کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» رونمایی شد

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در چهلمین سالگرد از شروع دفاع مقدس و در چهارمین هفته متمادی، از کتاب «بیست‌ودو روز نبرد؛ بررسی آزادسازی سنندج 1359 - 1357» رونمایی کرد.

این مراسم با توجه به وضعیت ناشی از شیوع ویروس کرونا بدون حضور رسانه‌ها برگزار شد. رونمایی از این کتاب در حالی انجام شد که در هفته وحدت هستیم و این کتاب خود بیانگر وحدت و همدلی ملی است که برای آزادسازی این دیار صورت گرفته است. به‌منظور آشنایی بیشتر با این کتاب با محمدجواد اکبرپور بازرگانی جانشین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، مجید نداف نویسنده کتاب و همچنین آقایان رضا صادقی و سردار حسن رستگارپناه ناظران علمی و محتوایی این کتاب گفت و گویی انجام گرفته است که در ادامه می خوانید.

کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» در زمره کتاب‌های نبردی است

در ابتدای این گفتگو محمدجواد اکبرپور بازرگانی مدیریت گروه مطالعات و جغرافیای نظامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس که به‌تازگی جانشین این مرکز نیز شده است، کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» را در زمره کتاب‌های نبردی مرکز برشمرد و گفت: این کتاب توسط آقای مجید نداف از راویان مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در دوران دفاع مقدس و تحت نظارت علمی آقایان رضا صادقی و حسن رستگارپناه به نگارش درآمده است.

وی در خصوص موضوع کتاب اظهار کرد: موضوع کتاب پیرامون بررسی بحران‌آفرینی گروه‌های ضد انقلاب، روند اشغال و آزادسازی شهر سنندج است که با تعرض مسلحانه به پادگان سنندج در فروردین 1358 شروع شد. پس از اشغال شهر سنندج، کلیه راه‌حل‌های صلح‌جویانه جمهوری اسلامی به بن‌بست رسید. کتاب بیان‌کننده بیست‌ودو روز نبرد خونین نظامی بین عناصر مسلح تجزیه‌طلب و رزمندگان مدافع انقلاب اسلامی از 4 تا 26 اردیبهشت 1359 استکه برحسب وظیفه دینی، انقلابی و قانونی به فریاد تظلم خواهی مردم مسلمان سنندج، پیام نوروزی حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر ضرورت برقراری امنیت در سال 1359 و نیز پیام وحدت‌بخش ایشان به مناسبت 12 فروردین پاسخی قاطع دادند.

مدیر گروه مطالعات و جغرافیای نظامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در پاسخ به این سؤال که چرا این کتاب در چاپ دوم توسط مرکز انجام شد و چه تغییرات ساختاری کرده است؟ بیان کرد: این کتاب برای اولین بار در سال 1389 به همت مرکز مطالعات ملی امنیت پایدار دانشگاه جامع امام حسین (ع) سپاه پاسداران منتشر شد اما به دلیل تغییرات ساختاری، این کتاب حدود نه سال تجدید چاپ نشد و تقاضای جامعه پژوهشی کشور برای دسترسی به این کتاب بی‌پاسخ ماند. خلاء مذکور موجب شد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در تعامل با دانشگاه جامع امام حسین (ع) چاپ کتاب را بر عهده گرفته و به نشر دوباره آن اقدام نماید.

وی افزود: از لحاظ ساختاری و محتوایی تغییرات خاصی در کتاب به وجود نیامده است. در چاپ دوم از روی نسخه چاپ اول مجددا حروف‌چینی و پس از بازبینی و بازنگری، اصلاح و ویرایش مجدد، صفحه آرایی و آماده چاپ و ارائه به جامعه علمی کشور گردید.

