پیچ و خمهای یک تغییر
باشگاه نویسندگان حوزوی خبرگزاری رسا | علی خردمردی
سالهای ابتدای طلبگی بود. مقابل مسجد مدرسه ایستاده بودم. با یکی از طلبهها مشغول صحبت شدم. در لابلای صحبتش متوجه شدم که مدام از سیستم حوزه مینالد و کتابهای درسی را مورد حمله قرار میدهد. در ذهنم به این فکر میکردم که او دیگر چرا به این کتابها حمله میکند. او که خیلی اهل درس و بحث نیست. مدتی بعد متوجه شدم که در خارج از مدرسه با افرادی آشنا شده است که داعیهدار تحول در نظام آموزشی حوزه هستند. کمکم برایم جذاب شد و صحبتهای رهبر فکری آن مجموعه را پیگیری کردم. اما پس از مدت کوتاهی آن جذابیتها در نگاهم رنگ باخت و غلط بودن مسیرشان برایم مسجل شد.
وقتی به مقوله تحول در حوزه و توصیه های رهبر انقلاب اسلامی در این زمینه می رسیم؛ باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که همان طور که خود رهبری فرمودهاند، بیاناتی از ایشان برای ما حجیت دارد که در تریبون رسمی اعلام شده باشد. استناد به سخنان رهبری در محافل غیر رسمی، عمل بسیار خطرناکی است. زیرا وقتی باب این کار باز شد، افراد سودجو نهایت سوء استفاده را از این کار میکنند؛ لذا شخصیتهای حوزوی خودشان باید در وهلهی اول جلوی این نوع استنادها را بگیرند نه این که برای وزانت حرفشان، از این روش استفاده کنند.
اما در طرف دیگر قضیه با یک طیف پر شور و هیجان و تحول خواه طرفیم. جوانانی که با تمام وجود میخواهند نظام آموزشی حوزه را تغییر دهند. صبرشان هم خیلی کم است و میخواهند هر چه زودتر این تحول را به چشم ببینند. بزرگترین اشکالی که در کار این افراد مشاهده میشود، همین نوع حرکت عجولانهشان است. وقتی طمانینهای در کار نباشد، کار به جایی میکشد که اکثر نهادها و شخصیتهای حوزوی از این جریان حمایت نکنند. زیرا برای یک تحول مطلوب در کنار عده و عده، نیاز به توجه به رهنمودهای بزرگان و شخصیتهای طراز اول حوزه ضروری است و مشاهده برخی سر و صداها و حرکت های سطحی و بدون پشتوانه علمی قطعا تردید بزرگان را به همراه خواهد داشت.
کسی با اصل تحول مخالف نیست. به گفته رهبر انقلاب، چه بخواهیم و چه نخواهیم این تحول صورت خواهد گرفت. بحث در این است که چه کسی و یا چه نهادی باید رهبری این جریان را به عهده بگیرد. یک استاد باسواد حوزوی که شاگردان نسبتا زیادی دارد یا یک فرد یا نهادی که علاوه براین امتیازات، مقبولیت و نظر تایید اکثر بزرگان را با خود به همراه دارد.
رهبر انقلاب بارها بار فرمودهاند که تحول در حوزه باید صورت بگیرد، ولی این تحول باید درست مدیریت شود. تمام حرف در این است که این مدیریت به نحو صحیح و به دست افراد دارای صلاحیت صورت گیرد. شاید بتوان شورای عالی حوزه را بهترین نهاد برای رهبری این تحول معرفی کرد. برخی انتقاد میکنند که شورای عالی به این مسائل ورود نمیکند. وقتی این مطالبه از شورای عالی در حوزه فراگیر شود، قطعا شاهد حرکت های خوبی هستیم.
شورای عالی نهادی است که هم بین علمای بزرگ حوزه مقبولیت خوبی دارد و هم مدیریت حوزه را بر عهده گرفته است و به ساختارها و اشکالات آموزشی آگاهی کامل دارد. شاید در شورای عالی حوزه بزرگانی باشند که با تحول به این شکل مخالف باشند؛ اما قطعا انتظار رهبری از این شورا و مطالبهی حداکثری موجب خنثی شدن این مخالفتها میشود.
در پایان باید این نکته را یادآور شویم که اصل تحول، نیاز به یک صبر انقلابی دارد. استاد شهید مطهری پنجاه سال پیش از تحول در حوزه سخن گفت و کم کم برخی از آن حرفها در حوزه دارد اثر خودش را میگذارد. حرکت عجولانه، مقاومتهای سخت را نتیجه میدهد./918/ی703/س