اتحاد ملی و انسجام اسلامی از دیدگاه قرآن و حدیث و بررسی آن از دیدگاه امام و رهبری
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «اتحاد ملی و انسجام اسلامی از دیدگاه قرآن و حدیث و بررسی آن از دیدگاه امام و رهبری» پژوهشی از «رحیم رحیمی» به بررسی مفهوم اتحاد ملی و انسجام اسلامی و ساز کارهای آن با استناد به قرآن و حدیث و دیدگاه‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری اهتمام ورزیده است.
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:
چکیده:
در این رساله ابتدا در بخش اول به تبیین و تعریف مفاهیم بحث پرداخته‌ایم از جمله مفهوم اتحاد، انسجام ملی و در بخش دوم مبانی اتحاد را آورده‌ایم از قبیل :اصل توحید، اصل نبوت، اصل معاد، اصل اخوت، اصل اسلام و با استفاده از آیات و روایات و نظرات حضرت امام و مقام معظم رهبری مستندات هر یک را شرح داده‌ایم. در بخش سوم ساز کارهای آن را با استناد به قرآن و حدیث و دیدگاه‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری تبیین کرده‌ایم که عناوین اصلی آن عبارتند از: تکیه بر تقوا، عدالت ورزی، مشورت، و در بخش چهارم اتحاد ملی و انسجام اسلامی را با توجه به منابع مذکور بیان نموده‌ایم مانند پیروی از ظن، تقلید کورکورانه، و هوای نفسانی و قومیت گرایی و جهل و نا آگاهی، بدون شک وحدت پایدار در جامعه زمانی رخ می‌دهد که از آسیب‌ها دور بماند.
بیان اهمیت موضوع:
قرآن مجید در ضمن توصیه‌های بسیار مهم به مؤمنان، یکی از فرائض را برقراری اتحاد میشمارد و به آن امر میکند: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُون وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا»؛ و وحدت در عرض اطیعو الله ذکر شده «وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا»؛ در جای دیگر گوساله پرستی را ترجیح بر تفرقه داده «إِنِّی خَشیتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنی إِسْرائیل»؛ و صدقه را برای تألیف قلوب سفارش نموده است. «إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکینِ وَ الْعامِلینَ عَلَیْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ» و شرک را در کنار تفرقه بیان نموده است «وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکینَ مِنَ الَّذینَ فَرَّقُوا دینَهُم» و وحدت را به تمام انبیا سفارش کرده است.
قرآن از طرف دیگر، مسلمانان را امت خطاب کرده و از هر نوع اختلاف و درگیری بر حذر داشته است: «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر» و از اختلاف و دو دستگی به شدت منع نموده است: «وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُم» لذا قانون و اصول کلی برادری مسلمانان را اعلام میدارد: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ».و با انسجام و اتحاد و برادری میشود بر مشکلات دنیوی و اخروی، مادی و معنوی فائق آمد؛ لذا قرآن اصل دیگری به نام «اصل تعاون بر اساس بر و تقوا» را صادر میکند: «وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى» و برای حفظ جامعه از هر نوع ظلم و تجاوز و فساد اصل دیگری به نام «اصل عدم تعاون در گناه و ستمکاری» را توصیه میکند: «وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوان».
مفهوم اتحاد ملی:
اتحاد ملی آن است که آراء و اندیشه‌ها، متفق و هماهنگ باشد و همه مردم از هر رنگ و نژاد و قوم و قبیله، با هم همکاری داشته و در کنار یکدیگر باشند و مشکلات یکدیگر را حل کنند و علیه یکدیگر کارشکنی و خیانت نکنند.
مقام معظم رهبری نیز در عید سال 86 اتحاد ملی را چنین تعریف می‌کنند:
اتحاد ملی، یعنی در درون ملت ما، اتحاد کلمه هم آحاد و قومیت‌های گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی.
بنابراین اتحاد ملی، اتحادی است که در بستر ملیت مشترک شکل می‌گیرد، هرگز مفهوم یکی شدن قومیت‌ها در فرهنگ و آداب و آیین مذهبی را به همراه ندارد.
مفهوم انسجام اسلامی:
واژه انسجام اسلامی، در برابر واگرایی اسلامی به معنای همبستگی، همراهی، هم آهنگی، وفاق و وحدت اسلامی است.
