خون دل؛ کنکاش تاریخی «منشور روحانیت»

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، چند ماهی از پایان جنگ گذشته بود که امام نامه ای خطاب به روحانیت نوشت که به «نامه منشور روحانیت» معروف شد. اگرچه امام در ابتدای این نامه به تشریح نقش بی بدیل روحانیت راستین در حفظ کیان اسلام ناب محمدی پرداخت و تلاش ها و مجاهدت های آنان را در طول قرن ها مبارزه با انحرافات، کج روی ها و استعمار بیان کرد، اما بررسی این نامه نشان می دهد آنچه ایشان را در ماه های آخر عمر خویش به نوشتن این نامه واداشت، هشدار و نهیب های ایشان نسبت به نفوذ جریان فکری جریاناتی در حوزه های علمیه است که امام یادآوری آن را به آیندگان لازم می داند.

شاید بتوان گفت ادبیات و صراحت کلام این نامه علنی، در طول زندگی امام، کم نظیر است. صراحت لهجه امام در نشاندن جریانات انحرافی در حوزه های علمیه در تقابل با اسلام ناب محمدی آن قدر نادر است که شاید اگر این نامه به صورت علنی منتشر نمی شد، بیم آن می رفت که بعدها بدخواهان درباره آن تردید و تشکیک کنند.

در کمتر فرازهایی از صحیفه امام می توان عباراتی چون «متحجرین نافهم»، «مقدس نمای واپسگرا»، «مقدس نماهای متحجر و بی شعور»، «ولایتیها» و «مقدسان نافهم و ساده لوحان بی سواد» را درباره جریانات و دسته هایی در حوزه های علمیه یافت.

ساختار کتاب

کتاب «خون دل» در پنج فصل تدوین شده است: 

فصل اول: عنوان این فصل آیت الله شریعتمداری  و عناوین زیر این عنوان چنین است: زندگی در تبریز، مهاجرت به قم، قیام 15 خرداد، تأسیس دارالتبلیغ اسلامی، روابط پنهان با اسرائیل، تلاش برای تثبیت شاه، حزب خلق مسلمان، مرجعیت در رأس ائتلاف، کودتای نوژه، و سرانجام.

فصل دوم: انجمن حجتیه،عنوان این فصل است و در آن عناوین زیر بررسی شده است:

شکل‌گیری و مؤسس، اساسنامه انجمن حجتیه، جنبه تشکیلاتی و شیوه عملکرد انجمن، افکار و عقائد انجمن، ماجرای جشن نیمه شعبان سال 57، انجمن پس از انقاتب.

فصل سوم: در این فصل با عنوان خون دل موضوعات شاگرد در فلسفه و عرفان، عاقبت اخلاق‌گویی، تدریس پنهان عرفان و فلسفه، تعطیلی کرسی عرفان و فلسفه، رنج‌های نجف، و ولایتی‌ها واکاوی شده است.

فصل چهارم: چرا نهضت آزادی؟ عنوان فصل چهارم است و عناوینی که می توان در این فصل دید عبارت است از: تأسیس نهضت آزادی، راه طی شده، دولت موقت، مجلس خبرگان، ماجرای امیرانتظام، و چرابازرگان؟.

فصل پنجم: در آخرین فصل این کتاب با عنوان سلمان رشدی عناوین: آیات شیطانی، آغاز تحریم، طرح قطع روابط با انگلستان، و زندگی در تاریکی توضیح داده شده است..

ویژگی های اثر

1. پرداختن به تاریخ معاصر ایران؛

2. شناخت بخش های مغفول مانده از انقلاب اسلامی؛

3. پرداختن به پیام تاریخی امام خمینی(ره)«منشور روحانیت»؛

4. پرداختن به مصادیق فراموش شده پیام «منشور روحانیت»؛

5. بررسی تفصیلی هریک از مصادیق نام برده شده در پیام«منشور روحانیت».

جمع بندی

خون دل کتابی است که در آن کنکاشی تاریخی درباره نامه منشور روحانیت امام خمینی(ره)، انجام گرفته و در آن به زوایای پنهان این نامه و مصادیق فراموش شده آن پرداخته شده است.

برشی از کتاب

نویسنده در صفحات 66 و 67 به خاطرات سفیر اسرائیل درباره آیت الله شریعتمدارای می‌پردازد و چنین می نویسد:

«مئیر عزری»، سفیر اسرائیل در تهران، در خاطرات خود به ذکر واقعه ای می پردازد که حاکی از پرهیز آیت الله شریعتمداری از هرگونه اقدامی در جهت مخالفت آنهاست. وی با اشاره به سفر هیئتی به ریاست «شیخ شلتوت» رییس دانشگاه الأزهر به ایران، و تلاش این هیئت برای برانگیختن مخالفت مقامات سیاسی و مذهبی کشورمان با اسرائیل، خاطرنشان می کند که از آنجا که قرار بود هیئت مزبور ملاقاتی نیز با شریعتمداری داشته باشد، تصمیم می گیرد به همراه فروزانفر، سناتور سابق مجلس سنا، در یک اقدام پیشدستانه با او دیدار کند و از طرح دیدگاه های منفی علیه اسرائیل جلوگیری کند. عزری در خاطراتش می نویسد:

در برابر دیداری که گروهی از پیشوایان شیعه با سران سنی در الأزهر مصر انجام داده بودند، گروهی از استادان و سران دانشگاه الأزهر برای بازدیدهایی به ایران آمدند... گروه مهمان را شيخ شلتوت، پیشوای مسلمانان سنی و رییس دانشگاه الأزهر رهبری می کرد. او در سخنرانیهایش، هر از گاهی به اسرائیل نیش هایی زهرآگین می زد و در این نیشها دستگاه سیاسی ایران را به گناه نزدیک شدنش به اسرائیل فراموش نمی کرد. سران سیاسی، نظامی، مذهبی و برخی روزنامه نگاران و نویسندگان با رایزنی فروزانفر می کوشیدند از زهر برخی گفته ها بکاهند و تا آنجا که می توانند پهنه بازتابش را کوتاه تر کنند. بازدید گروه مصری از شهر قم و به ویژه دیدار با آیت الله شریعتمداری که پیروان فراوانی داشت، می توانست در رسانه های همگانی بازتابی گسترده داشته باشد. بسیاری از دولتمردان ایران به جانشینی شریعتمداری پس از بروجردی خوشبین بودند، زیرا وی را مردی روشن انديش و آشتی جو می شناختند که با تندروهای مذهبی چندان میانه ای نداشت. از فروزانفر خواستم در دیداری با شریعتمداری، او را در برابر تندروهای گروه مهمان آگاه کند.

انتشارات شهید کاظمی، کتاب «خون دل» را در در قطع رقعی و 258 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات شهید کاظمی به آدرس: قم، بلوار معلم، مجتمع ناشران، واحد 131 تلفن: 37840844 025 مراجعه نمایند./826/ن601/ق