بررسی دلایل استقبال گرم عربستان از مقتدی صدر
به گزارش خبرگزاری رسا، «عبدالباری عطوان»، روزنامه‌نگار فلسطینی‌الاصل و سرشناس جهان عرب، در یادداشتی با عنوان «آیا استقبال گرم عربستان از مقتدی صدر نشانه انقلاب در سیاست‌های طائفه‌گری ضد شیعه‌ی سعودی‌هاست و آیا عربستان در تلاش برای کاهش نفوذ ایران در بغداد موفق خواهد بود» ابراز امیدواری کرد که این استقبال گرم سرآغاز تغییر سیاست عربستان باشد.
عطوان نوشت: سفر کنونی مقتدی صدر روحانی شیعه عراقی به عربستان بسیاری را در منطقه و بخصوص ایران، عربستان و عراق، غافلگیر کرده است؛ آن هم نخست به دلیل زمان سفر و همچنین بازتاب‌های مثبت و منفی قابل انتظار آن بر روابط عربستان و ایران که هم اینک با تنشی بی سابقه روبروست.
سفر مقتدی صدر از این جهت اهمیت دارد که به دعوت محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی و در چارچوب گرایش عربستان به گروه های سیاسی و دینی شیعه در عراق انجام شده تا از نفوذ ایران در عراق کاسته شده یا حداقل توازنی در نفوذ ایران و عربستان در عراق ایجاد شود.
جریان صدر 34 کرسی در پارلمان عراق را در اختیار دارد و یک گروه شبه نظامی نیز موسوم به گروهان‌های صلح دارد که 60 هزار نفر عضو آن هستند و یکی از گروه‌های اصلی بسیج مردمی عراق در نبرد موصل محسوب می‌شد.
از همین رو جریان صدر مورد هجمه رسانه‌ای عربستان قرار داشت که آن را بر اساس انگیزه‌های صرفا طائفه ای به ارتکاب تخلفات علیه اهل تسنن عراق متهم می کنند.
عربستان چند روز پیش از سید قاسم الاعرجی وزیر کشور عراق و قبل از آن نیز حیدر العبادی، نخست وزیر عراق را به حضور پذیرفت و انتظار می‌رود ایاد علاوی، نخست وزیر عراق و دیگر سیاستمدارانی عراقی نیز در چارچوب اقبال تازه عربستان به عراق و نخبگان سیاسی آن نیز طی روزهای آتی به عربستان سفر کنند.
وجه مشترک بین مهمانان عراقی عربستان به استثنای اعرجی این است که آنها موافق کامل ایران نبوده و مخالفت تسلط این کشور بر عراق هستند امری که باعث شده مورد توجه سعودی‌هایی قرار بگیرند که قصد دور کردن بغداد از تهران و بازگرداندن عراق به آغوش کشورهای عربی را دارند بخصوص حالا که از تهدید داعش خلاص شده و موصل پایتخت این گروهک تروریستی بازپس گرفته شد.
سفر مقتدی صدر به عربستان و استقبال گرمی که از او شد با موج انتقادهای تند مسؤولان و سیاستمدارانی عراق و همچنین برخی تحلیلگران مطبوعات ایرانی نیز همراه بود.
از جمله این انتقادها همزمانی دیدار مقتدا صدر با افزایش حملات مقامات سعودی به مناطق شیعه نشین عربستان در شرق این کشور و اعدام شماری از آنها و کشته شدن پنج نفر به ضرب گلوله‌های نیروهای امنیتی در شهرک شیعه نشین العوامیه در منطقه القطیف بوده است.
طرفداران سفر مقتدی صدر به ریاض معتقدند که وی مخالف دخالت عربستان درامور داخلی عراق است و درعین حال مخالف سلطه و نفوذ ایران در عراق است بنابراین می‌تواند میانجی مناسبی در بحران روابط بین عربستان و ایران باشد و پل‌هایی برای نزدیک شدن دو کشور به یکدیگر ایجاد کند، مقتدی صدر همچنین شاید میانجی بین مقامات سعودی و رهبران معارض شیعی در القطیف شود.
این در حالی است که مخالفان سفر مقتدی صدر در ایران و عراق معتقدند که این سفر می‌تواند باعث گسترش اختلافات سیاسی و قطب بندی روز افزون در عراق شود که وحدت ملی این کشور را در مرحله آتی بازسازی مادی، انسانی و سیاسی با چالش مواجه کند.
محمد بن سلمان در مقابله با تمرکز ایران بر هویت طائفه‌ای شیعه، ساز وحدت قومیت عرب در عراق را می‌زند و هر کدام از دو طرف تلاش می‌کنند از بین موافقانشان برای جبهه خود یارگیری کنند.
این رویکرد عربستان، جدید و غیرمنتظره است و با طرح تازه یوسف العتیبه، سفیر امارات در واشنگتن همسویی دارد که از رویکردهای جدید و سکولار چهار کشور تحریم کننده‌های قطر حرف می‌زند.
