توجه به جامعیت، انطباق و جهت‌مندی در تعریف علم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نخستین همایش ملی فلسفه اصول فقه که پیش از ظهر امروز پنجشنبه 21 آذرماه در قم برگزار شد، بی‌توجهی به شرایط تعریف فلسفه علم را منشأ بسیاری از نزاع‌ها دانست.
وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به بیش از یک دهه تحقیق و بررسی فلسفه‌های مضاف در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: این نشست به بهانه مقاله فلسفه اصول دین حضرت آیت‌الله سبحانی متولد و مستند شده است.
وی با بیان اینکه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چهل شاخه فلسفه مضاف تحقیق و بررسی می‌شود، افزود: علمای بسیاری زمینه‌ساز تولید دانش جدید اصول بوده‌اند اما سهم اصولی برجسته و تحول‌خواه حضرت آیت‌الله محمدحسین غروی اصفهانی در تولید دانش جدید اصول بسیار مؤثر است.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سخن خود را در بیان فلسفه اصول فقه ادامه داد و گفت: علامه محمدتقی جعفری در تعریف فلسفه علم آورده‌اند که فلسفه علم عبارت است از فلسفه ماهیت علم و انواع اصول و مبادی و همچنین شناخت روابط آنها با یکدیگر چه در قلمرو آنچه که هستند و چه در قلمرو آنچه می‌توانند باشند.
وی با اشاره به تعریفی از حضرت آیت‌الله جوادی آملی درباره فلسفه علم نیز اظهار کرد: فلسفه‌های مضاف به علم‌ها عهده‌دار کاوش پیرامون علل غایی و صوری آنها است که این تعریف از ویژگی‌ها و امتیازات بالایی برخوردار است، که البته این تعریف خالی از اشکال طلبگی نیست و این اشکال‌ها را برای ایشان فرستاده‌ایم.
حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد با بیان اینکه آیت‌الله صادق آملی لاریجانی و حجت‌الاسلام والمسلمین عابدی تعاریف مناسبی را ارائه کرده‌اند، دوازده تعریف را برای مطلق فلسفه‌های مضاف یا فلسفه‌های مضاف خاص برشمرد و ادامه داد: همواره در ارائه تعریف علم‌ها باید جامعیت، انطباق و جهت‌مندی را در نظر گرفت.
وی بی‌توجهی به شرایط تعریف فلسفه علم را منشأ بسیاری از نزاع‌ها دانست و گفت: باید ببینیم کدام علم را تعریف می‌کنیم آیا علم موجود محقق را تعریف می‌کنیم یا علم مطلوب را؛ نگاه ما آیا پسینی است یعنی با فرض تحقق یک علم یا پیشینی است با فرض اینکه علمی اگر پدید آید یا تکمیل شود چه خواهد شد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسائل فلسفه‌های مضاف را به دو دسته کلان مسائل فوق علم و فرا مسائلی تقسیم کرد و با بیان اینکه هویت اساسی فلسفه مضاف به علم‌ها از جمله عمده‌ترین شاخصه‌های آن است، افزود: آیت‌الله سبحانی بر این نکته تأکید کرده‌اند که علم فلسفه اصول از دسته علم به علم‌ها است./920/پ202/ن