسیران با بستگان درجه و نوادگانشان پس از ارائه درخواست

- انتقال اسیران بیمار درمانگاه زندان الرمله به بخش دیگری که در آن امکانات پزشکی بهتری باشد

- توقف تفتیش شبانه اتاق ها و بندهای زندان

- اختصاص اتاق جداگانه به زندانیان زن

- توقف تفتیش زندان زن از سوی زندانبان مرد و اختصاص زندانبان زن به زنان

- ایجاد آشپزخانه در تمام بندهای زندان

- افزایش زمان حضور زندانیان در حیات زندان از 10 به 12 ساعت.

- تعویض ماشین های انتقال اسیران به دادگاه به ویژه ماشین های زندان الرمله

- بهبود وضعیت برخورد با زندانیان در اتاقک های انتقال و قرار دادن تهویه در آنها و تغییر این اتاقک ها

- بهبود وضعیت بوفه های زندان و وارد کردن کالاهای اساسی مثل لباس

- برای زندانیان غزه میزان دیدارها از دو ماه به یک ماه افزایش یافت

- اجازه دادن به اسیران برای عکس گرفتن با همسر و فرزندان خارج از میله های زندان

قراقع، مسؤول امور اسیران تشکیلات خودگردان اعلام کرد مسائلی وجود دارد که هنوز بر سر آنها توافقی صورت نگرفته است لذا کمیته ای به ریاست کریم یونس، از رهبران اسیران تشکیل و کمیته ای هم از سازمان زندان های رژیم صهیونیستی تشکیل شد تا دیگر خواسته های اسیران را دنبال کنند. مسائلی که باید پیگیری شوند عبارتند از: مسأله تلفن عمومی زندان ها، بازداشت انفرادی، آغاز آموزش، پایان دادن به بازداشت اداری.

نقاط قوت اعتصاب غذا

آغازی با قوت

شروع اعتصاب غذای اسیران فلسطینی به روشی درست صورت پذیرفت. به گونه ای که انتشار بیانیه اعتصاب غذا همچون بمب خبری تمام رسانه ها را در بر گرفت. اعلام شرایط اسیران فلسطینی در این بیانیه شروع یک برنامه منسجم را نشان داد. این شروع خوب موجب ترغیب حمایت مردمی شد. ضمن اینکه نامگذاری مناسب (اعتصاب آزادی و کرامت) در شروع با قوت این اعتصاب، موجب ایجاد موج انقلابی و مبارزاتی در جامعه فلسطین شد.

هماهنگی مناسب

شروع خوب اعتصاب غذای اسیران فلسطینی نشان دهنده هماهنگی مناسبی بود که پیش از آغاز بین اسیران فلسطینی به وجود آمده بود این هماهنگی و انسجام آنقدر دقیق بود که شایعات و تلاش های تفرقه افکنانه صهیونیست ها در میان راه اعتصاب، نتوانست خللی در آن وارد کند.

رهبری یکپارچه

اینکه از همان ابتدای اعتصاب، اعلام شد تنها مروان برغوثی است که در خصوص اعتصاب غذا مذاکره خواهد کرد به اضافه هماهنگی هایی که پیش از شروع اعتصاب غذا انجام شده بود نه تنها موجب شد تشتت در امر تصمیم گیری پیش نیاید و شکافی در میان اعتصاب کنندگان به وجود نیاید بلکه موجب شد گروه های اسلامی و مقاومتی نیز در میانه راه به این اعتصاب بپیوندد و اعتصاب قوت گیرد. این ویژگی در میان اختلافات ریشه دار بین گروه های فلسطینی امری مثال زدنی است.

انسجام در استمرار مسیر

انسجام موجود بین اسیران ویژگی منحصر به فرد این اعتصاب بود. صهیونیست ها به شدت با جنگ روانی تلاش کردند اعتصاب را بشکنند اما از همان ابتدا هیچ یک از ترفند های آنها نتوانست روی اسیران فلسطینی اثر کند. تجربه سال ها مبارزه موجب شد هیچ یک از شایعات صهیونیست ها کارگر نشود.

