تحلیلی از «جنگ قدرت» میان ریاض و ابوظبی/یمن عرصه زورآزمایی شیخ‌نشینان
به گزارش خبرگزاری رسا، عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ به منظور بازگرداندن حاکمیت دیکتاتوری به یمن و همچنین غارت نفت و گاز و ثروت های طبیعی این کشور، با تشکیل ائتلافی متشکل از برخی متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای خود، یمن را به عنوان فقیرترین کشور عربی هدف سنگین ترین حملات قرار داد.
هرچند سعودیها مدعی بودند که عملیات «طوفان قاطعیت» آنها علیه مردم بی دفاع یمن می تواند ظرف ۳ روز به نتیجه رسیده و به اهدافشان جامه عمل بپوشاند اما واقعیت های میدانی به گونه ای دیگر رقم خورد.
عملیات طوفان قاطعیت عربستان سعودی که قرار بود تنها طی چند روز به کار یمنی ها پایان دهد، اکنون بیش از سه سال از آن می گذرد و تاکنون نتیجه چشمگیری را محقق نساخته است. هرچند که عزم و اراده نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن و در رأس آنها أنصارالله عامل اصلی عدم موفقیت تجاوزهای نظامی سعودی ها و متحدان آنها به یمن محسوب می شود اما نباید از این مسأله غافل شد که یکی از عوامل اصلی و اساسی این ناکامی بزرگ در یمن، ظهور و بروز اختلافات عمیق و ریشه ای میان عربستان سعودی و برخی اعضای ائتلاف متجاوز سعودی بوده و هست.
اختلافات میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی به امروز و دیروز باز نمی گردد و ریشه در همان مراحل اولیه جنگ دارد؛ زمانی که اماراتی ها به این نتیجه رسیدند عربستان سعودی تنها به فکر استفاده ابزاری از متحدان خود برای تحقق منافع و مصالحش بوده و برای مقامات ریاض اصلا اهمیتی ندارد که هم‌پیمانان ریاض نیز عایدی از جنگ در یمن داشته باشند.
پس از پی بردن اماراتی ها به مقاصد توسعه طلبانه عربستان سعودی در یمن، ابوظبی نیز همان مسیر توسعه طبی و قدرت طلبی را در پیش گرفت و تا سهم خود از مشارکت در جنگ یمن را از ریاض بگیرد.
اولین اختلافاتی که میان دو طرف ایجاد شد بر سَر حمایت هریک از مقامات سعودی و اماراتی از عناصر مزدوری بود که دو طرف بر روی هیچیک از آنها اتفاق نظر نداشتند. این بدان معناست که امارات متحده عربی معتقد بود بهترین فرد برای حاکمیت بر یمن «علی عبدالله صالح» دیکتاتور مخلوع این کشور است، درحالی که سعودیها همواره بر این باور بودند که هیچ گزینه ای بهتر از «منصور هادی» برای بازگشت به یمن بهتر نیست. همین مسأله آتش اختلافات میان دو طرف را شعله ور ساخت تا دیگر نقاط اختلافی نیز یکی پس از دیگری آشکار شوند.
به دنبال همین اختلافات بود که حدود ۵ ماه پیش یعنی در بهمن ماه سال گذشته درگیری شدیدی میان مزدوران سعودی و همچنین مزدوران اماراتی در محور جنوبی یمن به وقوع پیوست. طبق آخرین اخبار اعلام شده توسط رسانه ها و سایت های خبری، در جریان آن درگیری بیش از ۲۰۰ عنصر مزدور از هر دو طرف کشته و دهها نفر دیگر نیز به شدت زخمی شدند.
از همان زمان، تلاش های مشترک ریاض و ابوظبی برای سرپوش نهادن بر اختلافات به منظور جلوگیری از فروپاشی ائتلاف متجاوز علیه یمن کلید خورد.
از سوی دیگر، همانطور که پیشتر نیز اشاره ای شد، عربستان سعودی در طول مدت زمانی که از حملات ددمنشانه به یمن سپری می شود، هیچگاه حاضر نشد موجبات نفوذ امارات متحده عربی در این کشور را فراهم آورد. عدم تحقق اهداف امارات متحده عربی برای تسلط بر مناطق استراتژیک موجب شد تا خشم ابوظبی بیش از پیش برانگیخته شود.
همین مسأله باعث شد تا سال گذشته مقامات امارات حضور خود در ائتلاف متجاوز سعودی را به مشارکت نیروهای هواییشان محدود کرده و اقدام به عقب کشیدن نیروهای نظامی خود از خاک یمن کنند. با تشکیل شورای انتقالی جنوبی ـ تحت الحمایه امارات ـ در عدن، درگیری ها میان مزدوران سعودی و اماراتی تشدید شده است. این در حالی است که سعودیها و اماراتی ها به منابع نفتی و گازی موجود در جنوب یمن نیز چشم دوخته اند.
اگر امروز شاهد تشدید درگیری ها میان نیروهای مزدور سعودی و اماراتی در یمن هستیم، یکی از علل و عوامل اصلی آن به منابع نفت و گاز موجود در محور جنوبی این کشور باز می گردد. سعودیها حاضر نیستند اجازه دهند نیروهای اماراتی بر منابع نفت و گاز یمن مسلط شوند. لذا باید گفت که در گیری های کنونی ریاض و ابوظبی در امارات، نشأت گرفته از حرص و طمع آن ها نسبت به پول، قدرت و نفوذ است؛ مسأله‌ای که تداوم درگیری ها میان دو طرف با وجود گذشت سه سال از جنگ یمن را به دنبال داشته است.
لذا بر اساس آنچه که گفته شد پر واضح است که یمن امروز به عرصه تقابل و زورآزمایی میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی تبدیل شده است. مردم بی گناه این کشور کشته می شوند تا سعودیها و اماراتی ها به اهداف توسعه طلبانه خود در یمن دست یافته، بر مناطق استراتژیک این کشور مسلط شوند و ثروت های طبیعی آن اعم از نفت و گاز را به یغما ببرند.
این در حالی است که اختلافات دو طرف پس از شکست تمامی پروژه های شوم در طول این سالها، همچنان ادامه دارد و حتی تشدید نیز شده است.
سعودیها بسیار امیدوار بودند که در جریان عملیات تجاوزکارانه در شهر الحدیده اختلافات با امارات متحده عربی را به اتمام برسانند. درست به همین دلیل است که آنها حدود دو هفته پیش نشست مشترکی را میان دو طرف در سطوح بالا ترتیب دادند.
بدین ترتیب «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در نشست مشترکی با «محمد بن زاید آل نهیان» همتای اماراتی خود دیدار و گفتگو کرد. هرچند که این دیدار در فضایی ظاهرا دوستانه برگزار شد اما هیچ نتیجه ای در زمینه پایان بخشیدن به اختلافات ریاض و ابوظبی در یمن به دنبال نداشت.
عدم توافق دو طرف در جریان آن دیدار مشترک با وجود تمامی تبلیغاتی که بر سر آن انجام شد، موجب شد تا سعودیها نتوانند به آرزوی دیرینه خود در الحدیده برسند و بر این شهر استراتژیک سیطره یابند.
وجود انشقاق و دودستگی میان کشورهای عضو ائتلاف علیه یمن از جمله عربستان و امارات یکی از عوامل مهم عدم توفیق آنها در الحدیده بوده است؛ شهری که با وجود محاصره و عملیات های زمینی، دریایی و هوایی همچنان در کنترل نیروهای انصارالله بوده و سقوط نکرده است./۸۴۷/ب۱۰۲/ر
رامین حسین آبادیان/مهر