مراسم اختتامیه همایش ملی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی»

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، مراسم اختتامیه همایش ملی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی» عصر امروز به صورت مجازی با سخنرانی آیت الله علی اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجت الاسلام والمسلمین محسن قمی معاون ارتباطات بین الملل دفتر مقام معظم رهبری به صورت مجازی برگزار شد.

سخن گفتن بر اساس نیاز روز، عنصر ذاتی اجتهاد است

آیت الله رشاد در این نشست با اشاره به اینکه علوم انسانی بدون فقه، علمی سکولار با جوهره الحادی خواهد بود، تصریح کرد: فقه بدون علوم انسانی نیز گره از مشکلات و امور بشر نخواهد گشود و بدون آن نمی توانیم زندگی و زیست مؤمنانه را مدیریت کنیم؛ امروز فقه ظرفیت لازم را برای نیازهای نوآمد بشر ندارد، اگر این فقه غنی و قویم است، اما فرزند زمانه خویش بوده و باید بدانیم هر زمان و مکانی فقه مورد نیاز خودش را می طلبد؛ ما فقهی باید رقم بزنیم که روزآمد و کارساز بوده و بر سبک و سیاق فقه جواهری باشد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه سخن گفتن بر اساس نیاز روز، عنصر ذاتی اجتهاد است، مطرح کرد: نسل امروز باید گام های خود را بر شانه نسل های گذشته نهاده و فقه را بر همان اساسی که بزرگان بنا کرده اند، توسعه دهند؛ فقه باید مطابق با حوائج ثابت و متغیر و نیازمندی های عصری بشر توسعه پیدا کند؛ فقه ما چونان علوم انسانی دچار فقر ساختاری و ساحاتی است و ما باید آن را تدارک کنیم، زیرا این فقر، ذاتی نیست، بلکه عصری است.

وی به تبیین نمونه هایی از نیازهای روز بشریت به ویژه امت اسلام پرداخت و اضافه کرد: امروز ابواب فقهی باید توسعه یافته و ساختار فقه روزآمد شود؛ از دیدگاه بنده امروز ابواب فقهی باید به 152 باب توسعه پیدا کند.

بیانیه گام دوم ناظر به یک حرکت تمدنی است

همچنین حجت الاسلام والمسلمین قمی در این جلسه با بیان اینکه بیانیه گام دوم ناظر به یک حرکت تمدنی است و یکی از مؤلفه های اصلی اش نیز مسأله تحول علوم انسانی محسوب می شود، توأمانی علم و معنویت، تأکید بر لزوم گشایش افق های جدید در علم و لزوم حرکت در راستای تمدن سازی در بیانیه گام دوم را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: در خصوص نسبت علم و فرهنگ از گذشته سؤالاتی در اندیشه های بشری مطرح بوده است و برخی دانشمندان آن را یک رابطه بیرونی دانسته اند.

وی با تشریح نظریات موجود در زمینه رابطه میان علم و فرهنگ ابراز کرد: در بیانیه گام دوم بر لزوم افق گشایی در علوم تأکید صورت گرفته است، بنابراین ما باید سراغ علوم جدید برویم و تنها به علوم موجود اکتفا نکنیم.

نماینده مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: تأکید بیانیه گام دوم بر این است که ما باید به نحو کامل از فناوری های مدرن و جدید استفاده کنیم و رابطه آنها را با فرهنگ یکطرفه ندانیم، چراکه این دو دارای رابطه دو سویه هستند؛ امروز باید از علوم جدید استفاده شود، اما مشروط به اینکه در این زمینه صرفاً مصرف کننده نباشیم، بلکه تولید کننده باشیم.

وی با بیان اینکه ما باید مرزهای دانش را درنوردیده و افق های جدیدی از علوم را بگشاییم، تأکید کرد: ما باید به عقبه های فناوری های مدرن توجه کنیم و  ظرفیت های مناسب فرهنگ خود را با فناوری های جدید مورد توجه قرار دهیم و کارآمدی فرهنگی خود را در چارچوب این فناوری ها تفسیر کنیم؛ امروز ضروری است که افق های جدیدی در علم گشوده شود، زیرا علوم جدید، انسان های جدید می سازد.

علوم انسانی اسلامی باید سنگ بنایی برای تمدن نوین اسلامی باشد

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی نیز در این همایش ابراز کرد: در ذات انقلاب اسلامی مادی گری، الحاد و تجرد از دین و خدا وجود ندارد، بلکه مبنتی بر فطرت و آموزه های دین بوده و می تواند بر پایه آن تمدن اسلامی را رقم بزند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: امروز باید دانست که تمدن غرب خود را از آن جهت توانسته جهانی کند که در آغاز حرکتش، علوم انسانی خود را در قالب مکاتب مختلف مطرح و سپس آنها را وارد سبک زندگی ها کرد و از این جهت توانست استعماری نو را در جهان رقم بزند.

وی با بیان اینکه از آن جهت که انقلاب اسلامی در تقابل با الحاد و مادی گری است، تمدن خود را نیز بر پایه آموزه های اسلامی دنبال می کند، گفت: ما درصدد هستیم مقایسه ای میان علوم انسانی قبل و بعد از انقلاب انجام داده و رویکرد آن را نسبت به علوم انسانی در دوران پس از 40 سال دوم مورد بررسی قرار دهیم.

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی با اشاره به اینکه علوم انسانی اسلامی باید سنگ بنایی برای تمدن نوین اسلامی باشد، عنوان کرد: اگر علوم انسانی اسلامی محقق شده و ابزارهای متناسب با آن نیز تعبیه شود، می توان آن در سایر نقاط جهان ارائه کرد و نظام حکمرانی را بر اساس این منطق توصیه کرد و تسری داد.

گفتنی است، حجت الاسلام غلامرضا پیوندی نماینده کارگروه فقه و حقوق، حجت الاسلام سید کاظم سید باقری نماینده کارگروه سیاست و حجت الاسلام عبدالرضا رحیم پور نماینده کارگروه حکمت و دین پژوهی در این همایش گزارش هایی جداگانه از این پنل های تخصصی ارائه کردند.

همچنین در پایان این همایش از دو جلد کتاب در خصوص تحول علوم انسانی اسلامی در گام دوم انقلاب رونمایی صورت گرفت./841/پ202/ب1