نقاط منفی اعتصاب

درخواست های ضعیف

درخواست هایی که در بیانیه اولیه اسیران فلسطینی بیان شد با اقدام قوی آنها تناسب نداشت. اعتصاب غذا آنقدر طرف مقابل را تحت فشار قرار می دهد که نمی تواند در مقابل هیچ خواسته ای مقاومت کند. پیش از این خضر عدنان و محمد القیق این مسأله را ثابت کرده اند و هردو نفر با اعتصاب غذا ، آزادی خود را به دست آوردند اما اسیران فلسطینی این بار در ازای اعتصاب غذا تنها خواستار برآورده شدن برخی نیازهای اولیه خود شده اند. آنها می توانستند با ادامه اعتصاب غذا چالشی بین المللی برای صهیونیست ها شوند. ادامه مسیر می توانست موجب عقب نشینی تشکیلات خودگردان در قطع حقوق خانواده های اسیران شود و یا نتایج گرانقیمت تری را به بار آورد اما اینگونه نشد.  

زمان پایان نامناسب

اعتصاب غذای اسیران فلسطینی چند روز پس از سفر ترامپ به فلسطین اشغالی رقم خورد. این همزمانی موجب ایجاد برخ شایعات مبنی بر کمک ترامپ به پایان اعتصاب شد. از سوی دیگر پس از سفر ترامپ، محمود عباس به سراغ فرستاده ترامپ در منطقه رفت و از او برای پایان دادن به اعتصاب اسیران فلسطینی استمداد طلبید. این دو امر همانگونه که شایعاتی را به وجود آورد، می تواند از سوی مخالفان مقاومت مورد سوء استفاده قرار گیرد. ممکن است برخی مدعی شوند این ترامپ و فرستاده او بودند که صهیونیست ها را مجبور به مذاکره با اسیران کردند.

نتیجه

با توجه به نکات مثبت و منفی اعتصاب اسیران فلسطینی می توان گفت اینکه اسیران فلسطینی توانستند صهیونیست ها را مجبور به تمکین درخواست های خود کنند به موفقیت قابل توجهی دست یافته اند. از سوی دیگر با وجود تشتت و اختلافات فراوانی که در میان گروه های فلسطینی وجود دارد اتحاد و رهبری یکپارچه ای که در این اعتصاب به منصه ظهور رسید قابل توجه و امید بخش است.

اما به لحاظ سختی اعتصاب و اینکه امکان بازآفرینی آن بسیار سخت است نتایج و دستاوردهای آن بسیار ضعیف بوده است.

هشدار هوشیاری

نکته ای که می تواند محل تأمل بسیار باشد حضور جنبش فتح در رأس این اعتصاب است. اینکه فتح کاملا از مبارزه فاصله گرفته است با حضور فتح در رأس این اعتصاب تعارض دارد این حضور فتح در رأس اعتصاب، از سویی می تواند امیدوار کننده باشد که بخشی از جنبش فتح به میدان مبارزه آمده است. اما در این اعتصاب نتیجه گیری ضعیف و پایانی که با استمداد ابومازن از آمریکایی ها همزمان شد می تواند محل نگرانی باشد. چرا که ممکن است اعتصاب به عنوان ابزاری از سوی آنها برای تخریب این روش مورد استفاده قرار گرفته باشد به ویژه اگر این نکته را نیز به مسؤله اضافه کنیم که کسی که در رأس رهبری این اعتصاب قرار گرفت (مروان برغوثی) شخصیتی است که در زمان فعالیت های جنبشی اش تلاش بسیاری در ایجاد ارتباط بین جوانان فلسطینی و جوانان یهودی سرزمین های اشغالی کرده است لذا حفظ هوشیاری در عین تلاش برای استفاده درست از رهبری اعتصاب باید سرمشق فرماندهان و حامیان مقاومت باشد./۸۴۷/ب۱۰۱/ف

منبع: تسنیم