بی توجهی به قناعت سبب از بین رفتن برکت در رزق و روزی می‌شود
وی درباره معنای رزاق و رازق افزود: از لحاظ دستور زبان رزاق صیغه مبالغه و به معنای کثرت و زیادی و شدت است و این آیه از جمله آیات عجیب قرآن است که خداوند با سه صفت، رزاق، ذوالقوه و متین که به معنای کمال قدرت است، منبع کمال و روزی دهنده اصلی و فیاض علی الاطلاق را بیان می کند که هیچ کس جزء خداوند صاحب این صفات نخواهد بود.
حجت الاسلام عظیما در ادامه پیرامون معنای رزق بیان داشت: عطا و بخشش مستمر که دوام داشته باشد را رزق گویند و شرط تحقق معنای رزق، استمرار است و تنها در این عالم یک وجود مطلق است که دائم الفیض است و مستمراً در همه احوال و ادوار عطا و بخشش جز از او سر نمی زند و حقیقتاً رزاق و رازق اصلی در عالم غیر خداوند کسی نیست و اگر درباره انسان به کار برده می شود از باب مجاز است.
وی از دیگر ویژگی های بارز صفت رزاقیت الهی را شمول و دربرگیری همه موجودات عالم بیان کرد و افزود: رزق و روزی نه تنها به انسان عطا می شود بلکه طبق آیه «وَکَأَیِّن مِن دَابَّةٍ لَا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ یَرْزُقُهَا» به تمام موجودات عالم نیز عطا می شود که در این آیه دابه به هر موجود زنده که نیاز به انرژی داشته باشد، تعبیر شده است که علم امروز به این واقعیت پی برده است که اگر تحرک و پویایی در عالم وجود دارد بر اثر انرژی است، پس حرکت هر موجودی مرهون رزقی است که خداوند به او عطا می کند.
استاد حوزه علمیه در ادامه پیرامون شبهاتی و مسائلی که درباره رزق و روزی بیان می شود، افزود: از جمله سؤالات رابطه میان رزق و روزی و تلاش انسان است که اکثر مفسران در جواب گفته اند که تأمین رزق از سوی حضرت حق است و کلامی از حضرت علی(ع) که فرمودند، با آن که خداوند عهده دار رزق انسان و موجودات است، ولی ما انسان ها مأمور به عمل و کار هستیم و همین کار و تلاش یکی از عوامل تأثیرگذار در رزق و روزی انسان است.
وی در ادامه بیان داشت: طبق بررسی هایی که در آیات و روایات معصومان به عمل آمده است هشتاد مورد درباره عوامل توسعه رزق و روزی انسان بیان شده و 50 عامل سبب کاهش رزق انسان در روایات به دست آمده است و این عوامل نشان از نقش انسان در کسب روزی دارد با آن که اصل روزی دهندگی با حضرت حق است ولی طبق آیه «لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى» تلاش و کوشش انسان نیز مؤثر است.
حجت الاسلام عظیما با بیان یکی از موعظه های حضرت لقمان به فرزندش درباره کسب روزی عمر انسان را به چهار قسمت تقسیم کرده است، افزود: در سه دوره جنینی، شیرخوارگی و دوران کودکی و نوجوانی خداوند رزق و روزی را به گونه ای به انسان عطا می کند که نه تنها خود انسان متوجه نشده بلکه هیچ نقشی در آن نیز ندارد و تنها در دوران جوانی و بعد از آن است که کار و تلاش انسان در کسب روزی مؤثر است.
وی در ادامه درباره یکی دیگر از سوالاتی که در باب رزق و روزی بیان شده که اگر میزان رزق و روزی انسان مقدر شده است، پس تلاش انسان چه معنی دارد، گفت: برای تأمین روزی و رزق می توانیم دو مبنای افراطی و مبنای تفریطی را تصور کنیم که طبق نظر مفسران آنچه در آیات درباره معین بودن روزی انسان بیان شده است، شامل این دو گروه نیست.
استاد حوزه علمیه با بیان روایتی از حضرت علی(ع) درباره افراد حریص و طماع گفت: حضرت در بیانی می فرمایند که اگر بیش از آنچه مقدر تو است به دست آوری، انبارداری کردن برای دیگران است و طبق این فرمایش حرص و طمع در زندگی تنها ثمره و نتیجه اش دوری شدن انسان از معرفت و حقیقت هستی و دنیاپرستی است.
وی در ادامه درباره انواع رزق و روزی تصریح کرد: طبق آیات و روایات معصومان رزق هم شامل رزق مادی و هم شامل رزق معنوی است و آن چه در دعاها به ویژه دعاهای ماه مبارک رمضان می خوانیم تماماً نمونه هایی از رزق معنوی انسان است که از خداوند درخواست می کند.
حجت الاسلام عظیما در ادامه بحث درباره تفاوت میزان رزق و روزی افراد نسبت به یکدیگر افزود: خداوند در 10 مورد از آیات قرآن کریم با تعابیر مختلف به این مسأله اشاره کرده است «اللّهُ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاء» و درباره علت این تفاوت به حکمتش اشاره می کند که چون خداوند نسبت به بندگانش بصیر و آگاه است و بهتر از هر کسی ظرفیت های انسان را می شناسد، با توجه به ظرفیت هر انسانی رزق او را معین می‌کند.
وی در ادامه بیان داشت: همین تفاوت های بین انسان ها است که سبب پیشرفت، ترقی و تکامل می شود و یکی از صحنه های امتحان و آزمایش انسان، میزان رزق و روزی او است و از میان رفتن قناعت، و بالا رفتن سطح توقعات و حرص و طمع نسبت به مادیات سبب شده است تا برکت رزق الهی در زندگی های مادی از میان برود./1306/پ202/ب4