چاپ بیست و یکم کتاب «حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت(ع)» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مؤسسه بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم چاپ بیست و یکم کتاب «حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت(ع)» نوشته محمدجواد مروجی طبسی را منتشر کرده است.

نویسنده در مقدمه این اثر می نویسد: خانواده نخستین کانون تربیت کودک و معمار اولیه شخصیت اوست، در همین مدرسه بزرگ تربیتی است که فرزندان به تدریچ از رفتارهای پدر و مادر، الگوبرداری می کنند.

پدر و مادر باید یک دوست خوب برای فرزندان خود باشند و با راهنمایی های به جا، اعتماد به نفس را در آنان زنده کنند، از آنان مردان و زنانی با ایمان، آهنین اراده، امانت دار، فدارکار، درستکار، فروتن، ایثارگر، متواضع، خیرخواه و... تحویل جامعه دهند.

کتاب حاضر بیان کننده حقایق و دستورالعمل هایی است که ما در تربیتفر زندانمان به دنبال ان هستیم، زیرا بنیانش بر گفتار و کردار و توصیه های معصومین(ع) به فرزندانشان است و تنها امتیاز این نوشته این است که سعی شده در حد امکان سیره معصومین(ع) و کیفیت برخورد و معاشرت آنان با فرزندانشان نقل شود و به عنوان راه حل نهایی مطرح گردد، بنابراین، بیشتر به روایاتی اشاره شده که در آنها کلمه «فرزندم» آمده و یا وظیفه مشخص و معینی را برای پدر و مادر بیان کرده است.

اما انگیزه و هدف از تألیف آن، این بود که با رهنمودهای پیشوایان معصوم، جان میلیون ها کودک و جوان از خطر انحراف، و هزاران خانواده از فروپاشی نجات یابد. زیرا با توجه به اوضاع کنونی جهان که فساد اخلاقی و انحراف عقیدتی به اوج خود رسیده است و از هر سو نغمه ویرانگری به گوش می رسد، به علاوه شیاطین با هزاران دام، راه بر کودکان و نوجوانان گرفته اند تا آنان را در منجلاب فساد و نیستی غوطه ور سازند. از این رو وظیفه هر مسلمان دلسوزی است که نهایت تلاش خود را جهت نجات نونهالان و حفظ خانواده ها بنماید.

انسان در برابر همه پدیده های هستی که به نوعی با آنها مرتبط است مسؤول می باشد و با حقوق و تکالیف خود را ادا کند؛ فرزندان از نزدیک ترین و عزیزترین کسانی اند که آدمی با آنها در ارتباط است. اما حقوق فرزندان چیست؟ در این باره، نگرگاه های مختلفی وجود دارد، ولی رهنمود جامع از سوی خاندان وحی و نبوت اراده شده، لذا کتاب حاضر با بررسی عمیق در منابع حدیثی، حقوق فرزندان را در مکتب اهل بیت(ع) در فصل های متعددی به تصویر کشیده است.

ساختار کتاب:

نویسنده این اثر را در هفت فصل منتشر نگاشته است که در فصل اول این اثر، به جایگاه فرزند و مسؤولیت والدین، سنن و آداب دوران تولد(گفتن اذان و اقامه در گوش فرزند، برداشتن کام نوزاد، ختنه کردن پسران، ولیمه یا اطعام مردم، عقیقه و انتخاب نام)، و شیر و تأثیر آن در شخصیت فرزند(اجر مادر در شیر دادن به فرزند، بهترین شیر، انتخاب دایه برای شیردهی به کودک و آثار منفی شر ناپاک) پرداخته است.

همچنین نگارنده در فصل دوم، به رابطه پدر و فرزند  و به مباحثی از جمله خوشحالی از ولادت دختر، محبت به فرزند(آثار منفی فقدان یا افراد در محبت)، بازی با فرزندان، وفای به وعده، رعایت عدالت و مساوات بین فرزندان، احترام و تکریم فرزند، دعای پدر و مادر در حق فرزندان و شکیبایی در سوگ فرزند پرداخته است.

فصل سوم درباره ادب آموزی و تربیت فرزند و برخی از مطالب این فصل اهتمام در امر تربیت، تشویق فرزندان، تنبیه بدنی کودکان(موارد منع و جواز، حدود تنبیه بدنی، قهر بهترین راه حل)، آموزش خواندن و نوشتن، آموزش نظامی، آموزش آداب غذا خوردن است.

«دوران بازسازی شخصیت فرزند» عنوان فصل چهارم این اثر است که نویسنده در آن به مطالبی مانند برچیدن زمینه فساد و انحراف در فرزندان(جداسازی محل خواب و اجازه گرفتن برای ورود، از بین بردن زمینه عاق والدین، پرهیز از غذای حرام)، یادآوری بزرگی گناه به فرزندان، واکسینه کردن فرزندان، کنترل دوستان و دوستی های ممنوع اشاره کرده است.

