ضرورت تشکیل حکومت در زمان غیبت از دیدگاه شهید صدر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام محمدحسین ملک زاده، مقرر نظریه شهید صدر(ره) درباره فقه حکومتی، ظهر چهارشنبه در نشست هم اندیشی فقه حکومتی در هتل پاسداران، با یادآوری اینکه  فقه الحکومه از فقه حکومتی و فقه السیاسه و فقه الاجتماع متمایز است، در جمع بندی کلی ادوار تفکر سیاسی شهید صدر گفت: لزوم تشکیل حکومت در زمان غیبت از دیدگاه شهید صدر، در قالب سه نظریه سیاسی عرضه شده که نمایانگر تحولات و اقتضائات او بوده و در هر دوره تمایزاتی داشته است.

وی اظهار کرد: دوره نخست، دوره نظریه شوراست که بر اساس آیه شریفه «و امرهم شوری بینهم»، تشکیل حکومت اسلامی را با الگوی شورایی مشروع و اسلامی می داند و تشکیل حزب الدعوه اسلامیه و تدوین اساسنامه آن محصول عملی همین نظریه است. شهید صدر، شورا و انتخابات را در جامعه اسلامی مطرح می کند و اینکه مردم حق رأی دارند و فقها به دعوت مردم می آیند و مردم را دعوت به اسلام می کنند اما نه اینکه مشخصاً قائل به ولایت مطلقه فقیه باشند و قیام و تشکیل حکومت را بر عهده او بدانند.

حجت الاسلام ملک زاده افزود: شهید صدر، نظریه منطقه الفراغ را هم در این دوره از حیات علمی مطرح کرده است؛ شبهاتی نظیر اینکه منطقه الفراغ را از ادبیات اهل سنت گرفته اند نیز مطرح شده و اینکه همان منطقه العفو اهل سنت است، اما صحیح نیست. شهید صدر حوزه مباحات را در منطقه الفراغ مطرح می کنند و در کتاب اقتصادنا، دو جا به آن پرداخته است در بخش پایانی کتاب نیز تحت عنوان مسؤولیت الدوله و اقتصاد اسلامی، نظریه منطقه الفراغ را  مطرح کرده است.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: در دوره دوم، با استفاده از نظریه تعویض در رجال حدیث، اشکال سندی روایت فأما الحوادث الواقعه را حل کرده و قائل به ولایت مطلقه فقیه می شود. بحث مرجع صالحه و مرجعیت رشیده در همین دوره مطرح شده و جدایی شهید صدر از حزب الدعوه و تألیف کتاب الفتاوی الواضحه به عنوان رساله عملی ایشان در این دوره بوده است.

وی ادامه داد: دوره سوم و پایانی تطور اندیشه شهید صدر، در کتاب الاسلام یقوده الحیات متبلور است، همچنین رساله خلاف الانسان و شهادت الانبیاء محصول این دوره است، در این دوره نظریه سومی مطرح می شود که تلفیقی از نظریه شورا و ولایت مطلقه فقیه است./930/پ۲۰۲/ب۱