اکبرپور با اظهار به اینکه بر خلاف نگارش کتاب‌های نبردی که بیشتر جنبه توصیفی و روایی غلبه دارد، کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» تلاش کرده است با روش توصیفی- تحلیلی جزئیات وقایع مربوط به این مقطع از تاریخ انقلاب اسلامی را موردبررسی قرار دهد، گفت: بر همین اساس در این کتاب ضمن رعایت زمان‌بندی و سیر تاریخ وقایع و حوادث، روند مباحث از کل به جزء نوشته‌شده، به نحوی که بخش اول بیشتر تحلیلی، بخش دوم تحلیلی- توصیفی و بخش آخر کاملا توصیفی تدوین و مستند نگاری شده است.

در ادامه این گفتگو مجید نداف نویسنده کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» که خود در دوران بحران در کردستان به عنوان رزمنده در میدان نبرد حضورداشته است، در پاسخ به سوال ما مبنی بر چرایی انتخاب این موضوع برای پژوهش گفت: آزادسازی سنندج یکی از موضوعات پژوهشی در راستای پروژه‌های وسیع دانشگاه امام حسین (ع) تحت عنوان «شهید بروجردی» بود. وقتی‌که به اصل موضوع ورود کردیم و با مشاهده جزئیات، متوجه شدیم که اگر بخواهیم 22 روز نبرد برای آزادسازی سنندج را که به طور مشخص از چهارم تا بیست و ششم اردیبهشت‌ماه 1359 است، بررسی کنیم باید حتماً به گذشته شهر سنندج برویم و به اتفاقاتی که از ابتدای نیمه دوم سال 1358 تا آزادسازی افتاده نیز بپردازیم.

وی متذکر شد: موضوع سنندج اگرچه یک رخداد تاریخی به‌حساب می‌آید و ما می‌توانستیم با توصیف صرفاً وقایع مطالعه‌مان را بسط دهیم اما با در نظر گرفتن اینکه سنندج از گذشته درگیر یک سری متغیرهایی بوده که از جنس غیرنظامی بود؛ ما باید حتماً به مسائل غیرنظامی هم می‌پرداختیم. چراکه چندی بعد و در دور دوم درگیری‌ها شهید محمد بروجردی به این نتیجه رسید که بحران کردستان، راه حل نظامی صرف ندارد و حتماً ما باید در کنار فعالیت‌های مسلحانه برای دفع آشوب به مسائل اجتماعی و راه‌حل‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هم فکر کنیم.

نویسنده کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» در خصوص روش پژوهش خود گفت: این پژوهش را در ابتدا مبتنی بر روش گزارش مستند شروع کردیم و هرچه جلوتر رفتیم احساس کردیم که با توجه به آن ابعاد و مسائل غیرنظامی حتماً باید در کنارش مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای هم صورت بگیرد. در کنار این پژوهش‌هایی که ما صورت دادیم مجبور بودیم که علاوه بر تجربه گذشته که کسب‌شده بود مشاهداتی از نزدیک داشته باشیم به خصوص از جغرافیای صحنه نبرد و همینطور اسناد مکتوب و غیر مکتوب را از نظر بگذرانیم. من فقط برای جغرافیای صحنه نبرد به کتاب‌هایی که تاکنون در ارتباط با جغرافیای سنندج نوشته‌شده است اکتفا نکردم و به سنندج می‌رفتم و خیابان‌ها و کوچه و پس کوچه های سنندج که کانون درگیری‌ها بود از نزدیک می‌دیدم. به‌هرحال یک پژوهش صددرصد تاریخی بود، علاوه بر مشاهداتی که بنده از قبل داشتم پس از 35 سال تغییرات را از نزدیک دیدم و ضبط کردم و سعی کردم جمع‌بندی خیلی مجملی که از حوصله خواننده خارج نباشد به دست بدهد.

وی افزود: وقتی‌که وارد پژوهش شدم احساس کردم که طبق راهنمایی‌های استاد عزیزم مرحوم نخعی باید حتماً جامعه‌شناسی کنم و از کل به جزء به موضوع ورود کنم. به‌هرحال دو طرف منازعه ترکیبی بسیار پیچیده و بسیار نامتجانس داشتند و از اطراف‌واکناف کشور جمع شده بودند. وقتی‌که می‌خواستم ترکیب رزمنده‌های خودی و یا آن طرف را دربیاوریم حتماً باید اسناد زیادی را مطالعه می‌کردم. بررسی‌های دقیقی نسبت به ترکیب گروه ها و مواضع آن‌ها در مقطع آزادسازی سنندج انجام شد. خوشبختانه به دلیل تغییر شرایط و رونق گرفتن فضاهای مجازی، دسترسی‌های آسان‌تری به منابع گروه‌ها و سازمان‌هایی مثل کومله، دمکرات و یا چریک‌های فدایی خلق که در درگیری‌ها نقش اصلی را داشتند، داشتم.

