بیانیه گام دوم انقلاب مستند به مبانی فلسفی، کلامی و فقهی اسلام است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه در گفت وگویی تفصیلی به بیان مهم ترین رسالت و ماموریت حوزه های علمیه و روحانیت در قبال بیانیه گام  دوم انقلاب اسلامی پرداخته است.

از نگاه آیت الله اعرافی فراز به فراز بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که از سوی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی صادر شده، مستند به مبانی فلسفی، کلامی، اخلاقی و فقهی اسلام است.

مدیر حوزه فهم عمیق و تحلیل درست بیانیه، ترویج و گفتمان سازی و تعریف ابعاد مختلف بیانیه گام دوم انقلاب در برنامه های درون حوزوی را سه ماموریت اصلی روحانیت در قبال بیانیه گام دوم انقلاب می داند.

آیت الله اعرافی جوانان را مخاطب اصلی بیانیه گام دوم می داند و می گوید تبلور روح جوانی حضرت آقا در این بیانیه به خوبی منعکس است.

مدیر حوزه های علمیه ضمن تحسین اقدامات و تلاش های انجام شده در بخش های مختلف طی چهل سال عمر با برکت انقلاب اسلامی تاکید می کند که دستگاه‌های اداری و نظامات اجرایی و قوای مختلف ما همچنان در قامت انقلاب اسلامی و در تراز تمدن سازی اسلامی به‌طور کامل قرار ندارند و با این جایگاه فاصله دارند.

مشروح گفت وگوی تفصیلی جامعه مدرسین با آیت الله اعرافی که به صورت اختصاصی در اختیار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا قرار گرفته بدین شرح است:

ضمن تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید؛ بفرمایید که از نگاه حضرت‌عالی رسالت روحانیت و حوزه‌های علمیه در پیشبرد بیانیه گام دوم انقلاب چیست؟

رهبری معظم مانند حضرت امام قدس سره یک منظومه فکری منسجم، نظام‌دار و قاعده مند است و این بیانیه نیز حاصل همین منظومه فکری و در حقیقت یک جمع‌بندی از چهل سال فراز و فرودهای انقلاب اسلامی است و در کنار تحلیل جامعی که از فرصت‌ها، تهدیدها، قوت و ضعف‌ها ارائه می‌کند؛ آفاق بلندی را نیز به روی آینده کشور، نظام و انقلاب اسلامی باز کرده است و از این جهت یک بیانیه کاملاً ویژه و ممتاز است.

طبعاً همه در قبال این بیانیه مسئولیت‌ها و رسالت‌های جدی و اساسی دارند و حوزه‌های علمیه به عنوان یک رکن کهن تاریخی مؤثر و آفریننده انقلاب اسلامی و تضمین کننده تداوم انقلاب اسلامی حتماً نسبت به این منظومه فکری و به ویژه این بیانیه رسالت دارند. من مهم‌ترین رسالت‌های حوزه را در قبال این بیانیه تاریخی و راهبردی و تمدن ساز در چند نکته خلاصه می‌کنم:

وظیفه اول روحانیت و حوزه‌های علمیه این است که این بیانیه را با فهم عمیق، تحلیل کنند و با دقت کامل بر همه اجزا و عناصر بیانیه احاطه پیدا کنند. این اقدام اول است. لذا بایستی مجموعه ای از مطالعات و پژوهش‌ها را در حوزه علمیه قم به عنوان محور و کانون حوزه‌های علمیه سامان بدهیم که البته در حال برنامه‌ریزی هم هستیم و جزوه‌ها و تحقیقاتی در حال تدوین و تکمیل است که مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. همچنین از طریق پژوهش و مطالعه در قالب پایان‌نامه و تدریس تدوین متون، مقالات و مجلات موضوع پیگیری شود.

دومین رسالت حوزه ترویج و گفتمان سازی است. ما به عنوان نهادی که در برابر ملت شریف ایران و انقلاب اسلامی وظیفه داریم؛ باید مفاد بیانیه و ابعاد و عناصر بیانیه پیام‌های بزرگ بیانیه را در همه استان‌ها همه مناطق کشور و در جهان اشاعه بدهیم و گفتمان سازی و تبلیغ کنیم.

سومین رسالت که مختص به حوزه علمیه هم هست این است که حوزه به عنوان یک مجموعه‌ای که دارای اسناد راهبردی و برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت است و مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را در قم و سایر نقاط دنبال می‌کند باید در همه برنامه‌های خودش متناسب با تحقیقاتی که انجام شده؛ بیانیه و مفاد بیانیه و همین طور آن سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را منعکس کند و به عبارت دیگر باید برشی از بیانیه متناسب با خود حوزه و فعالیت‌های درون حوزه‌ای تعریف شود.

