کتابی برای کتابخوان کردن فرزندان
به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، «در منزل خود من، همه افراد - بدون استثنا - هرشب در حال مطالعه خوابشان میبرد. خود من هم همین طورم ... من فکر میکنم که همه خانوادههای ایرانی باید این گونه باشند. توقع من، این است. باید پدرها و مادرها، بچه ها را از اول با کتاب محشور و مأنوس کنند. حتی بچههای کوچک باید با کتاب انس پیدا کنند.» این بخشی از یک دغدغه دیرینه رهبر معظم انقلاب است که بارها و به شکل های گوناگون آن را گوشزد کردهاند. اما پرسش این است که اگر والدین بخواهند نسلی علاقهمند به کتاب و کتاب خوانی تربیت کنند، چه باید بکنند؟ والدین میتوانند در این کتاب، با روشهایی ساده ولی کاربردی برای علاقهمند کردن فرزندان خود به خواندن کتاب آشنا شوند.
ساختار مطالب
فعالیتها و پیشنهادهای این کتاب برای علاقهمند کردن فرزندان به کتاب و کتابخوانی به چهاربخش تقسیم شده است:
بخش اول: «مطالعه را با هم تجربه کنید» نام دارد. خواندن را می توان به روشهای مختلف در زندگی روزمره به کار برد و لازم نیست که حتما مانند یک درس رسمی به آن پرداخت.
بخش دوم: عنوان آن «مطالب خواندنی را در دسترس قرار دهید» است. درست کردن یک کتابخانه در منزل، نه مشکل است و نه پرهزینه.
بخش سوم: در بخش سوم، یعنی «رفتار بچه ها را اصلاح کنید»، چند روش استاندارد برای خواندن نقادانه ارائه شده است که والدین به سادگی میتوانند آنها را در خانه به کارگیرند.
بخش چهارم: آخرین بخش کتاب با عنوان «رفتار خود را اصلاح کنید» به والدین می آموزد چگونه می توانند با تغییر فکر و رفتار خود، توانایی های فرزندانشان را افزایش دهند.
ویژگی های اثر
این کتاب چهار ویژگی دارد که سبب میشود والدین به سادگی نتوانند آن را کنار بگذارند:
اول: پیش از هر چیز، والدين به روشنی درمی یابند که نویسنده تخصص و تجربه بالایی درباره موضوع نوشته خود دارد؛
دوم: همچنین این مسئله دغدغه شخصی اوست و بسیار به آن علاقه مند است؛
سوم: ویژگی سوم کتاب آن است که مطالب و پیشنهادهای آن همگی کاربردی و عینی هستند و پدرها و مادرها هیچ چیزی در آن نمی یابند که مانند آن را اجرا کنند؛
چهارم: اما یکی از چیزهایی که خواننده در این کتاب از آن لذت برد، داستان واره های زیبا، جذاب و دلنشینی است که در آغاز هر بخش آورده شده است تا مقدمهای برای ورود به اصل بحث و ارائه یک پیشنهاد جدید باشد.
برشی از کتاب
به عنوان پاداش به فرزندانتان كتاب يا مجله بدهيد: زنى را مى شناسم براى اين كه فرزندان خود را به خواندن تشويق كند، در صفحه دهم يا پانزدهم لاى كتاب اسكناس مى گذاشت. استدلال او اين بود كه اگر تا آن صفحه مى خواندند جذب مى شدند و واقعا هم همينطور بود.
من به شخصه طرفدار اين نيستم كه به خاطر گرفتن نمرههاى خوب در مدرسه يا به خاطر تعداد كتابهايى كه مىخوانند، به بچه ها پاداش بدهيم. اما قبول دارم كه بعضى از اوقات بچه ها مستحق پاداشند و فكر مىكنم بد نيست چيزهايى را به آنها بدهيم كه مى خواهيم برايش ارزش قائل شوند.
پاداش را به خاطر رفتارهايى بايد به بچهها داد كه «وراى وظيفه» آنهاست نه به خاطر رفتارهايى كه در روند عادى زندگى از آنها انتظار داريم. البته كه نمره هاى خوب مايه افتخار است. اما نمرههاى خوب بايد در طولانى مدت و به خودى خود پاداش كار فرد محسوب شود. خواندن هم همينطور است. بعضى از بچهها هنگام رقابت شكوفا مىشوند و به همين دليل نيز برنامه مطالعه تابستانى كتابخانهها مىتواند مفيد باشد. البته اگر كودك را با پاداش به خواندن تشويق كنيد ممكن است اثر عكس داشته باشد: آيا با برداشتن پاداش انگيزه خواندن از بين مى رود؟
فرض كنيد فرزندتان يك كار واقعا قابل توجه انجام داده است: مثلا باعث پيروزى تيم فوتبالشان شده است يا دو هفته پشت سر هم در تعطيلات پايان هفته از خواهر و برادر كوچكترش بدون هيچ شكايتى نگهدارى كرده، يا براى نظافت محله اهالى محل را بسيج كرده است. چطور است به او نشان بدهيد كه با موضوع كارش ارتباط داشته باشد: مىتوانيد به او يك رمان ورزشى يا كتابى درباره نگهدارى از بچه بدهيد يا او را مشترك يك مجله مربوط به طبيعت و محيط زيست كنيد.
اگر كارى كه انجام داده است كوچك تر است مى توانيد به او يك كتاب مصور يا كتابِ جدول و معما بدهيد. و اگر كارش خيلى بزرگ بود مىتوانيد پاداش بزرگى به او بدهيد، مثلا يك دايرة المعارف كودكان. اگر فرزندانتان را طورى بار آوردهايد كه به خواندن علاقهمند باشند از دريافت چنين پاداشى به هيجان مىآيند. علاوه بر آن وقتى از مطالب خواندنى به عنوان پاداش استفاده مىكنيد اين مفهوم را نزد بچهها تقويت مىكنيد كه كتاب، مجله و حتى مجله مصور كودكان، فى نفسه باارزشاند.
بهرهها و نیازمندیهای تربیتی
آنچه والدین با خواندن این کتاب به آن دست می یابند را در سه محور اصلی می توان خلاصه کرد: روش های تقویت مهارت کتاب خوانی در جمع خانواده، روشهای اصلاح رفتار مطالعاتی فرزندان و روشهای اصلاح رفتار مطالعاتی والدین. در این کتاب نویسنده با تحلیلهای دقیق و خواندنی خود به صورت مفصل به این مباحث پرداخته است. نگاه جدید وی به مباحث و راهکارهای کاربردی و سودمندی که در هر بخش پیش نهاده است، سبب شده که خواننده بتواند این سه نیاز خود را تقریبا به صورت کامل برآورده کرده و شاید بتوان گفت که تا مدتها از خواندن هر کتاب دیگری در این زمینه بی نیاز شود.
جمع بندی
این کتاب یک منبع کاملا کاربردی و سودمند درباره چگونگی علاقه مند کردن فرزندان به کتاب و کتاب خوانی است که همگان میتوانند از آن بهره بگیرند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم هر خوانندهای پس از مطالعه آن خواهد گفت: «از خواندن این کتاب خوش خوان و روان لذت بردم و چقدر می توانم از راهکارهای آن استفاده کنم» . خلاصه آنکه این کتاب از آن کتاب هایی نیست که بتوان آن را از آغاز تا پایان خواند و دوباره در قفسه گذاشت، بلکه مجموعه ای از پیشنهادهای کاربردی است که بارها و بارها و در هنگام نیاز می توان به آن مراجعه و از آن استفاده کرد./826/ن601/ق