نداف بر راستی آزمایی روایت‌های مطرح‌شده در کتاب تاکید کرد و گفت: اگرچه قالب این کتاب مستند نگاری و گزارش مستند است ولی از این بابت واقعاًیک مطالعه پیمایشی است یعنی ما هم مطالعه کتابخانه‌ای انجام دادیم و هم به سراغ رزمندگان حاضر در منطقه رفتیم و مصاحبه انجام دادیم. برای اینکه به اصل ماجرا برسم، به شهرهای مختلفی مثل قم، کاشان، اصفهان، ارومیه، تبریز، سنندج و سایر شهرها سفر کردم و با رزمندگانی که در آن بحران حضور داشتند مفصل صحبت کردم و سعی کردم که برای هر روایتی شاهد بگیرم، گواهی سازی انجام دهم، راستی آزمایی انجام بدهم و به‌جرئت می‌توانم بگویم کمترین روایت‌هایی است که راستی آزمایی نشده باشد.

وی از سردار شهید نورعلی شوشتری یاد کرد و گفت: یکی از کسانی که دوست داشتم حتماً در این باره صحبت کنم ایشان بود. مرحوم نورعلی شوشتری به خصوص در آزادسازی روستای شریف‌آباد نقش به سزایی داشت، فرمانده واحدها یا نفرات اعزامی از خراسان بود و می‌توانست خیلی کمک کند. یادم هست که در یکی از روزهای ماه مبارک رمضان یک قراری با ایشان گذاشتم، ایشان با آغوش باز پذیرفت. متأسفانه در آن روز مادر من به رحمت خدا رفت و نتوانستم با ایشان صحبت کنم. یکی دو ماه که گذشت خود شهید شوشتری از من پیگیری کرد و این کار انجام شد.

این محقق و پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس با اشاره به اینکه برای آزادسازی سنندج چهار پنج ماه زیر سیطره گروه های جدایی طلب از آشوبگر بوده است حتماً باید وحدت ملی ایجاد شود، یادآور شد: آن موقع روزهای اول ریاست جمهوری بنی صدر بود و دوست داشت در جایگاه فرماندهی کل قوا خودی نشان دهد و با توجه به انگیزه‌های ضد کمونیستی هم که داشت حمایت‌های خوب و مؤثری انجام داد، شهید صیاد شیرازی با ایشان هماهنگ بود و همه اینها در کنار شهید محمد بروجردی قرار گرفتند و سازوبرگ نظامی خوبی برای چنین اتفاق بزرگی ایجاد شد.

وی افزود: در بخشی از کتاب یکی از افرادی که وابسته به یکی از این گروه های تجزیه طلب بود، می‌گوید «ما فکر می‌کردیم که جنگ سنندج مثل جنگ دور اول کردستان در سال 1358 است، نیروهای اعزامی از جاهای مختلف کشور می‌آیند عملیاتی را انجام می‌دهند و دوباره سر زندگی خودشان برمی‌گردند و ما شهرها و محورها را در اختیار می‌گیریم و باز هم حاکمیت خودمان را به جمهوری اسلامی تحمیل می‌کنیم.» اما خوشبختانه به دلیل این اتحادی که من اسمش را وحدت ملی گذاشتم، همه مردم ایران به این نتیجه رسیده بودند که باید هرچه سریعتر و قاطعانه این مسئله را حل کنیم.