در بیانیه هفت رسالت مهم برای گام دوم تدوین شده و همه آن رسالت ها در درون نظام روحانیت و حوزه باید برش بخورد. حوزه باید برای نظام خودش مشخص کند در تحقیق و پژوهش متناسب با تمدن سازی و گام دوم چه راهی را باید طی کند. در سبک زندگی در اخلاق و معنویت، در مبارزه با فساد و همه آن هفت توصیه، محور وظایف خودش را در میان‌مدت و بلندمدت تعیین بکند. این کار هم البته در معاونت‌های مختلف حوزه و در برنامه‌ریزی‌ها دارد طراحی می‌شود که در درون برنامه پنج‌ساله حوزه و برنامه بیست‌ساله حوزه این رسالت‌های حوزه تعیین بشود ان‌شاءالله.

به نظر حضرت‌عالی چه ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی با صدور بیانیه گام دوم انقلاب برای ایران اسلامی ایجاد شده است؟

ما در چهلمین سال هم ظرفیت‌های عظیم نرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری را در جهان و ایران شاهدیم. از جبهه مقاومت و گسترش گفتمان معرفتی انقلاب اسلامی در جهان و دامنه‌ای که پیداکرده و همین طور در درون کشور از اقتدار و قدرتی که نظام و انقلاب برخوردار شده است کاملاً متفاوت از دهه‌های قبل است و البته در کنار آن چالش‌های بزرگی هم برای آن می‌خواهند به وجود بیاورند و اوج تحریم‌ها و تهدیدها این‌ها همه چالش‌هایی است که می‌خواهند فراهم بیاورند. بیانیه گام دوم پیامش این است که فرصت‌های ما، استعدادهای ما، ظرفیت‌های ما با رویکرد بلندمدت و تمدنی فائق و برتر است از چالش‌ها و سختی‌ها و روح امید پیام اصلی است که این بیانیه به جامعه تزریق می‌کند و تأکید بر نقش جوانان، به نظرم بیانیه آن دستاوردی که دارد این است که ما هم یک جمع‌بندی جامعی از گذشته داریم و هم یک افق روشنی را به روی امت اسلام و انقلاب اسلامی و گفتمان انقلاب اسلامی برای ملت ایران باز کرده و همه باید تلاش کنیم این تحلیل را خوب بفهمیم و هم این آفاق را به آن دل ببندیم و همه قوایمان را تجهیز کنیم برای اینکه این آفاق بلند به فضل الهی محقق بشود.

نسبت به عوامل مؤثر در رشد و پایداری فرهنگ اسلامی در جامعه توضیحاتی را ارائه بفرمایید.

ـ این سؤال البته می‌تواند پاسخ مفصل و ذواطرافی داشته باشد اما به چند نکته کلیدی اشاره می‌کنم:

نکته اول اینکه برای رشد و پایداری فرهنگ اسلام در جامعه باید گذشته انقلاب و دستاوردهای انقلاب را بفهمیم و به نسل نو منتقل کنیم. دستاوردهای انقلاب بسیار عظیم است اما جوانان و جامعه به همه ابعاد آن توجه ندارند. فهم آن‌ها امر مهمی است و نقش مؤثری در پایداری تفکر اسلامی و انقلابی دارد.

نکته دوم این است که باید اشکالاتی که در سیستم‌های ما وجود دارد رفع کنیم. در نظامات اداری ما و خدماتی ما ضعف‌هایی وجود دارد که آن‌ها باید حتماً معالجه بشود.

رهبر معظم انقلاب در این بیانیه بیشتر بر جوانان توجه دارند؛ به نظر حضرتعالی نقش جوانان در اجرایی شدن گام دوم انقلاب چیست؟

ـ بیانیه گام دوم بیانیه‌ای برای جوانان است. بیش از 40 بار واژه جوان به کار رفته و مهم این است که روح جوانی رهبر انقلاب در این بیانیه منعکس است. مخاطبش هم جوان است فلذا هم مخاطِب و هم مخاطب اینجا جوان است. تفکر رهبری یک تفکر جوانانه است. همان‌طوری که امام در بالای 70 سالگی انقلاب بزرگی به وجود آورد یعنی یک روح پرخروش و مواج و با شجاعت و رشادت یک جوان وجود داشته است و الآن رهبری هم با این روحیه این بیانیه را نگارش فرمودند و خودشان هم فرمودند که خیلی من روی این بیانیه کار کردم. ما باید به جوانان اعتماد کنیم.

