بشر امروز در تهیه نسخه اصیل معنویت سرگردان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل ساجدی در نشست علمی «گذر از مبانی پارادایمی تفسیر قرآن کریم» که امشب در سالن اندیشه مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به اینکه ملاک اصلی در زمینه تفسیر پیشرفت ـ شناخت، «فلسفه دینی اسلامی» است، گفت: فلسفه دین اسلامی دانشی است که با تکیه به روش های بشری اعم از علوم عقلی، تجربی و شهودی به تحلیل آموزه های دینی و وحیانی می پردازد.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) مباحث مطرح شده در عرصه تفسیر پیشرفت را اینگونه توصیف کرد: مباحثی که درباره دین به طور کلی مطرح می شود، مطالبی که ناظر به مسائل درونی دین است، مسائلی که به فهم دین می پردازد و موضوعاتی که به رابطه دین با سایر منابع و ابزارهای معرفت بشری می پردازد.

وی ادامه داد: ما در فلسفه دین تفاوت هایی اساسی با فلسفه دینی غرب داریم و ضروری است که به سوی فلسفه دینی اسلامی حرکت کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی با بیان اینکه انتظار ما از دین، هدایت است، اظهار داشت: ما برای اینکه کاستی های ابزارهای شناختی خودمان را اصلاح کنیم به دین مراجعه می کنیم تا با تکیه بر آن راه شناخت را بیابیم؛ وقتی به دین مراجعه کردیم نباید انتظار داشته باشیم که دین طبق میل و خواسته های ما حکم ارائه بدهد.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) این مغالطه است که برخی معتقدند دین برای رفع نیازهای فردی است که از جای دیگری تأمین نمی شود؛ به بیان دیگر اینها معتقدند که دین برای رفع نیاز از آن بخش از نیازهای فردی بوده که مرتبط با احساسات است.

وی با اشاره به اینکه زبان دینی برای پذیرفتن مبنایی خاص در تفسیر قرآن کریم بسیار تأثیر دارد، ابراز داشت: سروش قائل است که «قرآن زبان رؤیا است و ما برا ی فهم این زبان به معبّر داریم»؛ بر اساس این دیدگاه نادرست باید تفسیر را کنار بگذاریم و به سراغ تعبیر برویم.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی خاطرنشان کرد: نظریه تفسیری پیشرفت – شناخت  به دنبال این است که همه توانایی های بشر در عرصه فردی، اجتماعی و تمدنی را فعلیت بخشیده و در مسیر الهی قرار دهد؛ این یعنی نظریه پیشرفت در پی این است که همه ظرفیت های بشری را برای قرب به خداوند به کار بگیرد.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) افزود: برای تحقق اهداف نظریه تفسیری پیشرفت – شناخت  باید مبانی جدید را از اسلام استخراج کنیم؛ استخراج آموزه های جدید مبتنی بر این است که مبانی خود در عرصه جهان شناسی، انسان شناسی و خداشناسی را منقه کرده باشیم.

وی با اشاره به اینکه سه ساحت شناخت، گرایش و رفتار در زمینه های فردی سبب پیشرفت انسان به سوی کمال می شود، عنوان کرد: این سه ساحت درونی بر اساس عوامل بیرونی نظیر نهاد خانواده، گروه های همسالان، نهادهای رسمی و غیر رسمی آموزشی و غیره تقویت می شوند؛ بنابراین باید میزان تعامل و تأثیری که این نهادها با ساحت های فردی دارند باید تحلیل شده و تعاملات به گونه ای تنظیم شود که فرد در مسیر حرکت به سوی تمدن اسلامی قرار گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی بیان کرد: اگر بتوانیم نهادها و فرد را به گونه ای هدایت کنیم که در مسیر حرکت به سوی تمدن اسلامی قرار گیرند، به این صورت که با اهمیت ترین و محبوب ترین چیز نزد آنها خداوند باشد توانسته ایم تمدن اسلامی را محقق کنیم.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان اینکه امروزه جهان در پی معنویت است، اما نتوانسته به معنویت اصیل دست پیدا کند، گفت: جوامع دیگر معنای زندگی را ندانسته اند، برای همین معنا بودن اسطوره ها(قدرت های نامتناهی افسانه ای که غیر خداوند باشند) را پذیرفته و آنها را به جای معنویت اصلی قرار داده اند؛ ما باید در دانش معاصر تفسیری روشن کنیم که میان معنویت واقعی و معنویت اسطوره ای تفاوت وجود دارد و آنها را بیان کنیم تا بشریت مسیر الهی و معنویت حقیقی را پیدا کند.

وی یکی از وجوه تفاوت تفسیر پیشرفت – شناخت  با سایر تفاسیر را توجه ویژه این تفسیر به ساحت های مختلف اجتماعی خواند و اظهار داشت: برای تحقق نظریه پیشرفت – شناخت  ضروری است که علوم انسانی را اسلامی سازی کرده و آن را از متن و بطن قرآن کریم ارائه دهیم، چراکه اگر بتوانیم علوم انسانی را اسلامی کنیم، به یقین خواهیم توانست تمدن را مدیریت کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی در پایان ابراز کرد: همه اندیشه ها و علوم انسانی را باید بر اساس اسلام تنظیم کرده و این موضوع را در عرصه های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و رسانه اجرایی کرده و در جامعه به ظهور برسانیم؛ اسلام آمده است تا مکمل عقل و دانش های بشری باشد؛ بنابراین ما نیز باید هم از وحی و هم از دانش های بشری در جهت تمدن سازی و پیشرفت بهره ببریم./841/پ201/س