نداف در رابطه با مدت زمانی که برای تحقیق و نگارش کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» صرف کرده است، اظهار کرد: اگر قرار بود که فقط به 22 روز نبرد آزادسازی سنندج بپردازیم شاید طبق تعهد 9 ماه‌های که من داده بودم نگارش کتاب به اتمام می رسید ولی به همان ضرورتی که خدمتتان عرض کردم ما ناگزیر بودیم که بستر زمانی طولانی‌تری را مورد مطالعه قرار بدهیم، به همین دلیل وقتی‌که از نیمه دوم 1358 عمدتاً مطالعاتمان را متمرکز کردیم، پژوهش زمان بیشتری برد و حدود 3سال و نیم طول کشید.

نویسنده کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» با اشاره به اینکه در چاپ جدید در شکل و قالب کتاب تغییرات درخور قابل توجهی انجام‌شده و اصلا قابل مقایسه با گذشته نیست، تصریح کرد: خوشبختانه پس‌ازاینکه همکاری‌های مجدد بنده با مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس آغاز شد، پیشنهاد کردم که این کتاب با توجه به شئونات و سطح تحقیقی که دارد شایسته است که در این مرکز مورد چاپ مجدد قرار بگیرد. خوشبختانه مدیران وقت استقبال کردند و با دقت و جدیت و مساعدت آقای اکبرپور این کار شروع شد و ما سعی کردیم تغییر مختصری در محتوای کتاب انجام دهیم ولی در شکل و قالب کتاب تغییرات درخور قابل توجهی انجام شد و اصلا قابل مقایسه با گذشته نیست. به همین دلیل از ریاست و مدیران مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تشکر و قدردانی می‌کنم. این کتاب واقعا در قواره بسیار خوب و با امانت‌داری بیشتری در معرض چاپ قرار گرفته است.

در ادامه نداف در رابطه با روش نگارش کتاب توضیح داد و گفت: وقتی‌که گستره کاری و بستر زمانی مطالعه را وسعت دادم، مجبور شدم تا از روش تحلیلی استفاده کنم و به‌آرامی خودم را به اصل واقعه برسانم و روش توصیفی را انتخاب کنم. شما در فصل اول کتاب متوجه خواهید شد اتکا اصلی من به اسناد و مطالعات کتاب‌خوانی هست. فصل دوم را با روش تحلیلی – توصیفی انجام دادم و در آخر فصل دوم خیلی کلی به روزهای واقعه روی آوردم. ولی وقتی به فصل سوم ورود می کنید کاملاً جزئیات لحظه‌به‌لحظه مورد نظرم هست یعنی توصیف محض، چه به لحاظ آمار و اعداد و ارقام و چه به لحاظ عملکرد افراد. برای اینکه چنین بستر طولانی را مورد مطالعه جزئی و دقیق قرار دهم حتماً باید از روش تحلیلی استفاده می‌کردم و کم‌کم با روش توصیفی کار را به انتها می‌رساندم.

وی معرفی شهید محمد بروجردی و اقدامات او را از جذابیت‌های کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» برشمرد و بیان کرد: در جای‌جای کتاب صحبت از شهید محمد بروجردی شده است البته ما به دنبال اسطوره‌سازی نیستیم. کسی مانند ایشان وقتی می‌خواهد مسئله بحران کردستان را حل کند، در ابتدای کار با فرهنگ خاص خودش ورود می کند، آرام‌آرام به اوج درگیری‌های خونین می‌رسد. از اقصی نقاط کشور یکسری مارکسیست جمع شده بودند و به دنبال پایگاهی برای تحقق آرمان های خودشان می‌گشتند. محمد بروجردی در برابر چنین آدم‌هایی قرار گرفت. وقتی به اوج درگیری‌ها می‌رسیم هیچ کس جز ایشان پایبند آرمان هایش نیست. ایشان فرهنگ انقلاب اسلامی، اوج اخلاقیات عرفانی حضرت امام (ره) را در این 22 روز نبرد تجلی می‌بخشد.

