پژوهش حوزوی آمیزه ای از تتبع و تامل است

حجت الاسلام مجتبی فروزان‌فر، استاد حوزه علمیه قم در گفت‌و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا گفت: آموزش بدون پژوهش بی معناست و پژوهش از ضروریات یک نظام آموزشی است.

پژوهش سابقه ای طولانی در حوزه های علمیه دارد

وی با بیان اینکه سیستم آموزش حوزه های علمیه بر مبنای تدریس و تدرّس است، گفت: در برخی مقاطع تحصیلی، آموزش فقط با پژوهش امکان‌پذیر است و تفهیم و تفاهم با تحقیق امکان می‌پذیرد.

این محقق حوزه علمیه قم با بیان اینکه پژوهش همواره در بطن حوزه علمیه بوده است، گفت: پژوهش حوزوی آمیخته ای از تامل دقیق و تتبع گسترده است و دو اصل جستجوی فراوان و تفکر روشمند را به همراه دارد.

وی اظهارداشت: روش تحقیق در علوم حوزوی غالبا به صورت کتابخانه است و محققان باید با مراجعه به کتاب ها و منابع اصیل، جواب سوالات و حل مسائل را پیدا کنند.

این استاد مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی حوزه علمیه با اشاره به اینکه طلاب با پژوهش انس کمتری دارند، بیان داشت: با وجود اینکه تحقیق در حوزه های علمیه ریشه دارد اما به صورت آکادمیک امروزی در حوزه های علمیه مرسوم نیست که به نظر می رسد روش های جدید پژوهش دینی باید به طلاب آموزش داده شود.

وی آموزش پژوهش به طلاب را امری لازم توصیف کرد و اظهار داشت: روش تحقیق و بایسته های تحقیق باید در قالب دوره های آموزشی پودمانی برگزار شود.

این استاد حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه ضرورت پژوهش باید هر چه بیشتر برای اهل علم روشن شود، گفت: تاکید بر اینکه پژوهش منش و روش حوزه بوده است، تاثیر بیشتری در تشویق اهل علم دارد و باید این نکته مدام گفته شود که خاستگاه تحقیق، حوزه های علمیه بوده، منتها در سنت قدمای حوزه تحقیق شکل انفرادی داشته است اما امروز می تواند این تحقیق به جمعی و فردی و در شکل های نوین باشد.

این استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه تولید علم بدون پژوهش امکان‌پذیر نیست، بیان داشت: آموزش برای اندوخته های سابق است اما باید توجه داشته باشیم که احیای علم به پژوهش است.

آزاد اندیشی در حوزه مطالعات دینی جدی گرفته شود

وی گفت: باید با مطالب نو درگیر شویم و فکر کنیم تا ابواب جدیدی از مسائل و چالش های فرا رو را ببنیم و با پژوهش و تحقیق، جواب فراخور را ارائه دهیم.

این محقق حوزه علمیه قم بیان داشت: طبع پژوهش و تحقیق این گونه است که هر پژوهشی زمینه پژوهش بعدی را ایجاد می کند یعنی به صورت پلکانی، تحقیقات بعدی متولد می شود از این رو توجه به موضوعات جدید راه گشای خوبی برای تحقیقات بعدی است.

این محقق عرصه علوم اسلامی بیان داشت: مطالب نو باید بر پایه منطق و بر مدار سنت پسندیده حوزوی یعنی سنت جواهری اجتهاد ارائه شود و نوآوری با تحفظ بر اصول و مبانی باشد.

وی بیان داشت: باید بستر سازی فرهنگی مناسبی برای شنیدن حرف های پخته و نو ایجاد شود، البته تاکید می کنم سخن عالمان دینی باید بر اساس اصول و مبانی باشد یعنی فردی که دارای تحصیلات مرسوم و مقبول است و بر مدار اصول صحبت می کند حرفش جدیدش شنیده شود.

رساله نویسی در حوزه نیازمند قوانین بومی است

وی گفت: رساله نویسی در حوزه ها علمیه امر مطلوبی است که می توان با تهمیداتی، انگیزه فضلای حوزه را در این بخش تقویت کرد.

این استاد حوزه علمیه قم با انتقاد از انتخاب موضوعات تکراری و تقلیدی، اظهار داشت: باید وارد موضوعات و مسائل جدید شویم و بدانیم که تا به سمت این مسائل نو نرویم، عرصه های این مباحث برای ما روشن نخواهد شد.

وی تقلید را آفت پژوهش دینی در حوزه های علمیه دانست و گفت: اینکه یک حجم خاصی در رساله را مبنا قرار دهیم و از طلبه بخواهیم آن گونه که مدون شده است کار علمی خود را تحویل دهد، او را وادار به مباحث نمادین می کند و مجبور می شود برای پر کردن مباحث خواسته شده، مطالبی غیر مرتبط را بنویسد.

این استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: باید واقعیت‌ها را ببنیم و با توجه به نیازهای حوزه های علمیه، این شیوه ها را بومی کنیم و برای رساله نویسی، مقرراتی که مناسب فضای علمی حوزه علمیه است مدون کنیم. /909/ت302/ع