همچنین نگارنده در فصل پنجم مسأله پرورش ایمان و مذهب را مطرح کرده و در این فصل مباحثی مانند ارتباط فرزندان با خدا، آموزش دین و احکام، آموزش عملی احکام، تشویق فرزندان به عبادات و کارهای نیک، موعظه و نصیحت، ارتباط با جهان آخرت، اهمیت دادن به نماز فرزندان، آماده سازی فرزندان برای نماز و روزه، اهمیت دادن به روزه فرزندان، آموزش قرآن، آشناسازی شعایر اسلامی، تعلیم اشعار آموزنده و حماسی، بزرگداشت اشعار اعیاد اسلامی و آمادگی برای روز جمعه، آمده است.

در فصل ششم نیز به فرزند و جامعه و مسائلی درباره برخوردهای اجتماعی فرزندان، ارتباط با علما و دانشمندان، مشکلات زندگی و راه مقابله با آنها(امید به خدا و دعا، خواندن نماز برای رفع گرفتاری، صبر و مقاومت، کتمان درد و رنج، رضا و تسلیم، روش پیامبر و اهل بیت(ع)، پرهیز از دلبستگی به دنیا) اشاره شده است.

«دوران بلوغ و جوانی» عنوان آخرین و هفتمین فصل این کتاب است و نویسنده در این اثر مباحثی همچون جشن تکلیف، انتخاب همسر برای فرزند، آینده فرزندان را مطرح کرده است.

برشی از کتاب:

آثار منفی شیر ناپاک

از شهید بزرگوار مرحوم حاج شیخ فضل الله نوری پرسیدند: چرا یکی از پسران شما از باب یخرج الحی من المیت بدین غایت شرور شده است؟ فرمود: آن چیزهایی که من از او دیده ام و می بینم شما ندیده اید و بعداً خواهید دید. این فرزند همانا قاتل من خواهد بود و کسی که در پای دار من کف زنان شادی کند و تبریک بگوید. گفتند: از چه رو دارای این احوال و اوصاف است؟ فرمود: شیری که خورده نجش بوده و شیردهی که او را تربیت نموده نجس و پلید بوده است.

گفتند: داستان او را بیان فرمایید. فرمود: آن زمانی که که در سامرا در محضر استاد بزرگ میرزای شیرازی مشرف بودم، خداوند این پسر را به من داد. مادرش بی شیر بود برای شیردادن به او ناچار به گرفتن دایه ای شدیم. بدون تحقیق زنی را برای دایگی او اجیر کرده و به تربیت او گماشتیم تا حدود دو سال او را شیر داد. بعد معلوم گردید که آن زن ناصبی از خوارج بوده و دو سال شیر ناپاک به او داده است. نجش و حرام مجهول هم تأثیر خود را می گذارد.

موارد منع تنبیه بدنی کودکان

در روایات به چند مورد اشاره شده که نباید در آن موارد کودکان را زد. ذکر این موارد برای آن نیست که در سایر موارد کتک زدن بی اشکال است، بلکه به طور کلی اصل اساسی و عمومی اولیه اسلامی – که نقش تقربیتی و اصلاحی بس عظیمی دارد – همان تشویق و تحریک مثبت و اشتباق انگیز در کارهای خوب است. تنبیه جز در موارد خاص – که به برخی از آنها اشاره خواهد شد – غالباً تأثیر منفی دارد و اگر گفته می شود در موارد زیر تنبیه بدنی کنار گذاشته شود از باب تأکید بر ترک آن است، نه تأیید آن در موارد دیگر.

یکی از مواردی که نباید کودکان را کتک زد، آن جاست که نام های پاک و مقدسی بر کودکان نهاده شده باشد. در بخش نام گذاری کودکان اشاره کردیم که اهل بیت(ع) تأکید فراوانی داشتند بر این که مبادا کودکان همنام پیامبر اکرم(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س) و ائمه معصومین(ع) مورد آزاد و تنبیه بدنی قرار گیرند.

فرزند را قبل از 10 سالگی برای نماز نباید زد. از این روایت استفاده می شود که قبل از ده سالگی زدن کودک برای نماز جایز نیست. البته سنی که بدین منظور مشخص شده، در روایات متفاوت ذکر شده است، بنابراین، لزوم رعایت جوانب احتیاط اقتضا دارد که تا آنجا که ممکن است از زدن اجتناب کرده و از روش های مناسب تر استفاده کرد.

موارد جواز تنبیه بدنی کودکان برای جلوگیری از انحراف و برای تربیت است.

همچنان که در این روایات ملاحظه می شود، تنها در موارد خاصی که برای کودک سرنوشت ساز است، - و نه برای هر عملی که از فرزند سر می زند و احیاناً مورد رضای والدین نیست - اجازه داده شده که والدین از شیوه تنبیه استفاده کنند.

شایان ذکر است این اثر، در جشنواره کتاب خانواده در سال 1396 به عنوان اثر برگزیده معرفی شد.