در میان باد، در جستجوی راه

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، شب زمان خلوت با حبیب است، کیست که دوست ندارد با محبوب خود خلوت کند؟ شب‌نامه‌نویس نیستیم اما معاش مردم مساوی نیست، قصورات بسیار و آرزوها منزوی‌شده است و خوابیدن برای بسیاری از ما حکم تغافل و فرار از بیداری و مسئولیت‌ها و مشکلات آن و تاوان انتخاب‌ها را دارد.

دنیا دارالنوم و خوابگاه نیست و آن‌ها که زیاد می‌خورند و زیاد می‌نوشند، زیاد هم می‌خوابند و زیاد نیز می‌بازند. روشنایی روز با افتخار سربلند کرد و به شب گفت که در من عمل است و نشاط و ساختن و رشد است، در حقیقت زندگی من هستم و در ساعاتی که روز هست و روشنایی، فتح و نصر و پیروزی تحقق می‌یابد و خدا به من قسم‌خورده است، در یک آیه از قرآن که «و النهار اذا تجلی» و قسم به روز که خود را نمایان می‌کند.

روشنایی روز از فرصت سکوت شب سوء استفاده کرد و هرچه دلش خواست به شب گفت که تو زمان تنبلی و استراحت و خستگی و خواب و ترس هستی و در تو دزدها و ناجوانمردان خوشحال و مجرمان شاداب هستند.

تاریکی شب سکوتش را شکست و با صدای خیلی خیلی آرام گفت که من لباس هستم و می‌پوشانم آنچه را که تو عریان می‌کنی از نابرابری‌ها و نابرادری‌ها گرفته تا گرسنگی‌ها و تشنگی‌ها و بیکاری‌ها و ... ، در من استمتاع و استیناس و سبات هست و زمان سکون و استراحت هستم و عزم برای کار در روشنایی روز و اگرچه من ساکت باشم، می‌توانم که ساکن نباشم و اگر درباره تو آیه‌ای نازل‌شده است، به نام من یک سوره هست و آن سوره «لیل» است که لیل یعنی شب و زمان خوشحالی انبیا و صالحان و متقیان است و عیب‌ها و پنهان‌ها را که تو لو دادی را می‌پوشانم و من مثل تو آدم‌ها را مفتضح و بی‌آبرو نمی‌کنم.

آری! اگر شب نبود، بسیاری از مردم توان تحمل بقا در روز را نداشتند و شب وقتی است که مؤمنان در آن مشغول تجارت هستند و اگر از کسی شکایتی هم دارند با خدای خود در شب مطرح می‌کنند که او شنوای ناگفته‌هاست.

روشنایی روز حیا کرد و سرپایین انداخت و خجلت‌زده از شب شد و گفت آری در تو حتی صدای مناجات بیشتر شنیده می‌شود و تضرع بندگان در تو بیشتر است و تو رازنگهداری و متواضع‌تر از من هم هستی.

شب زمان خلوت با حبیب است، کیست که دوست ندارد با محبوب خود خلوت کند؟ چشم‌ها را به بیداری عادت دهیم نه خوابیدن در بزنگاه‌ها که هم می‌توان آن‌ها را به‌ غفلت در امور مختلف عادت داد و هم می‌توان چشم‌ها را به بیداری عادت داد.

خوابیدن در شب زیباست چون هیچ‌کس در آن نمی‌تواند گناهی انجام دهد، وقتی یاد بدبختی‌های روز می‌افتید، خواب از سر پریده، غمناک شب می‌شوید و هنگامی‌ که یاد خوشی‌های روز لحظه‌ها را در شب سپری می‌کنید، خوشحال می‌شوید و آرام می‌خوابید. بنابراین برای عده‌ای شب همچون بهشت است و برای برخی دیگر شب همچون جهنم است و آرزوی شب‌های بهشتی و نه جهنمی را برای همه داریم.

عصیان گر مستحق بیداری شب نیست و برای همین همیشه حس می‌کند که گمشده‌ای دارد. هر کدام از ما چه‌بسا دوستان و آشنایانی داشته باشیم که شب خوابیدند و صبح بیدار نشدند و از این خواب‌وبیدار نشدن آن‌ها هیچ عبرتی نگرفته باشیم درحالی‌که اگر عبرت‌گیر باشیم با ترس سر بر فراش می‌گذاریم و از خود قبل از هر خواب می‌پرسیم که آیا صبح را خواهیم دید یا نه؟

آنچه درگذشته گفته شد و آنچه را که حال می‌خواهیم بگوییم و آنچه را که در آینده می‌گوییم و انجام می‌دهیم، چه در شب و چه در روشنایی روز از این چهار حالت خارج نیست:

1- یا نفع محض برای خودمان و دیگران است

2- یا ضرر محض برای خودمان و دیگران است

3- یا هم در آن نفع و هم ضرر محض برای خودمان و دیگران است

4- یا قسمتی از آن نه نفع دارد و نه‌ قسمتی از آن ضرر برای خودمان و دیگران دارد.

بر آن‌ها که با کتاب و سنت مأنوس هستند، پوشیده نیست که استیقاظ هنر است و سبب حسن عاقبت و محبت آور و افراط در خوابیدن عادت بسیاری از ما شده است پس نفس را توبیخ کنیم.

اگر بیمار هستید یا در صحت و سلامت یا در سختی یا در راحتی یا در منزل خود یا بیمارستان و محل کار یا که در سفر و یا هر زمان و مکان دیگر او را صدا بزن، آن‌ هم در سکوت شب و انشراح صدر از او بخواه که بتوانی بعضی از بندگان آلوده به پلیدی‌ها را تحمل‌کنی و دم نزنی و پیف‌پیف نکنی!

تقاصر را کنار بگذاریم و بدانیم که این شب‌ها همچون شب‌های دیگر نیست و همچون روز روشن است که ماندگار نیست و بهجت‌ها در پیش است.

پس چشم را از نگاه نافرم و زبان را از کلام ناجور و شکم را از طعام نامفید مصونیت ببخشیم و از خصومت‌ها و کینه‌های شتری هجرت کنیم و مراقب سارقان زمان طاعت‌ها باشیم و با حرمان از عبادات خداحافظی کنیم تا آثار آن را در زندگی حس و لمس کنیم و کرامت اجر و شرافت نصر و سعادت شاد بودن و ثواب‌ها نصیبمان شود در این ماه که اول آن رحمت، وسط آن مغفرت و آخر آن عتق از نیران جهنم و امضای انصراف‌نامه از بد بودن با فرار نفس از حبس معاصی است و امید که شب‌های همه معمور و روزهای همه مستور باشد. /882/ 703/

حجت الاسلام محمد ادریسی