درباره یک الگوی موفق کار جمعی در تاریخ انقلاب

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، محمدحسین فاضل، کارشناس حوزه کتاب، در یادداشتی درباره کتاب «تشکیلات بهشتی» که اخیراً توسط نشر معارف منتشر شده، نوشته است:

تشکیلات چیست؟ چرا کار دسته جمعی مهم است؟ چرا یکی از دلایل پیشرو بودن غربی‌ها را کار دسته جمعی و تشکیلاتی عمل کردنشان می‌دانند؟ چرا بزرگان توصیه به کارهای تشکیلاتی دارند؛ تا جایی که مقام معظم رهبری در این خصوص می‌فرمایند: «طبیعی است که اساس کار، تشکیلات است. شکی نیست که تا تشکیلاتی نباشد، هیچ چیزی بر اساس آن نمیشود بنا کرد؛ لیکن در ایجاد تشکیلات نباید خیلی معطل ماند.»

تشکیلات یعنی مجموعه‌ای از افراد که بر اساس آرمان، ایمان، باور و نقطه نظرهای مشترک گرد هم می‌آیند تا جماعت بشنوند و کار را به صورت جمعی و در کنار هم انجام دهند؛ زیرا «ید الله مع الجماعه»؛ وقتی دست خدا با جمع باشد بی‌تردید  زمینه رشد استعدادها فراهم و شناخت و تربیت کادرها، تهیه برنامه‌ها و قبول مسئولیت اجرای برنامه‌ها هموارتر می‌شود.

 تشکیلات ابزاری ساختاری است برای بهتر انجام دادن مسئولیت‌ها و خودسازی و رشد اخلاق دسته جمعی. عوامل لازم در ایجاد تشکیلات از نظر معنوی ایمان و باور مشترک و از نظر مادی، انسان‌ها هستند. اما این مسئله چقدر در ما ایرانی‌ها نهادینه شده است و ما در کجای این امر مهم قرار داریم؟

بی‌تردید فرهنگ کار جمعی و تشکیلاتی آنگونه که باید در میان ما ایرانی‌ها نهادینه نشده است تا جایی که باز هم رهبر معظم انقلاب در این زمینه می‌فرمایند: «چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه‌ی ما ضعیف است؟ این یک آسیب است. با اینکه کار جمعی را غربی‌ها به اسم خودشان ثبت کرده‌اند، اما اسلام خیلی قبل از اینها گفته است: «تعاونوا علی البرّ و التّقوی»، یا: «و اعتصموا بحبل اللّه جمیعا». یعنی حتّی اعتصام به حبل‌اللّه هم باید دسته‌جمعی باشد؛ «و لا تفرّقوا».»

علی‌رغم خلأ یا ضعفی که ما در این زمینه در جامعه مواجه هستیم، افراد متعددی در تاریخ انقلاب در این رابطه وجود دارد که در کار تشکیلاتی و جمعی، به یک الگو تبدیل شده‌اند. از جمله این افراد، شهید بهشتی بود که دوست و دشمن و ایرانی و خارجی بر اسوه بودن ایشان در امر تشکیلات اذعان دارند. شهید بهشتی خود در این رابطه گفته است: «من به شما رفقا با صراحت عرض کنم حدود 33 سال است تلاشگری دارم و در این 33 سال حدود 31 سالش کار دسته جمعی داشته‌ام».

کار تشکیلاتی از همان دوران جوانی در منش و روش این شهید بزرگوار جلوه داشته است. دو نمونه از بهترین فعالیت‌های تشکیلاتی که در تاریخ فعالیت‌های انقلابی نیروهای متعهد شکل گرفت به ابتکار شخص ایشان بوده است. اولین موردش  ایجاد و شکل‌گیری اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا است که صدای نهضت اسلامی ایران در خارج از کشور بود، نقطه نظرهای انتقادی و پیشنهاد ایده‌های جذاب او در زمینه تشکیلات و سازماندهی باعث ارتقای کمی و کیفی این انجمن شد. مورد دومش نیز تأسیس و راه‌اندازی حزب جمهوری اسلامی درست پس از پیروزی انقلاب است که آثار و برکات آن تا همین امروز هم در کشور دیده می‌شود.

رهبر معظم انقلاب که اهمیت این مقوله را بیش از دیگران درک کرده‌اند در خصوص فعالیت‌های تشکیلاتی شهید بهشتی می‌فرمایند: «یکی از خصوصیات بارز شهید بهشتی عادت به کار دسته جمعی و محور کار دسته جمعی قرار گرفتن بود».

این شهید بزرگوار زکات علم و تجربه خود را نشر می‌داد و فریادهای دلسوزانه‌اش در مورد تشکیلات در خلال هر بحث و مصاحبه و نوشته‌اش منعکس می‌شد. او سعی داشت جامعه ایرانی را به سوی فرهنگ کار دسته جمعی سوق دهد و در این راه زحمات زیادی کشید.

محسن ذوالفقاری در طول دو سال و اندی پژوهش مداوم از خلال همه کتاب‌ها، مباحثه‌ها، مصاحبه‌ها و نوشته‌های ایشان منظومه تشکیلاتی شهید بهشتی را استخراج کرد و در یک دسته‌بندی منظم و شکیل تدوین کرد و ما حصلش کتاب «تشکیلات بهشتی» شد.

خصوصیت بارز کتاب «تشکیلات بهشتی» این است که پژوهشگر هیچ یادداشت و مطلب و پانویسی به سخنان شهید بهشتی اضافه نکرد و کل کتاب سخنان دسته‌بندی و جمع‌آوری شده از خود شهید بهشتی است که گویا خواننده این کتاب مخاطب مخصوص سخنان ایشان است.

این کتاب در هفت فصل تنظیم شده است. در فصل اول بعد از تعریف کار دسته جمعی و تشکیلات به جایگاه آن در پیش خداوند و علت آن می‌پردازد؛ از اینکه کارهای بزرگی می‌توان با تشکیلات کرد که رفاه و امنیت و آرامش برای جامعه اسلامی دارد و بهترین روش برای مبارزه با دشمن امنیت و آرامش این جامعه.

اصول اساسی تشکیلات و کارایی تشکل و اصول سیاست‌های ارتباطِ داخلی و خارجی تشکیلات در فصل دوم پرداخته می‌شود و در فصل سوم حدود 40 باید و نباید مهم در مورد این مسئله از جمله در رأس بودن فضیلت و ایمان در تشکیلات، سیر مراحل تشکل، مشخص بودن هدف، پرهیز از خودرأیی و خودخواهی و اصول جذب و ... که مجموعه این بایدها و نباید برایند به هدف رسیدن تشکیلات یا شکست تشکیلات را پیش‌بینی می‌کند.

رهبری تشکیلات، جایگاه و ویژگی‌های آن در فصل پنجم با محوریت شخصیت امام علی(ع) تبیین می‌شود و در فصل ششم به جایگاه و ویژگی‌ها و رسالت‌های اعضای تشکیلات می‌پردازد و کار و همت از ویژگی‌های اصلی یک عضو تشکیلات می‌داند. و در فصل هفتم تشکیلات را آسیب شناسی می‌کند. تشکل طاغوتی را تعریف کرده و از قِبَل آن توصیه می‌کند که در تشکیلات خودتان طاغوت را پیدا کن و در ادامه شرک را از جمله آسیب‌های تشکیلات می‌داند.

کتاب «تشکیلات بهشتی» در 280 صفحه و با قیمت 30 هزار تومان به تازگی توسط نشر معارف به چاپ رسید./826/