معضل اصلی که محمد بن سلمان در تلاش خود برای مقابله با سلب نفوذ ایران در عراق مواجه است به گفته نزدیکانش، گفتمان سیاسی وی در این خصوص است که طائفه‌ای و علیه شیعیان بوده در حالی که تشیع نیز مذهبی اصلی در عراق، یمن، سوریه و ایران محسوب می‌شود.
بنابراین شانس موفقیت ولی‌عهد سعودی چندان زیاد نیست اگرچه بعید هم نیست چون طائفه‌گری با کشوری که متشکل از فرقه‌های مختلف است مانند آب و روغن هستند که نمی توان آنها را درهم آمیخت.
بخش اعظم رسانه‌های عربستان و بیش‌تر مبلغان برجسته این کشور در طول سال‌های متمادی شیعیان را دشمن اهل تسنن شمرده و از همین رو آنها را تکفیر کرده و مرتد، رافضی و بنده آتش توصیف کردند اما اکنون حکام سعودی برای چهره‌های مطرح شیعیان عراق فرش قرمز پهن کرده است.
این امر نشانه تناقضی بزرگ و کوته نظری سعودی‌های ابله و طائفه گراست چرا که انتقال از سیاست‌های طائفه گرایانه به سیاست تسامح بین مذاهب و ادیان و نژادها مساله‌ای دل بخواهی و یک دفعه‌ای نبوده است.
حالا شهروندان عربستان یا دیگر شیخ نشین‌ها باید رهبران شیعه عراق را از همه اتهام‌ها تبرئه کنند و آنها را به عنوان همپیمانان و برادران دینی خود بپذیرند که می‌توان با آنها همزیستی مسالمت آمیز داشت.
از همین رو همه جنگ‌هایی که عربستان در عراق، سوریه و یمن به دلیل مسائل طائفه‌ای به راه انداخته و میلیاردها دلار برای آن هزینه کرد باید متوقف شود و در مقابل سعودی‌ها با ورود به گفتوگوهای عمیق سیاسی و فکری به راه حل‌هایی دست یابند که مرحله‌ای جدید از توافق و همزیستی را ایجاد می‌کند.
برخی معتقدند که سعودی ها می‌توانند هر زمان بخواهند سیاست‌ها و همپیمانان خود را عوض کنند اما هوش سیاسی یک راهبرد ثابت و درازمدت را اقتضا می‌کند نه اینکه مطابق میل و هوس واکنش‌هایی منفعلانه نشان داده شود و به دنبال تنها به انتقام گیری باشند
ما همشه از همزیستی بین طوائف و نژادها بر اساس اصول برابری و و احترام متقابل حمایت کرده و مخالف همه اشکال طائفه گری هستیم از همین رو بارها بخصوص از سوی عربستان مورد تعرض قرار گرفتیم.
اما حالا امیدواریم عربستان مسیر حرکت خود را اصلاح کرده و درهای خود را به روی برادرانمان از رهبران بزرگوار شیعه عراق باز کند و از کشور عراق برای تغییر مواضع و سیاست‌های فرقه‌ای خود نسبت به آن شروع کرده باشد.
امیدواریم که این دایره تماس‌ها گسترده‌تر شده و عربستان همین گفت‌وگوها را با دشمنان خود در یمن، عراق، ایران و سوریه آغاز کند به گونه‌ای که به پایان یافتن خونریزی‌ها و جنگ‌های خونباری منجر شود که عربستان در آن دخالت دارد از جنگ یمن که در آن حضور مستقیم دارد یا جنگ سوریه که گروه‌های مسلح به نیابت از وی با نیروهای دولت اسد مقابله می‌کنند.
منطقه عربی درحال حاضر در لبه پرتگاه فروپاشی و ورشکستگی قرار دارد اگر همین الان فروپاشیده نباشد و دلیل آن نیز طرح های تجزیه طلبانه و جنگ‌های فرقه‌ای است که دخالت‌های نظامی مستقیم یا غیرمستقیم آمریکا در منطقه در طول 50 سال گذشته، باعث و بانی آن بوده است.
عربستان عملیات طوفان قاطعیت در یمن را آزمود و در سوریه آتش جنگ را شعله ور کرد و به جنگ علیه لیبی کمک کرده و از تجاوز به عراق و اشغال این کشور حمایت کرد در حالی که همه این جنگ‌ها نتایج فاجعه باری برای کشورهای هدف و همچنین منطقه به بار آورد.
اکنون وقت آن رسیده که عربستان این بار گفت‌و‌گو و همزیستی را امتحان کند و با تدبیر و تعقل رفتار کند شاید این گشایش نسبت به عراق نخستین گام باشد./۸۴۷/ب۱۰۱/ف
منبع: فارس