نظر وارده؛
سنت‌های امضايي و مسئله‌اي به اسم يلدا
يلدا و سنت‌هاي قديمي ايران مثل عيد نوروز هميشه در بين متدينين محل بحث بوده و هست؛ صله ارحام و احترام به بزرگترها اتفاق خوب این شب‌ها است که باید قدرش را دانست.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی رسا، يلدا و سنت‌هاي قديمي ايران مثل عيد نوروز هميشه در بين متدينين محل بحث بوده و هست تا آنجا كه تا همين چند سال پيش جو غالب در برخي از گروه‌ها و اصناف متدين تقابل با اين سنت‌ها بود و اگر برخي از متدينين به خاطر مسائلي مجبور به تن دادن به برخي از اين سنت‌ها مي‌شدند، مورد مذمت و سرزنش قرار مي‌گرفتند؛ در اين ميان برخي از سنت‌ها مثل "سيزده‌به‌در" منفور‌تر بود تا حدي كه برخي آن را سنت قوم لوط و قاتلان پيامبران در بني‌اسرائيل دانسته و به شدت با آن مقابله مي‌كردند.
امّا منش اسلام در مقابل سنت‌هاي اجتماعي نه رد مطلق سنت‌هاي قبل از اسلام است و نه قبول مطلق آن‌ها؛ اسلام در مقابل سنت‌هاي پيشينيان سه موضع اتخاذ كرده است؛
سنت‌هاي امضائي
سنت‌هاي امضائي، سنت‌هاي نيكو و پسنديده‌اي هستند كه در قبل از اسلام نيز در ميان اقوام مختلف به خصوص حجاز و جزيرة العرب وجود داشته، كه شريعت اين سنت‌هاي را پذيرفته و امضا كرده و حتي بعضي از آن‌ها را تبديل به حكم شرعي نموده است.
به عنوان مثال در ميان اعراب قبل از اسلام جنگيدن در چهار ماه از سال ممنوع بود و اگر كسي در اين ماه به جنايتي دست مي‌زد از طرف مردم عقوبتي مضاعف دريافت مي‌نمود. اسلام پس از استقرار به خاطر تمايلي كه به صلح و ثبات در جامعه داشت اين سنت را به حكم شرعي تبديل نموده و اين چهار ماه را به عنوان ماه‌هاي حرام اعلام كرد؛ ماه‌هايي كه جنگ در آن‌ها حرام و در صورت رخداد جنايت ديه در آن دو برابر ماه‌هاي ديگر است.
سنت‌هاي اصلاحي
برخي ديگر از سنت‌ها، سنت‌هايي بودند كه اسلام تمام آن‌ها را به رسميت نشناخته؛ بلكه كليت آن‌ها را پذيرفته و اشكلات آن را اصلاح كرده است. مانند شيوه برخورد با اسيران جنگي در قالب برده‌داري؛ كه اسلام با رسميت بخشيدن به حقوق اسيران جنگي شيوه به كار‌گيري آن‌ها به عنوان برده را اصلاح نمود؛ هرچند كليت آن را پذيرفت.
سنت‌هاي امتناعي
سنت‌هاي امتناعي و يا مردود نيز سنت‌هايي بودند كه به صورت كلي از طرف اسلام رد شده، ساختار و اجزاء آن‌ها به هيچ وجه مورد تاييد اسلام نبوده است. مثل محروميت زنان از ارث پس از ازدواج و يا زنده به گور كردن دختران در عرب جاهلي كه به دليل ظلم فاحش به زنان و دختران به شدت مورد نقد و هجمه اسلام قرار گرفت.
در اين بين به نظر مي‌رسد سنت‌هايي مثل يلدا از جمله سنت‌هاي امضائي و يا حد‌اقل اصلاحي مي‌باشند؛ به اين معنا كه ما وقتي به يلدا نگاه مي‌كنيم سنت‌هاي بسيار خوبي را مي‌بينيم كه طرد آن‌ها به صرف انتساب به ايران قبل از اسلام اصلا پسنديده نيست.
رسوم خوب يلدا
به عنوان مثال از جمله رسم‌هاي خوب حاكم بر يلدا سنت حسنه صله رحم و ديدار اقوام است. اين سنت حسنه به خودي خود از رسوم حسنه ديني به حساب مي‌آيد كه حكم وجوب بر آن بار شده است و انسان مؤمن موظف است تا هر از گاهي از ارحام و نزديكان خود خبر بگيرد؛ يلدا بهانه‌اي است كه به اين واجب اجتماعي عمل شود.
تكريم بزرگان از ديگر خوبي‌هاي شب يلداست؛ از قديم و در سنت‌هاي ايراني چنين مرسوم بوده كه اين اجتماع و صله رحم در خانه بزرگان عشيره صورت مي‌پذيرفت و اين به نحوي تكريم كبار و بزرگان قوم به حساب مي‌آمد و اين نيز از سنت‌هاي مورد تأييد و حتي تأكيد اسلام است.
شنيدن حكمت و داستان‌هاي آموزنده گذشتگان و استفاده از تجارب و سرگذشت بزرگترها از ديگر مزاياي اين سنت قديم ايران است. از قديم الايام خواندن حافظ و شاهنامه و خاطره‌گويي پيرمردها و شيرزن‌ها در شب يلدا بخش جدايي ناپذير اين سرخوشي حكيمانه بوده است و گويي شب دراز يلدا بدون اينها به صبح نمي‌رسيد.
خلاصه اينكه با نگاهي عالمانه به سنت‌هاي خوب و پالايش آن‌ها از خورده اشكال‌هايي كه ممكن است در آن‌ها وجود داشته باشد ميتوان از ظرفيت اين رسوم زيبا براي نشاط فردي و اجتماعي و نيز ترويج فرهنگ مهرورزي و محبت كه اساس اصول روابط در جامعه اسلامي است بهره برد. /882/ 703/
عبد‌الصالح شمس‌اللهي
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
ناشناس
۳۰ آذر ۱۳۹۸ - ۱۳:۵۸
یکی از مشکلات بزرگ جمع‌های فامیلی و مهمانی‌ها بروز غیبت و برخی بدگویی‌هاست. موضوعی که فواید صله رحم را به حاشیه برده و همچون آفتی میوه ارزشمند آن را خراب می‌کند.
پاسخ