این کتاب که از مجموعه کتاب های جریان نگاشت و حاصل تلاش جمعی از پژوهشگران اندیشکده برهان است در ۸۱ صفحه و در ۷ فصل، از سوی انتشارات دیدمان به زیور طبع آراسته گردیده است.
«عوامل پیدایش تصوف در اسلام»، «آیا تصوف در اسلام اصالت دارد؟»، «سلسلهی دراویش نعمت الهی و انحرافهای آن»، «دلایل بطلان فرقهی نعمت اللهی گنابادی»، «همکاری و همپیمانی دراویش نعمتاللهی با ظلمه و طواغیت»، «امکانات و شگردهای تبلیغی فرقهی گنابادی» و «جمعبندی» عناوین فصلهای ۷ گانه این کتاب هستند.
در بخشی از مقدمه این کتاب می خوانیم:
چرا برخی از صوفیه به بهانهی طریقت، از شریعت و احکام شرعی فاصله میگیرند؟ یا بهراحتی فتوای مراجع مبنی برحرمت ساختن خانقاه و حرمت رفتن در مجالس صوفیه را مردود میشمارند؟ مجالس لهو و لعب، رقص و سماع حرام را مرتکب میشوند و دستهای نیز به مواد مخدر و مصرف مسکرات رو میآورند و رفتارهای نامشروع مرتکب میشوند!
بحث پیرامون فرقههای صوفیه از دو جهت دارای حساسیت و اهمیت ویژهای است: نخست آنکه، این فرقهها در جوامع اسلامی بسیار متنوع و تأثیرگذارند و به همین دلیل، داوری یکسانی نیز نمیتوان بر آنها داشت و لازم است با دقت و بدون پیشداوری آنها را گزارش و توصیف کرد و سپس به تجزیهوتحلیل آنها پرداخت.
جهت دیگر اهمیت و حساسیت فرقههای صوفیه این است که فرقههای صوفیه موجود در جامعهی معاصر ایران، با پارهای از مبانی فکری جمهوری اسلامی، یعنی عقلانیت اسلامی که از اسلام ناب بهدست میآید در تعارض هستند.
فرقههای صوفیهی معاصر بهقدری متنوعاند که ارائهی تعریف یکسانی از آنها غیرممکن است، اما دارای وجوه عامی نظیر گرایش به فقهستیزی و مرجعستیزی (با وجود تفاوت مراتب در این ویژگی) میباشند. حتی فرقههایی مثل ذهبیه و نعمت اللهیه گنابادیه که تقلید از مراجع تقلید را اظهار مینمایند نیز، در موارد ِتعارض میان فتوای قُطب (عالیترین شخصیت و مقام فرقه) با مرجعیت، دیدگاه قطب را بر فقیه و مرجع تقلید مقدم میدارند.فرقههای فعال جامعهی معاصر ایران عبارتاند از:
- نعمت اللهی مونسیه
- نعمت اللهی صفی علی شاهی
- نعمت اللهی گنابادیه
- اویسیه
- مکتب (نورعلی الهی)
- شمسیه
- کمیلیه
- اهل حق
- خاکساریه
- ذهبیه
البته فرقههای گنابادیه، ذهبیه، اهل حق و مکتب نسبت به سایر انشعابهای صوفیه فعالیت گستردهتری دارند. این فرقهها را میتوان بارویکردهای اجتماعی (مانند خدمات و خیانتهای فرقههای صوفیه به مردم)، سیاسی و امنیتی (مانند ارتباط با رژیمهای طاغوتی و دولتهای بیگانه)، فقهی (مانند فتاوای فقها و محدثان)، تاریخی (مانند منشأ پیدایش، تحولات، تطورات و عوامل انشعابهای آنها)، اخلاقی (مانند آسیبها و ناهنجاریهای اخلاقی)، اعتقادی (بررسی و مطابقت یا عدم مطابقت عقاید آنها با اعتقادهای شیعه) و ادبی (مانند بررسی آثار فارسی و ادبی فرقههای صوفیه) بررسی کرد./د102/ف