نگاهی راهبرد به زندگی حضرت خدیجه
به گزارش خبرگزاری رسا،«وَ اذْكُرْ فِى الْكِتابِ مَرْيَم» (مريم/ 16) مریم مادر یک عیسی و خدیجه مادر فاطمه و یازده عیسی است. پیامبر از 25 سالگی تا حدود 50 سالگی فقط با حضرت خدیجه زندگی کرد. سن حضرت خدیجه هنگام ازدواج محل اختلاف است و از جمله علامه جعفر مرتضی معتقد است حضرت خدیجه دوشیزه بوده و پیش از ازدواج با محمد امین، با کس دیگری ازدواج نکرده. در ادامه با اختصار به برخی از راهبردهای اساسی زندگی این بانوی بزرگ اشاره میکنیم. راهبردهایی که جوامع اسلامی بر اساس مقتضیات زمان، همراه به آنها نیاز دارند.
1. راهبرد کیاست
از مطالعه برخی از آثار که راجع به حضرت خدیجه نوشته شده(از جمله کتاب خدیجه به قلم علی محمد علی دخیّل با ترجمه فیروز حریرچی) دریافت میشود که حضرت خدیجه حدس میزده و بلکه میدانسته که «محمدامین» همان پیامبر آخرالزمان است و احتمالاً برای اینکه مطمئن شود، تا فرصتی پیش میآید، محمد امین را به سفری تجاری میفرستد و یکی از خدمتکارانش به نام «میسره» را مأمور مراقبت از محمد امین میکند. اینکه حضرت خدیجه به به شنیدهها و خواندهها اکتفا نمیکند، نشان از کیاست و فطانت ایشان دارد.
2. راهبرد سخاوت
پس از آزمایش میدانی، حضرت خدیجه، خود، پا پیش میگذارد و از ابوطالب میخواهد که واسطه ازدواج او و محمد بشود. خطبه عقد که خوانده میشود، خدیجه دستور میدهد که در کنار کعبه و در جمع مردم اعلام شود که خدیجه خودش، مهریهاش و تمام اموالش را به محمد امین بخشیده است. و این چنین عاشقی عاقل، هستیاش را به پای معشوق خدا میریزد.
3. راهبرد محبت
با توجه به هوش و زکاوت بالای حضرت خدیجه میتوان گفت که او به خوبی از رنجها و سختیهایی که در آینده محمد امین با آنها روبرو میشده آگاهی داشته است. رنجهایی از جنس رنج نوح، ابراهیم، موسی و عیسی. خدیجه میتوانست فقط اموالش را به محمد امین ببخشد و خود در کنج عافیت در امان بماند اما این رسم عاشق نیست. او به وصال محمد در آمد تا سپر بلای محمد باشد و وقتی سنگها به طرف محمد پرتاب میشود او سپرش باشد و در خانه یار و یاور و غمخوار و پرستارش.
4. راهبرد استقامت
استقامت عاشقانه خدیجه حداقل در دو جا ظهور و بروز آشکارتری یافته است. خدیجه فاطمه را در درون وجود خود میپرورد، وقتی زمانش میرسد که این مسافر کوچک پا بر سفینه خاک بگذارد، به حسب نقل، هیچ یک از زنان مکه به کمک خدیجه نمیرود. آنها شاهزاده مکه و بلکه شاهزاده عرب را به زعم خویش در انزوا و تحریم اجتماعی و محاصره تنهایی قرار میدهند اما خدیجه خم به ابرو نمیآورد. بعد در شعب ابی طالب هم محاصره اقتصادی بر این محاصرهها افزوده میشود اما باز هم خدیجه، همان خدیجه است؛ مهربانتر و مؤمنتر و انقلابیتر.
5. راهبرد معنویت توحیدی
ایمان خدیجه آنقدر ناب و خالص و بی غل و غش بود که وقتی جبرئیل علیه السلام بر رسول الله نازل میشد، میفرمود: ای محمد بر خدیجه از جانب پروردگارش سلام برخوان. و وقتی رسول الله به حضرت خدیجه میفرمود که ای خدیجه این جرئیل است که از پروردگارت بر تو سلام میگوید خدیجه میگفت: الله هو السلام و منه السلام و علی جبرئیل السلام(خدیجه، علی دخیل، ص 21 به نقل از صحیح بخاری، ج4، ص164).
6. راهبرد تجلیل از حضرت خدیجه توسط حضرت ختمی مرتبت صلوات الله علیه و آله
پیامبر سال درگذشت حضرت ابوطالب و حضرت خدیجه را «سال اندوه» نامید و پس از آن همیشه به یاد خدیجه بود. هرگاه گوسفندی ذبح میکرد، بخش از گوشت آن را برای دوستان حضرت خدیجه میفرستاد و میفرمود «خداوند هیچگاه برایم همسری بهتر از او جایگزین نکرد، او مرا تصدیق نمود هنگامی که هیچکس مرا تصدیق نکرد، یاریام کرد در زمانی که هیچکس مرا یاری نکرد، از مالش در اختیارم قرار داد، زمانی که همه، مالشان را از من دریغ کردند»
خاتمه
پیامبر الگوی تمام مسلمانان جهان است پس رفتار پیامبر باید الگوی جوامع اسلامی قرار بگیرد. در صورتی که حضرت خدیجه الگوی جوامع اسلامی مخصوصاً زنان مسلمان قرار بگیرد از آنجا که زن ستون خانواده است، کمتر شاهد تزلزل یا فروپاشی خانوادهها خواهیم بود. به نظر میرسد یک روز به عنوان روز جهانی حضرت خدیجه در نظرگرفته شود یا روز رحلت شهادتگونه این بانوی بزرگ با خانواده پیوند بخورد و روز خانواده با محوریت حضرت خدیجه برجسته شود. و لله الحمد.
نویسنده: رضا لک زایی
پژوهشگر پژوهشگاه بین المللی جامعة المصطفی العالمیه