نویسنده کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» با بیان اینکه در این کتاب نقش تمامی اقشار بالاخص بانوان نشان داده شده، اظهار کرد: نقش بانوان در این درگیری‌ها کمتر از آقایان نبوده و لزومی نداشته که حتما در دستشان اسلحه بگیرند. این بانوان به تاکید شهید محمد بروجردی در شهر می‌مانند و بعدها هم خدمات خوبی را انجام می‌دهند. فعالیت‌های بسیار موثری که بتواند این فرهنگ را زیرورو کند و اعتمادسازی کند. این جانفشانی ها و ایثار و شهادت‌ها همه حاصل ادبیاتی است که محمد بروجردی در عمل ارائه می‌دهد و خودش هم عامل است.

وی به بخشی از کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» اشاره کرد و گفت: شهید محمد بروجردی تعدادی از خواهران را آورد و به آن‌ها گفت سوار هلی‌کوپتر شوید و بروید اعلامیه و دست‌نویس خودتان را پخش‌کنید و بگویید در پادگان به روی شما باز است. این خانم‌ها می‌روند. حتی شهید بروجردی در میان رگبار گلوله‌ها با جیپ از پادگان بیرون می زند فقط برای نجات یک زنی که در بین معرکه مانده است.

نداف در خاتمه این گفتگو از مغفول ماندن پژوهش‌های تاریخی سخن گفت و تاکید کرد: متاسفانه این نوع پژوهش‌های تاریخی کمتر استقبال می‌شود. ممکن است حوصله مخاطب عام در ابتدای کار سر برود ولی این ها در آینده می‌ماند. وقتی تاریخ می‌خواهد در مورد ما و رفتارمان، امام خمینی(ره) و فرماندهانی امثال محمد بروجردی قضاوت کند باید حتما منابع کافی در اختیارش قرار دهیم. این کار مقدور نیست جز اینکه ما به پژوهش‌های عمیق بپردازیم. امیدوارم این کتاب الگویی باشد برای اینکه به چنین مطالعاتی بیشتر بپردازیم.

در این گفتگو سردار حسن رستگارپناه، رئیس مرکز مطالعات امنیت پایدار و ناظر علمی کتاب که خود سابقه طولانی در سیر تثبیت امنیت در جغرافیای سنندج و دیگر نقاط کردنشین دارد، به اهمیت پژوهش انجام‌شده در کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» اشاره کرد و گفت: حوادث شمال غرب یکی از مهم‌ترین حوادث کشور بود که بعد از پیروزی انقلاب شروع شد و نقطه اوج آن در یک مقطع در تاریخ 25 مرداد 1358 در حادثه پاوه بود که مردم در مقابل گروه‌های سیاسی کرد مقاومت کردند و آن‌ها اقدام به گلوله‌باران و محاصره شهر و به شهادت رساندن تعدادی از مردم شهر پاوه کردند.

وی افزود: در سال 58 مجدداً ما در مناطق کرد بحران پیدا کردیم و به مذاکراتی که در رابطه با حل مشکلات در مناطق شمال غرب شهرهای کردنشین بود منجر شد، این مذاکرات تقریباً در اواخر سال 58 به بن‌بست رسید و در نهایت بحث به‌جایی رسید که عوامل مسلح داخلی و گروه‌های سیاسی کرد مجدداً اشغال شهرها را دنبال کردند و مشکلات امنیتی را در شهرها ایجاد کردند. نقطه اوج آن در سنندج بود، طوری که مکانی به نام باشگاه افسران در محاصره قرار گرفت. همچنین لشکر 28 ارتش در آن شهر تحت محاصره قرار گرفت و فرودگاه سنندج که در ورودی این شهر قرار دارد، تحت محاصره بود و اینها از تردد نیروهای نظامی و امنیتی در شهر سنندج جلوگیری کردند.

وی به نبرد بیست‌ودو روزه که موضوع اصلی کتاب است، پرداخت و اظهار کرد: شهید بروجردی با نیروهایی که در اختیارش بود به داخل لشکر 28 رفت و حرکتی را برای آزادسازی نقاط شهر و شکستن محاصره باشگاه انجام داد. فشار گروه‌های سیاسی کرد به گونه‌ای بود که تعداد زیادی به شهادت رسیدند و امکان تردد به سمت باشگاه مسدود شد.

