یادداشت؛
بررسی فقهی دوچرخه‌سواری بانوان
دوچرخه سواری زن در معرض دید نامحرم دارای اشکال است؛ وگرنه در جایی که نامحرمی نظاره‌گر نیست، طبیعتا دوچرخه سواری بانوان اشکالی ندارد.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، چند وقتی است که همایش‌های دوچرخه سواری، به خصوص در تهران، درحال برگزاری است و ظاهرا مسئولین شهری در صدد ترویج فرهنگ دوچرخه سواری هستند. طبیعتا نفس این موضوع که دوچرخه سواری به عنوان یک وسیله پاک به صورت یک فرهنگ در بیاید امر مطلوبی است، ولی نکته‌ای که در این میان به چشم می‌خورد حضور بانوان در اینگونه همایش‌ها است که به نوعی با حیای زن مسلمان سازگاری ندارد .
حالا چرا می‌گوییم قبحش ریخته شده؟ مگر دوچرخه سواری بانوان قبیح است؟! دراین‌گونه موارد روشنفکر مآب‌ها معمولا موضع گیری می‌کنند و ایراد گرفتن به این موارد را خشکه مقدسی، تحجر و امثال این چیز‌ها می‌دانند.
واقعیت این است که اگر ما مسلمانیم و خواهان عمل کردن به دستورات اسلامی باشیم، لااقل این را می‌دانیم که پوشش و حرکات زن و مرد در جامعه متفاوت است، حجابی که زن باید به آن ملتزم باشد با مرد فرق می‌کند و طبیعتا حرکات و سکنات زن حساسیت بیشتری دارد؛ بنابراین همین نکات در دوچرخه سواری هم مصداق پیدا می‌کند.
مراجع تقلید دوچرخه سواری بانوان در انظار عمومی و در مقابل دید نامحرم را حرام دانسته‌اند و بخشی از استفتائاتی که در این باره شده در ادامه می‌آید.
روایاتی هم داریم که از نشستن زن بر زین نهی شده است؛ از جمله اینکه از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده که فرمودند: زنان را بر زین‌ها سوار نکنید که این‌کار شهوت آن‌ها را تحریک می‌کند و به فساد می‌کشاند. (کافی/ج ۵/ص ۵۱۶)
این روایت نکته‌ای را بیان می‌کند که جنبه روانشناسی دارد و به نوعی از بحث ما خارج است؛ ولی به هرحال نمونه‌ای از روایاتی است که از سوار شدن زن بر زین نهی کرده است. زین هم مطلق است و ظاهرا هم شامل حیوانی مثل اسب می‌شود و هم شامل دوچرخه و موتور می‌شود. سیره مسلمین در صدر تاریخ اسلام هم مؤید این است که معمولا زنان مستقیم بر زین نمی‌نشستند و بر کجاوه سوار می‌شدند.
روایاتی هم داریم که سوار شدن زنان بر زین از نشانه‌های آخرالزمان و امری ناپسند شمرده شده که لعنت خدا را دربردارد. «.. وَ یَرْکَبْنَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ فَعَلَیْهِمْ مِنْ أُمَّتِی لَعْنَةُ اللَّه...» (وسائل الشیعة/ ج۱۵/ ص ۳۴۸)
مسئولین برگزاری اینگونه همایش‌ها خواسته یا ناخواسته نوعی تساهل دینی را رقم می‌زنند و اگر خوش‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم این اتفاقات از روی جهل و ناآگاهی نسبت به موازین شرعی است. اگر هم از روی آگاهی باشد و عمدا بی اعتنا به احکام شرعی چنین مراسماتی را برگزار می‌کنند که خودش مصیبتی دیگر است. به هرحال امیدواریم لااقل از روی جهل باشد و هر چه زودتربه آگاهی برسند و مسیری را طی کنند که طبق آموزه‌های دینی و در تراز جامعه اسلامی باشد.