در جریان انقلاب اسلامی هم موتور محرک نسل جوان بود، قدرت تفکر متفکرین و بزرگان یک ضلع بود و موتور محرک و عناصر میدانی همه جوان بودند. در دفاع مقدس و امروز هم جریان مقاومت در کشورهای اسلامی فرماندهان بزرگ همه جوان هستند. علاوه بر این در پیشرفت‌های علمی در انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز، سلول‌های بنیادی، نانوتکنولوژی و فناوری‌های گوناگون دانشجو و دانشگاهی و طلبه جوان ما پیشگام حرکت‌های بزرگ فرهنگی اجتماعی اقتصادی سیاسی و صنعتی و علمی هستند. این باور الآن در ما ضعیف شده است. ما باید در سیستم دولت، مجلس، قوه قضائیه و در نهادهای علمی‌مان همه باور مجددی به جوان تولید کنیم و به آن‌ها نقش بدهیم همه مشکلات با مردم و جوانان قابل‌حل است.

برای مبارزه با فساد و استقرار عدالت پایدار چه باید کرد؟

این موضوع را هم به صورت کلیدی به چند نکته اشاره می‌کنم:

مبارزه با فساد و استقرار عدالت به ایمان اخلاق و تربیت اصیل و درست نیازمند است. مبانی تربیت را باید در آموزش و پرورش، دانشگاه، حوزه و جامعه تقویت کنیم.

قوانین ما باید قوانین دقیق و سنجیده‌ای باشد. با نگاه به مبارزه با فساد و استقرار عدالت نیاز به پالایش قوانین و اصلاح و تکمیل قوانین داریم.

رویه‌های موجود اداری ما باید اصلاح بشود.

فناوری‌های پیشرفته باید در این عرصه وارد کار شود تا کارها را شفاف کند و درست سامان بدهد.

باید از دعواها و اختلافات بی‌پایه فاصله بگیریم. رهبری معظم انقلاب را محور و مبنا قرار بدهیم و عظمت انقلابمان را باور بکنیم و بدانیم بدون عدالت نمی‌شود راه به تمدن اسلامی برد.

نسبت به مبانی دینی و اعتقادی بیانیه گام دوم انقلاب اگر مطلبی هست ارائه بفرمایید؟

در این زمینه چند کار تحقیقی و مطالعاتی در حال انجام است و کلمه به کلمه و بند به بند بیانیه باید به مبانی دینی مستند شود. من به همین اندازه اکتفا کنم که این بیانیه فراز به فراز آن مستند به مبانی فلسفی، کلامی، اخلاقی و فقهی اسلام است و با تفسیر درست اجتماعی و جامع، مبنای آن ایمان و توکل به خدا، امید به آینده، انتظار و تأکید بر عدالت، عزت جامعه اسلامی است و همه این‌ها اصول مبانی فلسفی و فقهی ماست. این‌ها در بیانیه انعکاس پیداکرده که امیدواریم در مباحث تحلیلی و تحقیقاتی که انجام می‌شود جزء به جزء مستندات قرآنی و روایی و دینی آن تبیین بشود.

خود من در یک مطالعه تحلیلی بیانیه به 30 قانون و قاعده حاکم بر انقلاب اسلامی رسیدم که این قوانین و قواعد راهنمای حرکت انقلاب و جزء مبانی فکری امام و رهبری و بزرگان دین ماست و همین‌ها می‌تواند آینده انقلاب را تضمین کند و این قوانین و قواعد برآمده از یک نگاه اجتماعی اصیل به منابع دینی است.

با عنایت به اینکه مسئولان یکی از مخاطبین بیانیه گام دوم هستند مسئولان برای تحقق و عملی ساختن این طرح راهبردی چه اقداماتی باید انجام بدهند.

باید بپذیریم کارهای بزرگی در این چهار دهه انجام‌شده است و مسئولان در سطوح مختلف تلاش کرده‌اند و شکرالله مساعیهم اما هم‌زمان باید بپذیریم دستگاه‌های اداری و نظامات اجرایی و قوای مختلف ما همچنان در قامت انقلاب اسلامی و در تراز تمدن سازی اسلامی به‌طور کامل قرار ندارند و فاصله دارند. ملت ما باید مسئولان بزرگی را انتخاب کند. مسئولان باید در هنگامی‌که در رأس مسئولیت قرار می‌گیرند مجاهدانه و عاشقانه و با رویکرد علمی و جهادی در تحقق این بیانیه و اسناد کلان نظام اسلامی تلاش کنند. ما فاصله داریم با آن و رفع این فاصله باید با گام‌های جدید، با انتخاب‌های بهتر و با حضور قوی‌تر جوانان سرعتش بیشتر بشود. همان قواعدی که عرض کردم آن‌ها راهنمای عمل ماست. این‌ها باید بازسازی بشود و جامعه ما یک جهش و خیز جدیدی برای رفتن به سمت آرمان‌های بلندتر انقلاب اسلامی و تمدن اسلامی حرکت بکند. ان‌شاءالله./924/ج