اتخاذ مکان برای مسجد نیازی به خواندن عقد ندارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام اعلایی پژوهشگر حوزه علمیه قم عصر امروز در نشست علمی تخصصی موضوع شناسی مسجد که سالن جلسات مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی برگزار شد، به ارائه پروژه خود در این رابطه پرداخت.

وی در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: تاکنون علمای بزرگ مطالب بسیاری در ارتباط با موضوع مسجد بیان فرموده‌اند اما هیچ بحث مسستقل و چارچوب بندی شده‌ای در کتاب فقها و علما وجود ندارد.

پژوهشگر موضوع شناسی مسجد ادامه داد: در پروژه موضوع شناسی مسجد نخست به ماهیت مسجد و شرایط تحقق احکام مسجد پرداخته شده است؛ بنابراین در بخشی از این پروژه کلیات و مفاهیم، همچنین حقیقت شرعیه یا عرفیه مسجد بررسی شده است.

حجت‌الاسلام اعلایی با اشاره به ماهیت مسجد، افزود: برای تحقق ماهیت مسجد قیودی وجود دارد که از جمله می‌توان به «اتخاذ»، «محلی برای عبادت خداوند» و «لزوم عمومیت» اشاره کرد.

وی خاطرنشان کرد:‌ بسیاری از استفتائات مربوط به مسجد به بحث ماهیت آن باز می‌گردد؛ در برخی از موارد، مسجد خروج تخصصی از مورد مدنظر دارد و اصلا قابلیت مسجد شدن را ندارد اما در برخی دیگر از موارد، ماهیت و مفهوم مسجد صدق می‌کند اما به صورت تخصیصی از عبارت مسجد خارج می‌شود.

این پژوهشگر حوزه علمیه قم با بیان این‌که مسجد حقیقت شرعیه نیست، ابراز کرد: پیش از اسلام مکان‌هایی به نام مسجد در عرف مردم وجود داشته است اما شارع مقدس، چارچوب‌هایی را برای تحقق مسجد بیان کرده‌اند.

وی یادآور شد: نخست باید ماهیت مسجد را بر یک مکان صادق دانست و سپس شرایط تحقق مصادیق را لحاظ کرد؛ یکی از شروط تحقق مسجد، نماز خواندن مسلمانان در مکانی است که ماهیتا قابلیت مسجد شدن داشته باشد.

حجت‌الاسلام اعلایی تأکید کرد: مکانی که مسجد می‌شود، تنها آن مقداری است که پیش از مسجد شدن، ملک شخصی بوده است؛ بنابراین نجس شدن دیوارهای اطراف که جزء ملک مسجد محسوب نمی‌شود، اشکال شرعی ندارد.

وی اظهار داشت: برای مسجد شدن نیازی به خواندن عقد مسجد نیست؛ بنابراین همین که شخص اراده کند مسجد شدن مکانی را داشته باشد، و سپس در آن مسلمانی به عبادت خداوند بپردازد، آن مکان مسجد به حساب می‌آید.

این پژوهشگر حوزه علمیه قم در پایان نشست، پاسخ‌هایی را به سؤالات و مباحث مطرح شده بیان کرد و در بخشی از بیانات خود اظهار داشت: کسی که مکانی را برای عبادت خداوند قرار می‌دهد، به شرط این‌که در آن مکان نماز خوانده شود، مسجد می‌شود؛ بنابراین قید عبادت برای اتخاذ به معنای عبادت خاصه در اقامه نماز است.

وی همچنین گفت: قید تأبید در اتخاذ مسجد جاری است اما به نظر می‌رسد که این ابدیت به اعتبار مکان‌های مختلف باشد؛ یعنی اتخاذ یک قطعه زمین به عنوان مسجد دارای ابدیت همیشگی است اما اتخاذ مکانی همچون کشتی به عنوان مسجد تنها تا زمانی دارای قید تأبید است که آن کشتی خراب نشده باشد./997/202/ب2