البته در ابتدای امر برای نوع مردم شاید حضور زنان به عنوان دوچرخه سوار امری عادی بوده باشد و مسئله‌ای نباشد که جلب توجه کند و این مطلب هم تا حدودی طبیعی است؛ چون دوچرخه سواری زنان، آن هم در تهران، سالهاست که انجام می‌شود و به مرور بیشتر هم شده است. اگر قبحی هم داشته تا الان ریخته و عادی شده است.
قبح شکنی دوچرخه سواری بانوانحالا چرا می‌گوییم قبحش ریخته شده؟ مگر دوچرخه سواری بانوان قبیح است؟! دراین‌گونه موارد روشنفکر مآب‌ها معمولا موضع گیری می‌کنند و ایراد گرفتن به این موارد را خشکه مقدسی، تحجر و امثال این چیز‌ها می‌دانند.
واقعیت این است که اگر ما مسلمانیم و خواهان عمل کردن به دستورات اسلامی باشیم، لااقل این را می‌دانیم که پوشش و حرکات زن و مرد در جامعه متفاوت است، حجابی که زن باید به آن ملتزم باشد با مرد فرق می‌کند و طبیعتا حرکات و سکنات زن حساسیت بیشتری دارد؛ بنابراین همین نکات در دوچرخه سواری هم مصداق پیدا می‌کند.
مراجع تقلید دوچرخه سواری بانوان در انظار عمومی و در مقابل دید نامحرم را حرام دانسته‌اند و بخشی از استفتائاتی که در این باره شده در ادامه می‌آید.
روایاتی هم داریم که از نشستن زن بر زین نهی شده است؛ از جمله اینکه از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده که فرمودند: زنان را بر زین‌ها سوار نکنید که این‌کار شهوت آن‌ها را تحریک می‌کند و به فساد می‌کشاند. (کافی/ج ۵/ص ۵۱۶)
این روایت نکته‌ای را بیان می‌کند که جنبه روانشناسی دارد و به نوعی از بحث ما خارج است؛ ولی به هرحال نمونه‌ای از روایاتی است که از سوار شدن زن بر زین نهی کرده است. زین هم مطلق است و ظاهرا هم شامل حیوانی مثل اسب می‌شود و هم شامل دوچرخه و موتور می‌شود. سیره مسلمین در صدر تاریخ اسلام هم مؤید این است که معمولا زنان مستقیم بر زین نمی‌نشستند و بر کجاوه سوار می‌شدند.
روایاتی هم داریم که سوار شدن زنان بر زین از نشانه‌های آخرالزمان و امری ناپسند شمرده شده که لعنت خدا را دربردارد. «.. وَ یَرْکَبْنَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ فَعَلَیْهِمْ مِنْ أُمَّتِی لَعْنَةُ اللَّه...» (وسائل الشیعة/ ج۱۵/ ص ۳۴۸)
جلب توجه نامحرم
به طور کلی آنچه که از نظر شرعی در باب حجاب و ویژگی‌های پوششی زن مطرح است - علاوه بر محدوده حجابی که باید داشته باشد- این است که زن باید از هر گونه لباس، حرکت و نوع بیانی که سبب جلب توجه نامحرم (از حیث جنسی) می‌شود، پرهیز کند.
حال سؤال این است که در مورد دوچرخه سواری آیا جلب توجه نامحرم در آن مطرح است یا نه؟
شاید این موضوع برای همه مرد‌ها محرک نباشد، ولی قطعا در مجموع این حالت را دارد و همین که نوعا محرک باشد برای حکم حرمت کافی است؛ همچنانکه در برخی مسائل دیگر نیز اگر خوف گناه باشد جایز نیست؛ مثل تنها ماندن زن و مرد نامحرم در یک مکان.
ناگفته نماند که این مباحث در جایی است که زن در معرض دید نامحرم باشد؛ وگرنه در جایی که نامحرمی نظاره‌گر نیست، طبیعتا دوچرخه سواری بانوان اشکالی ندارد.