مقصود از انسجام اسلامی عبارت است از :همکاری و تعاون پیروان مذاهب اسلامی بر اساس اصول مسلم و مشترک اسلامی و اتخاذ موضع واحد برای تحقق اهداف عالیه امن اسلامی و موضع گیری واحد در برابر دشمنان اسلام و احترام به التزام قلبی و عملی هر یک از مسلمانان به مذهب خود.
سازوکارهای اتحاد ملی و انسجام اسلامی:
1ـ پرهیز از تفرقه و نزاع:
قرآن در مورد اهمیت اتحاد مسلمانان، خطاب به مسلمانان هشدار می‌دهد:(مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند آن هم پس از آنکه نشانه‌های روشن پروردگار به آنان رسید و آن‌ها عذاب عظیمی دارند).
2ـ تکیه بر تقوا:
در میان فرمان‌هایی که خداوند در قرآن به مردم و مسلمانان و مؤمنان داده است فرمان امر به تقواست (شما پیشینیان شما را که کتاب آسمانی به آن‌ها داده‌ام، به تقوا سفارش می‌کنم). (نساء/131) پیامبر اکرم (ص) تعابیر زیبایی درباره تقوا دارد:تقوا مانند شتر رام و راه شناسی است که اگر اهل تقوا زمام امر خویش را به او سپردند به سلامت آنان را به بهشت برین وارد میکند.
امروزه برای جهان اسلام مرضی مهلک تر از اختلاف نیست که درمان آن از نظر قرآن کریم، تنها تقوا است، و واژه تقوا در آیات متعدد به معنای متناسب محتوای همان آیه است بنابراین تقوا در آیه شریفه حجرات، تقوای اجتماعی است که همان رعایت حفظ وحدت حول محور تقوای اجتماعی است به وسیله تقوا است که آدمی از هر هلاکتی نجات می‌یابد.
3ـ عدالت ورزی:
عدالت انواع گوناگون دارد که تمام انواع مختلف آن با وحدت ارتباط دارد این عدالت در چند شکل تجلی پیدا میکند:
1ـ عدالت اداری: اداره کردن اجتماع به گونه‌ای که اداره کننده بتواند صفات و ویژگی‌های افراد اجتماع را در نظر بگیرد و با هر فردی هماهنگ با استعداد و تلاش و کوشش که در پیشرفت کار اجتماع دارد برخورد نماید.
2ـ عدالت اقتصادی: در اسلام بر عدالت اقتصادی تأکید بسیار شده و آن را مایه بی نیازی و غنای افراد اجتماع معرفی کرده است. آنچه بر خلاف عدالت اقتصادی باشد، در اسلام حرام شده است.
3ـ عدالت در قضاوت: قاضی باید عادل باشد و به دو طرف دعوا با یک چشم نگاه کند و یکی را بر دیگری برتری ندهد. خداوند در قرآن کریم در خصوص قضاوت و حکم میان مردم فرمان به عدالت داده است.
نتیجه گیری:
اتحاد ملی در یک جامعه ضامن اقتدار و هویت مستقل و حافظ بقا و تداوم آن می‌باشد. چنانکه انسجام اسلامی هم در سطح بین‌الملل دارای چنین نقشی است و این دو قطعاً دارای مبانی و مؤلفه‌هایی هستند. که ما در این رساله سعی کرده‌ایم اتحاد ملی و انسجام اسلامی را از دیدگاه قرآن و روایات و حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری مورد بررسی قرار دهیم. اتحاد ملی و انسجام اسلامی از منظر قرآن و روایات یک اصل تفکیک ناپذیر از امت اسلامی است.
شایان ذکر است، پایان‌نامه «اتحاد ملی و انسجام اسلامی از دیدگاه قرآن و حدیث و بررسی آن از دیدگاه امام و رهبری» پژوهش پایانی «رحیم رحیمی»، برای اخذ مدرک سطح 3 حوزه علمیه قم است که در سال 1387 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «حجت الاسلام دکتر غلام رضا بهروز لک» و استاد مشاور آن «حجت الاسلام دکتر محمد جواد نوروزی» است. /9193/پ201/ی