تصمیم گیری‌های سختگیرانه برای مقابله با کرونا صورت می‌گیرد

ایران و کرونا: انفعال کامل، استراتژی تسکین، استراتژی سرکوب؟
اولین جلسه ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا در سال ۱۳۹۹ در روز شنبه،‌ ۲ فروردین ۱۳۹۹به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهور، برگزار شد. ویدئوی سخنان روحانی در وبسایت ایرنا منتشر شده است:
حسن روحانی در دقیقه ۱۱:۳۵ تا ۱۲:۰۸ می‌گوید:

«این چیزی است که من از روز اول توصیه کردم و گفتم در جلسه که ضد انقلاب،‌ که بعد مدرکش را هم وزارت اطلاعات برای ما مفصل فرستاد، توطئه‌اش این است که یک کاری کند که در ایران کار تعطیل شود، فعالیت اقتصادی تعطیل شود. این هدف آن‌هاست. ما نباید بگذاریم این هدف محقق شود. ما همه باید کار کنیم، همه باید فعالیت کنیم البته در چارچوب پروتکل‌های بهداشتی که وزارت بهداشت و ستاد ملی اعلام می‌کند.»

سخن روحانی درباره مقطع زمانی اکنون است که به دلیل تعطیلات نوروزی حتی در فضای غیرکرونایی نیز اقتصاد ایران تقریباً تعطیل بود. پس از تعطیلات نوروزی از حوالی ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹/ ۲۵ آوریل ۲۰۲۰ ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود که معمولاً در این ماه نیز تولید کاهش می‌یابد.

این دوره دو ماهه فرصتی بزرگ است برای ایران تا استراتژی سخت‌گیرانه مقابله با کرونا موسوم به «سرکوب» را بر اساس «دوری‌گزینی اجتماعی» اعمال کند بدون اینکه اقتصادش، در مقایسه با روال عادی، آسیب چندان ببیند. این فرصت تکرارنشدنی در حال از دست رفتن است.

اگر این فرصت از دست برود و بیماری کرونا پس از ماه رمضان اقتصاد ایران را فلج کند با فاجعه‌‌ای بزرگ مواجه خواهیم شد که شورش گسترده تنها یکی از پیامدهای آن است.

امروزه، دولت‌ها عموماً، حداقل در حرف، به این نتیجه رسیده‌اند که «استراتژی سرکوب» تنها راه مقابله با کرونا است. در مقابل «استراتژی سرکوب»‌ دو راهکار عرضه می‌شود: ۱- انفعال کامل، ۲- استراتژی تسکین.

معنای «انفعال کامل‌» Do Nothing روشن است. در برخی مدل‌سازی‌ها پیامد «انفعال کامل»،‌ که «بدترین سناریوی محتمل»‌ worst-case scenario را رقم می‌زند، بسیار سنگین پیش‌بینی شده است.

امروزه عموماً به این نظر رسیده‌اند که «استراتژی تسکین» نیز پیامد مطلوب ندارد و، بر اساس مدل‌سازی‌ها، تلفات سنگین انسانی خواهد داشت. در وبسایت سرشناس بریتانیایی «مدیکال نیوز تودی» دو سیاست موسوم به «تسکین»‌ Mitigation Strategy و «سرکوب» Suppression Strategy توضیح داده شده:

دولت بوریس جانسون در بریتانیا، بر اساس تئوری «ایمنی گله‌ای» Herd Immunity، ابتدا «استراتژی تسکین» را دنبال کرد ولی با انتشار پیش‌بینی مبتنی بر مدل‌سازی دو مرکز مهم علمی این کشور، کالج سلطنتی لندن و دانشکده مطالعات بهداشتی و بیماری‌های گرمسیری دانشگاه لندن، در روز دوشنبه ۱۶ مارس ۲۰۲۰/ ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ اتخاذ «استراتژی سرکوب» را اعلام کرد. «استراتژی سرکوب» مبتنی بر «دوری‌گزینی اجتماعی» Social Distancing است و بهترین مدل موفق آن اقداماتی است که در ووهان چین برای مهار کروناویروس انجام گرفت.