سردار رستگارپناه با اظهار به اینکه هدف ما کاهش فشار گروه‌های سیاسی بر مردم منطقه بود، بیان کرد: این حرکت به عنوان یک هدف مهم بود و باید این محاصره شکسته می‌شد. اجرای آزادسازی شهر توسط شهید بروجردی، شهید صیاد شیرازی و سرلشکر صفوی انجام شد و تقریباً 22 شبانه روز نبرد بسیار سختی بود و ملاحظه اصلی این نبرد هم این بود که مردم آسیب نبینند، نیروهای امنیتی بتوانند بر شهر تسلط پیدا کنند و گروه‌های ضد انقلاب مجبور شوند شهر را تخلیه کنند و بر این اهداف حرکت انجام شد و ما توانستیم تسلط اولیه ای را پیدا کنیم و بعد در رابطه با تثبیت امنیت در شهر سنندج با همکاری خود مردم کار را دنبال کنیم.

وی مشارکت مردم را از نکات مهم در آزادسازی سنندج برشمرد و گفت: مردم طرفدار نظام انقلاب اسلامی در قالب سازمان پیش‌مرگان مسلمان کرد همکاری کردند و جانانه به میدان آمدند و دشمن را از جغرافیای خودشان و گروه‌های سیاسی کردی که با زور سلاح و عملیات روانی بر مردم تسلط پیدا کرده بودند، این تسلط را از آن‌ها ساقط کردند و مردم توانستند در پناه نظام اسلامی حرکت‌های آینده خودشان را ترسیم کنند.

ناظر علمی کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» در پاسخ به این سؤال که چرا نظارت این کتاب به وی سپرده شده، اظهار کرد: چون بنده چند روز بعد از آزادسازی سنندج به این منطقه آمدم و از آن تاریخ به بعد در سیر تثبیت امنیت در جغرافیای سنندج و دیگر نقاط کردی در رده مسئولیت‌های مختلف انجام وظیفه می‌کردم و مطالعات زیادی را در آن حوزه داشتم. به همین علت و به خاطر اطلاعاتی که در این زمینه داشتم بنده را به عنوان ناظر کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» مشخص کردند.

وی به نویسنده کتاب اشاره کرد و گفت: آقای نداف نویسنده این کتاب؛ تقریباً مطالعات سه چهار ساله‌ای روی اسناد و مدارک داشتند و بررسی‌های عمیقی انجام داده بودند. خود ایشان در قسمت‌هایی از صحنه حادثه هم حضور داشتند و نحوه مطالعاتی شان در این حوزه بسیار بالا بود و تلاششان این بود که ضمن مراجعه به اسناد و مطالعه اسناد مکتوم و اسناد سازمانی به عناصری هم که در این عملیات بودند دسترسی پیدا کند. تلاش زیادی را در سه چهار سال انجام داد و تقریباً با بسیاری از افرادی که در آزادسازی سنندج نقش داشتند توانست مصاحبه‌ای را انجام دهد و توانست با تسلط کامل این کتاب را به رشته تحریر درآورد.

سردار رستگارپناه متذکر شد: عملیات‌های متعددی برای تثبیت امنیت شهر انجام شد ولی کمتر به آن‌ها پرداخت‌شده است و قطعاً ما نیازمند هستیم یک کتاب جامعی در رابطه با حوادث جغرافیایی سیاسی سنندج دنبال کنیم. همچنین ضرورت دارد تحت پروژه‌های مستقل امنیت در جغرافیای کُردستان، اقدامات نظامی، خدمات‌دهی به مردم از لحاظ فرهنگی و ایجاد امنیت روانی و از طرف دیگر نحوه مشارکت خود مردم کُرد در تثبیت و پایداری این امنیت را ثبت و به رشته تحریر دربیاوریم.

