سلطه فرهنگى یکى از مهم‌ترین کارکردهاى منفى شبکه‌های مجازی است
حجت الاسلام سید رضا موسوی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کرمان و مدرس کشوری جنگ نرم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در کرمان، در رابطه با آسیب های فردی و اجتماعی فضای مجازی اظهار داشت: امروزه دنیای اینترنت از وبگاه‌های ثابت به نوع جدیدی از اینترنت که می‌توان آن را اینترنت محاوره‌ای نامید تغییر یافته است تا آنجا که اینترنت قدیمی را «وب1» و اینترنت جدید را «وب2» نامیده‌اند.
وی بیان داشت: پروژه نوظهور «وب2» که اجازه ورود و مشارکت فعال را با محوریت ارتباطات دوسویه فراهم آورده است؛ «رسانه اجتماعی» نام دارد که دلیل این نامگذاری؛ سرشت اجتماعی این رسانه جدید است.
حجت الاسلام موسوی عنوان داشت: برخی از صاحب‌نظران به جای استفاده از واژه «رسانه‌ای اجتماعی» با توجه به کاربرد شبکه‌ای این دست از رسانه‌ها؛ استفاده از واژه «شبکه‌های اجتماعی» را ترجیح می‌دهند.
وی افزود: واژه شبکه های اجتماعی عمدتا برای نامیدن پایگاه های اینترنتی به کار می‌رود که افراد با عضویت در آنها امکان دستیابی به اطلاعات سایر اعضا، آشنایی با علایق آنها، به اشتراک‌گذاری تولیدات متنی، صوتی و تصویری و نیز تشکیل گروه‌هایی بر اساس علایق مشترک با برخی از دیگر اعضای پایگاه را پیدا می‌کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کرمان تصریح کرد: اقبال کاربران به شبکه‌های اجتماعی به اندازه‌ای بوده است که سال 2010 میلادی به نام سال شبکه‌های اجتماعی نامگذاری گردید.
وی خاطرنشان کرد: شبکه‌های اجتماعی در دنیای کنونی محبوبیت زیادی یافته‌اند به گونه‌ای که اعضای آن؛ به واسطه آنها با خویشاوندان، دوستان، همکاران و حتی افراد ناشناس رابطه برقرار می‌کنند و به عبارتی دیگر؛ این شبکه‌ها به درون خانواده‌ها و زندگی خصوصی کاربران راه یافته‌اند و بسیاری از مناسبات انسانی افراد را متأثر کرده است.
مدرس کشوری جنگ نرم با اشاره به آمار چشمگیر کاربران این شبکه‌ها در ایران، گفت: یافته‌های پژوهش‌های اجتماعی در ایران نشان می‌دهد که جوانان بیشترین و مهم‌ترین کاربران اینترنت در ایران هستند، چنانچه استفاده از اینترنت نه تنها مهم‌ترین فعالیت آنان در اوقات فراغت به حساب می‌آید بلکه بیشتر جوانان وقت قابل توجهی را به استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی اختصاص می‌دهند و این مسأله نمایانگر گستره حضور خیره کننده رسانه‌های اجتماعی در میان جامعه ایرانی است.
وی با اشاره به آسیب های متعدد این شبکه ها، ادامه داد: در آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی و در بررسى کارکردهاى ناخوشایند آن در نظرگرفتن انگیزههاى پنهان نهفته در پشت صحنه شبکه‌های مجازی و هدفهایى که گردانندگان آن دنبال مى‌کنند اهمیت ویژهاى دارد.
این کارشناس دینی اضافه کرد: یکى از حوزههاى پژوهشى در این زمینه رویکردى است که با عنوان «امپریالیسم فرهنگى» یا «امپریالیسم رسانه‌ای» شهرت دارد، بر اساس این رویکرد یکى از کارکردهاى منفى شبکه‌های مجازی، سلطه فرهنگى است.
وی ابراز داشت: سلطه فرهنگى عبارت است از مبادله یک سویه عناصر و پدیدههاى فرهنگى بنابراین رسانههاى گروهى از جمله شبکه‌های مجازی از سیاست دقیقى پیروى مى‌کنند که قدرتهاى سیاسى و اقتصادى جهان تدوین کردهاند به تعبیر هربرت شیلر واژه امپریالیسم فرهنگى نشان دهنده نوعى نفوذ اجتماعى است که از طریق آن؛ یک کشور، تصورها، ارزش ها، معلومات، هنجارها، رفتارها و سبک زندگى خود را به کشورهاى دیگر تحمیل مىکند.
حجت الاسلام موسوی اشاره کرد: در واقع الگوى «امپریالیسم فرهنگى» مسأله‌ای اساسى در رسانههاى گروهى از جمله شبکه‌های مجازی مبتنی بر اینترنت است و به همگن‌سازى جامعه مخاطب مىانجامد، بر اساس این دیدگاه؛ اینترنت به نحو عام و شبکه‌های مجازی به طور خاص در جهت سلطه فرهنگى و ترغیب به ارزشها و هنجارهاى عمدتاً غیرمذهبى عمل مى‌کنند.
وی بیان داشت: قدرتهاى مهم سیاسى و اقتصادى به ویژه آمریکا برنامههاى حسابشدهاى برای بهرهگیرى از شبکه‌های اجتماعی مجازی براى نفوذ و سلطه فرهنگى بر کشورهاى دیگر دارند، چنانچه کاخ سفید در پنجم ژانویه 2000 میلادی بیانیهاى را با عنوان «استراتژى امنیت ملى در قرن جدید» منتشر کرد که در این بیانیه افزون بر یادآورى منافع حیاتى آمریکا از اینترنت به عنوان مهم‌ترین ابزار دیپلماسى مردمى نام برده و تصریح شده است که برنامهریزى ما باید به گونهاى باشد که توانایى ما را براى اطلاع‌رسانى و تأثیرگذارى بر ملت‌های دیگر را در جهت منافع آمریکا تقویت کند.
این مدرس کشوری جنگ نرم در پایان یادآور شد: بىگمان این سیاست مىتواند آسیبهایى را براى ملتهاى جهان به ویژه کشورهاى اسلامى در پى داشته باشد؛ زیرا بسیارى از مردم آنچه را در شبکه‌های مجازی مىبینند به عنوان معیار مىپذیرند، از این رو خوگرفتن به شبکه‌های مجازی سبب مىشود افراد فرهنگ غربی را الگو قرار داده و سبک زندگی خود را با آن تطبیق دهند و این به معنای هشدار جدی برای مسؤولان فرهنگی و مبلغان دینی جامعه است تا با ارائه راهکارهای مناسب در جهت کمتر شدن این آسیب‌ها بکوشند./9703/302/ب2