کرونا، کوبیدن امروز و رقص فردا

توضیح مترجمین: در بیستم اسفند ماه سالی که پشت سر گذاشتیم و در شرایطی که ویروس کرونا کشورهای جهان را یکی پس از دیگری درمی‌نوردید و آمارهای رشد مبتلایان و کشته‌ها به طرز باورنکردنی در برخی کشورها افزایش و در برخی دیگر روندی کاهشی می‌یافت، مقاله نخست این نویسنده انتشار یافت که در آن به عامل حیاتی «زمان» اشاره کرد «تنها یک روز زودتر اقدام به قرنطینه، حبس مردم در خانه‌ها و تعطیلی کسب‌و‌کارها، باعث کاهش 40 درصدی نرخ ابتلا و حتی کاهشی بیشتر در میزان مرگ و میر خواهد شد.» همزمان با شروع سال جدید در ایران، مقاله دوم نویسنده منتشر شد که دوباره بر عامل بسیار مهم زمان در مهار بحران کرونا تاکید داشت. تصویر دهشتناکی که نویسنده با استناد به مجموعه‌هایی از داده‌ و اطلاعات گوناگون در این مقاله جدید ارائه داد، مترجمان را برآن داشت که بخش زیادی از دو روز ابتدای سال نو را به ترجمه آن اختصاص دهند. مترجمان امیدوارند اشاعه و درک یافته‌ها و استنباط‌های این مقاله به مراجع تصمیم‌گیر در سطح کلان کشور کمک کند تا مناسب‌ترین رویکرد را با اتکا به تحلیل مناسب هزینه-فایده‌های اجتماعی و اقتصادیِ جان انسان‌ها و فعالیت‌های اقتصادی انتخاب کنند. شیوع کرونا به جنگ جهانی سوم شباهت پیدا کرده است، جنگی که تمام اجزای زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. به‌نظر می‌رسد تنها آن کشورهایی در این جنگ قرن بیست و یکمی کمترین آسیب را خواهند دید که رهبران‌شان خودخواهی‌ها و خودفریبی‌ها را کنار بگذارند، با ذهنی باز و دریافت داده‌هایی واقعی‌تر از واقعیات جامعه، سناریوها و رویکردهای مختلف کارشناسی را تحلیل کنند و مسیری که بیشترین منفعت بلندمدت اجتماعی را برای مردم کشورشان دربردارد برگزینند.

این مقاله در ادامۀ نوشته «ویروس کرونا، چرا باید همین الان اقدام کنید» نوشته شده است. مقاله‌ای که بیش از ۴۰ میلیون بازدید داشت، به بیشتر از 30 زبان [ازجمله به زبان فارسی و زبان دری] ترجمه شد و فوریت و اضطراری بودن شرایط بحرانی اخیر را شرح می‌دهد.

خلاصه مقاله: تمهیدات سفت‌وسخت برای مهار کرونا فقط کافیست چند هفته تداوم داشته باشد، تا پس از آن شاهد اوج گرفتن خیلی زیاد شیوع این بیماری نباشیم. همۀ این اقدامات درحالی‌که جان میلیون‌ها انسان را نجات می‌دهد، با هزینه‌های قابل توجیه برای جامعه انجام‌شدنی است،. اگر این تمهیدات را اجرا نکنیم ده‌ها میلیون نفر مبتلا خواهند شد، تعداد بسیاری خواهند مرد، ازجمله همه آنهایی که به مراقبت شدید نیاز دارند، چون نظام مراقبت سلامت ازهم‌می‌پاشد.