در ادامه با رضا صادقی نویسنده پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس به عنوان ناظر علمی چاپ اول کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» به گفتگو پرداختیم. او ازبحران در سنندج به عنوان یک جنگ گسترده داخلی یاد کرد و گفت: از ابتدای انقلاب گروه هایی که در ناحیه کردنشین ایران به دنبال خودمختاری بودند شروع به دامن زدن به این موضوع کردند. بعدازآنکه مسئولین کشور از طریق مذاکرات نتیجه نگرفتند و دیدند که گروه‌ها حاضر به این نیستند که با دادن امتیازاتی به توافق با دولت برسند، کار به رویارویی رسید و جنگ از اواخر سال 1358 به صورت گسترده شروع شد تا اینکه به مرور زمان شهرها از کنترل شورشیان خارج شد و جاده‌ها به تصرف نیروهای مسلح خودی درآمد و در ادامه مناطق روستایی آزاد گردید تا رزمندگان به مرز رسیدند.

وی با اظهار به اینکه پژوهش در حوزه مناطق کردنشین بسیار اندک است، بیان کرد: متأسفانه نسبت به جنگ ایران و عراق پژوهش‌های انجام‌شده در قسمت ناحیه کردنشین بسیار اندک است و شاید چند جلد کتاب و تعدادی پایان نامه بیشتر نوشته‌نشده است.

این پژوهشگر به اهمیت پژوهش اشاره کرد و متذکر شد: بعضی از همین کتاب‌های منتشرشده جنبه خاطره‌گویی دارد و چون در خاطره‌گویی‌ها گاهی اوقات یک لغزش‌هایی هم صورت می‌گیرد یا مطالب را درست نمی‌توانند بیان کنند به همین خاطر کار پژوهشی باید محور اصلی در این کارها باشد. با اینکه در پایان نامه‌ها هم کار پژوهش صورت می‌گیرد اما چون پایان نامه در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد به همین خاطر کار پژوهشی می‌تواند تعیین‌کننده باشد برای اینکه اطلاعاتی را از حوادث و وقایعی که در آن دوران اتفاق افتاده است، هم به مردم عصر حاضر و هم به آیندگان ارائه کند.

وی با بیان اینکه در آن دوران در منطقه سنندج حضورداشته است، یادآور شد: آن زمان عضو سپاه بودم، زمانی که درگیری داشت آغاز می‌شد به اتفاق شهید بزرگوار محمد بروجردی و سید محمد آقامیر به سنندج رفتیم. بنده معاونت آقای بروجردی را در آن عملیات بعد از مجروح شدن آقای آقامیر به عهده داشتم. ما اطلاعات کامل‌تری را نسبت به دیگر محورهای عملیاتی سنندج در ستاد لشکر داشتیم.

صادقی با اظهار به اینکه نویسنده کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» پژوهش گسترده‌ای را برای خلق این اثر انجام داده است، گفت: آقای نداف برای این اثر واقعاً وقت گذاشت، با توجه به شناختی که به کردستان و جغرافیای کردستان و جغرافیای سنندج داشت و پژوهش گسترده‌ای که انجام داد، شهرهایی که رفت و مصاحبه‌هایی که گرفت به موضوع کاملا مسلط شد و اثر بسیار خوبی را ارائه داد و نشان داد که در این زمینه چقدر توانمند است.

وی افزود: وقتی مطالب کتاب را می‌خواندم باوجوداینکه در آن صحنه‌ها و درگیری‌ها حضور داشتم، برای من جالب بود که ایشان با چه دقتی اینها را توصیف کرده و نوشته است و اگر کسی در آن صحنه هم حضور نداشته باشد به راحتی می‌تواند یک نمای کلی از آن وضعیت به دست بیاورد. از طرفی الان با خواندن این کتاب می‌بینم که چقدر به موضوع سنندج به لحاظ جزئی مسلط شده‌ام و این نشان می دهد که آقای نداف یکی از کارهای مهم پژوهشی را در مورد کردستان هم تقدیم مرکز اسناد و هم تقدیم کسانی کرده است که می‌خواهند مسائل تاریخی آن دوره را دنبال کنند تا بتوانند با مطالعه این کتاب در جریان حوادث آن دوره قرار بگیرند./826/د101/ق