استفتائی از مراجع تقلید
آیت الله خامنه‌ای
سؤال: مدتی است در فضای مجازی خبری از دفتر جنابعالی منتشر شده که دوچرخه سواری بانوان با رعایت نکات شرعی جایز اعلام گردیده؛ اگر امکانش هست پیرامون این حکم و صحت و سقم آن توضیحی فرمایید. آیا دوچرخه سواری بانوان در خیابان جایز هست؟
جواب:دوچرخه سواری بانوان در مجامع عمومی و نیز در جایی که در معرض دید نامحرم باشد، حرام است.
آیت الله مکارم شیرازی:
سؤال: حکم دوچرخه سوارى و موتور سوارى خواهران با مانتو در سطح شهر، با توجّه به آثار و تبعات سوء اجتماعى و اخلاقى آن، چیست؟
جواب: با توجّه به پیامدهاى سوئى که این گونه امور دارد، لازم است از آن پرهیز شود؛ و به وسوسه‌هایى که این و آن مى‌کنند توجّه نکنند.
آیت الله سیستانی:
سؤال:آیا دوچرخه سواری برای دخترام درمکانی مانند پارک مانعی دارد اسکیت چطور؟
جواب: اگر در معرض دید نامحرم باشد و وضع اوتحریک کننده باشد جایز نیست.
آیت الله بهجت:
سؤال: آیا زنان مى توانند در ملاء عام دوچرخه سوارى و اسب سوارى کنند؟
ج. هر چه زمینه ساز فساد است، حرام است. /۹۹۹/ی703/س
بابک شکورزاده
به طور کلی آنچه که از نظر شرعی در باب حجاب و ویژگی‌های پوششی زن مطرح است - علاوه بر محدوده حجابی که باید داشته باشد- این است که زن باید از هر گونه لباس، حرکت و نوع بیانی که سبب جلب توجه نامحرم (از حیث جنسی) می‌شود، پرهیز کند.
حال سؤال این است که در مورد دوچرخه سواری آیا جلب توجه نامحرم در آن مطرح است یا نه؟
شاید این موضوع برای همه مرد‌ها محرک نباشد، ولی قطعا در مجموع این حالت را دارد و همین که نوعا محرک باشد برای حکم حرمت کافی است؛ همچنانکه در برخی مسائل دیگر نیز اگر خوف گناه باشد جایز نیست؛ مثل تنها ماندن زن و مرد نامحرم در یک مکان.
ناگفته نماند که این مباحث در جایی است که زن در معرض دید نامحرم باشد؛ وگرنه در جایی که نامحرمی نظاره‌گر نیست، طبیعتا دوچرخه سواری بانوان اشکالی ندارد.
استفتائی از مراجع تقلید
آیت الله خامنه‌ای
سؤال: مدتی است در فضای مجازی خبری از دفتر جنابعالی منتشر شده که دوچرخه سواری بانوان با رعایت نکات شرعی جایز اعلام گردیده؛ اگر امکانش هست پیرامون این حکم و صحت و سقم آن توضیحی فرمایید. آیا دوچرخه سواری بانوان در خیابان جایز هست؟
جواب:دوچرخه سواری بانوان در مجامع عمومی و نیز در جایی که در معرض دید نامحرم باشد، حرام است.
آیت الله مکارم شیرازی:
سؤال: حکم دوچرخه سوارى و موتور سوارى خواهران با مانتو در سطح شهر، با توجّه به آثار و تبعات سوء اجتماعى و اخلاقى آن، چیست؟
جواب: با توجّه به پیامدهاى سوئى که این گونه امور دارد، لازم است از آن پرهیز شود؛ و به وسوسه‌هایى که این و آن مى‌کنند توجّه نکنند.
آیت الله سیستانی:
سؤال:آیا دوچرخه سواری برای دخترام درمکانی مانند پارک مانعی دارد اسکیت چطور؟
جواب: اگر در معرض دید نامحرم باشد و وضع اوتحریک کننده باشد جایز نیست.
آیت الله بهجت:
سؤال: آیا زنان مى توانند در ملاء عام دوچرخه سوارى و اسب سوارى کنند؟
ج. هر چه زمینه ساز فساد است، حرام است. /۹۹۹/ی703/س
بابک شکورزاده
ارسال نظرات