در یک هفته گذشته کشور‌های مختلف جهان از اعلام وضعیت «کرونا مشکل حادی نیست»، به سمت وضعیت اضطراری حرکت کردند. اما با این حال تعدادی از کشور‌ها هنوز اقدام زیادی در این رابطه انجام نداده‌اند. چرا؟ تمام کشورها پرسش یکسانی می‌پرسند: چگونه باید واکنش نشان دهیم؟ پاسخ این پرسش برای آنها بدیهی نیست. برخی کشو‌رها مثل فرانسه، اسپانیا و فیلیپین دستور محبوس کردن شدیدی صادر کردند. بقیه مثل امریکا، انگلیس، سوئیس یا هلند اقدام به اجرای برنامه‌های عملیاتی برای ایجاد فاصله‌های اجتماعی نمودند. سرفصل موضوعات پوشش داده شده در اینجا (همراه با تعداد زیادی نمودار، داده و مدل شبیه‌سازی شده) بدین شرح است: ۱- وضعیت فعلی چگونه است؟ 2- گزینه‌های در اختیار چیست؟ ۳- اگر اکنون تنها یک عامل اهمیت داشته باشد آن عامل چیست؟ عامل زمان ۴- راهبرد موفق برای مقابله با ویروس کرونا چگونه به نظر می‌رسد؟ ۵- اثرات اجتماعی و اقتصادی این مساله چه خواهد بود؟

با خواندن این مقاله درخواهید یافت: نظام مراقبت سلامت ما در حال فروپاشیدن است. کشورها فعلا دو گزینه پیش‌رو دارند یا الان با جدیت و سختی با کرونا مبارزه کنند یا در آینده گرفتار بیماری همه‌‌گیر وسیعی بشوند. با انتخاب گزینه دوم صدها هزار نفر یا حتی میلیون‌ها نفر در این کشورها کشته خواهند شد و تازه چنین اتفاقی جلوی از بین رفتن شیوع موج‌های بعدی بیماری را نیز نخواهد گرفت. اگر ما الان مبارزه سخت خود با کرونا را شروع کنیم می‌توانیم: مرگ‌ومیر انسانی را محدود کنیم؛ نظام درمان عمومی را محکم و استوار نگه داریم؛ آمادگی بیشتری برای آینده داشته باشیم و در این فاصله چیزهای زیادی بیاموزیم.

مردم جهان تا به حال هیچ‌گاه با این سرعت در مورد مسئله‌ای مطلب نیاموخته‌اند و واقعیت این است که ما به سرعت بیشتر در یادگیری نیاز داریم، چرا که چیزهای خیلی اندکی درباره ویروس کرونا می‌دانیم. تمام این اقدامات باعث می‌شود ما یک عامل حیاتی در اختیار داشته باشیم: زمان اضافی برای مبارزه بهتر با بیماری.

گزارش شنبه،۲ فروردین ۱۳۹۹ سی‌ان‌ان درباره وضع کرونا در روسیه مهم است. در گزارش فوق این پرسش مطرح می‌شود که چرا در کشور ۱۴۶ میلیون نفری روسیه تعداد مبتلایان به کرونا (۳۰۶ بیمار و یک فوت) کمتر از کشوری کوچک چون لوکزامبورگ (۶۷۰ بیمار و ۸ فوت) است؟ مقامات روسیه این امر را به اقدامات سریع خود منتسب می‌کنند. روسیه در ۳۰ ژانویه/ ۱۰ بهمن مرز ۲۶۰۰ مایلی خود با چین را بست و از همان زمان در مرز چین قرنطینه ایجاد کرد و مسافران از چین و ایران و کره جنوبی را از طریق تست کرونا زیر ذره‌بین برد. ولی روسیه در قبال مسافران اروپای غربی کوتاهی کرد و عمده کیس‌های کرونا از طریق ایتالیا وارد شدند. روسیه تست کرونا را از اوایل فوریه شروع کرد و تاکنون ۱۵۶ هزار تست انجام داده است.

مخالفان دولت روسیه ادعا می‌کنند که روسیه پنهان‌کاری می‌کند و آمار واقعی کرونا در این کشور بیشتر است ولی مقامات سازمان بهداشت جهانی ادعای دولت روسیه را تأئید می‌کنند.