فهرست‌نویسی مداحان قرن ۱۴ پایتخت

به گزارش خبرگزاری رسا، با وجود تشکل‌های متعدد ستایشگری اهل‌بیت (ع) هیچ فهرست جامع و دقیقی از فعالان این حوزه در نهادها و سازمان‌های برنامه‌ریز وجود ندارد و هر یک از این تشکل‌ها متناسب با نوع فعالیت خود، اعضاء یا علاقه‌مندانی دارند که ممکن است با اعضاء سایر تشکل‌ها مشترک باشد.

حمید محمدی محمدی، روزنامه‌نگار و فعال حوزه ستایشگری با بیان این مطلب گفت: همه اصناف و اقشار فرهنگی کشور، دارای انجمن‌ها، تشکل‌ها و مجامعی هستند که نسبت به ذاکران و مدیحه‌خوانان از یکپارچگی و انسجام بیش‌تری برخوردارند و نام و مشخصات فعالان هر صنف در جایی به ثبت رسیده است، اما در حوزه مداحی با وجود حدود ۱۱ تشکیلات ملی، هیچ فهرستی از مداحان در دست نیست و نسل‌های بعد، افرادی مانند حاج اکبر ناظم، حاج حسن ذوالفقاری، حاج مرزوق عرب حائری، حاج حسن محمدی دولابی، حاج سیدعباس زریباف، مرشدباقر معماری، مرشداسماعیل مطهری‌نسب و ... را به یاد نخواهند آورد؛ چون نامی از آن‌ها نه تنها در هیچ تذکره‌ای که در هیچ فهرست موجزی ثبت نشده است.

وی افزود: امروز که رسانه‌های جمعی و فضای مجازی برای معرفی مدیحه‌خوانان و ستایشگران اهل‌بیت (ع) به قدر کافی در اختیار مخاطبان هست، عجیب نیست که آیندگان به خوبی با چهره‌های امروز مداحی کشور مانند حاج منصور ارضی، حاج محمود کریمی یا حاج حسن خلج آشنا باشند، اما بعد از گذشت چند سال، معلوم نیست نام و نشانی از پیرغلامان و مداحان صاحب‌نفسی چون مرحوم حاج محمد علامه، حاج احمد صالح، حاج سیدمصطفی هاشمی دانا یا حاج عزیزالله مبارکی بماند. بنابراین، لازم است تا برای انجام پژوهش‌های بیش‌تر و خاطره‌نگاری از ذاکران یک دوره ۱۰۰ ساله، ابتدا فهرست کامل و جامعی از آن‌ها تهیه شود.

تصویر جمعی از مدیحه‌خوانان و ذاکران شهر تهران

محمدی محمدی با بیان این‌که بعد از مشورت با تعدادی از شاخصان حوزه ستایشگری اهل‌بیت (ع) به این تصمیم رسیده است، اظهار داشت: من ابتدا قصد داشتم تقویمی با عنوان «تقویم پیرغلامان» منتشر کنم که بعضی از کارهای ابتدایی این تقویم در کانال پیرغلامان منتشر شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. بعد از مشورت با چهره‌هایی مثل حاج مهدی آصفی (شاعر و مداح پیشکسوت)، استاد مهدی امین‌فروغی (پژوهشگر)، حاج جواد حیدری (شاعر و مدیرعامل مجمع شاعران اهل‌بیت)، محسن حسام مظاهری (نویسنده کتاب «رسانه شیعه» و پژوهشگر حوزه دین)، جواد هاشمی تربت (شاعر، پژوهشگر و مصحح آثار فاخر ادبی)، عطا اسماعیلی (سردبیر مجله «خیمه»)، سعید نسیمی (شاعر) و ... به این نتیجه رسیدم که هیچ گامی بدون داشتن فهرستی از ذاکران ائمه اطهار (ع) نمی‌شود، برداشت.

وی با بیان این‌که تنها یک کتاب با نام «تذکره عشاق» به قلم رنجبر گل‌محمدی (انتشارات حوزه هنری: ۱۳۷۷) درباره خاطرات مداحان در دسترس است، اضافه کرد: در چنین خلأیی، علمای شیعه آثاری مثل «گلشن ابرار» و سخنوران مذهبی و اهل منبر، کتابی چون «گفتار وعاظ» نوشته مرحوم تاج لنگرودی را دارند.

برای اجرایی شدن طرح «نام‌نگار ذاکران تهران» یک دوره زمانی ۱۰۰ ساله یعنی از سال ۱۳۰۰ تا پایان سال ۱۳۹۹ را در نظر گرفتم تا بخش مهمی از فعالان تاریخ ستایشگری کشورمان در این محدوده زمانی فهرست‌نویسی شوند.

این روزنامه‌نگار با قدردانی از بنیاد دعبل خزاعی که فهرستی از اعضای خود را در اختیار وی گذاشته، گفت: پس از اعلام فراخوان «نام‌نگار ذاکران تهران» افراد زیادی با ما تماس گرفتند و نام و مشخصات خود را ثبت کردند که مجموعا طی سه روز گذشته، نام بیش از یک هزار نفر از مدیحه‌خوانان پایتخت در این فهرست به ثبت رسیده است.

محمدی محمدی در خصوص جزییات طرح گفت: تمام کسانی که در قرن ۱۴ شمسی در شهر تهران به مدح و منقبت ائمه اطهار (س) پرداخته‌اند، اعم از درگذشتگان و کسانی که در قید حیات هستند، در این فهرست جای می‌گیرند. اطلاعات مورد نیاز افراد هم محل و تاریخ دقیق تولد و محله فعالیتشان در تهران است. کسانی هم که از دنیا رفته‌اند، علاوه بر اطلاعات تولد، تاریخ دقیق، محل درگذشت، علت فوت و نشانی کامل مدفن آن‌ها مدنظر است.

مجری طرح «نام‌نگار ذاکران» تهران از همه کسانی که خودشان مداح هستند یا در میان اقوام و دوستان خود، ذاکرانی را می‌شناسند خواست، برای تکمیل این فهرست، مشخصات درخواستی را به شماره تلفن ۰۹۲۰۳۰۱۹۰۸۱ پیامک کنند یا به همین شماره در پیام‌رسان‌های ایتا یا واتس‌آپ برسانند.

محمدی محمدی در پایان با تأکید بر این‌که تهیه این مجموعه کاملاً شخصی است و ارتباطی با تشکل‌های موجود ندارد، اظهار داشت: این فهرست، بعد از مدتی بررسی و با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه مداحی غربال می‌شود. ضمن این‌که ارتباط با جامعه ذاکران و مدیحه‌خوانان موجب می‌شود تا محصولات متعددی مثل تذکره ذاکران و یا خاطرات ستایشگران تهیه و منتشر شود.