وحدت نیازمند اقناع سازی جامعه نخبگان و عموم

اشاره:وحدت بین مذاهب اسلامی، خمیرمایه و جوهره‌ی انسجام‌بخشی به جبهه‌ی اسلام ناب و شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی بوده و تنها نسخه‌ی شفابخش برای التیام دردهای پیکر زخم‌آلود امت اسلام در فضای غبارآلود کنونی است. وحدت امت اسلامی از دیرباز، آرمان مصلحان صادق و پیشگامان دلسوز امت اسلامی بوده و برای تحقق آن با بیان و بنان خویش مجاهدت‌های فراوان در عرصه‌های مختلف انجام نموده‌اند وحتی در این راه از بذل جان دریغ ننموده‌اند.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا در گفت و گو با حجت الاسلام علی گودرزی دبیرعلمی کتاب سال فرق و ادیان، اقوام و مذاهب به ضرورت وحدت در جهان اسلام پرداخته است.

رسا_ راهکار در مورد اجرایی شدن بحث وحدت به عنوان یک اصل و پایه ی مجامع اسلامی چیست؟

ابتدا تاکید کنم که امروز بیش از همیشه دنیای اسلام به وحدت و همدلی نیازمند است و ضرورت و اهمیت این مساله برای هیچ کس مغفول نیست و لازم است تمامی اندیشمندان برای تحقق این هدف تلاش و کوشش لازم را داشته باشند. اما بهترین راهکار برای عملیاتی شدن بحث وحدت ، گفتمان سازی است،گفتمان سازی برای این است که اندیشه‌ و معرفت به مساله وحدت در مردم، رشد پیدا کند.اندیشه‌ی وحدت که ارتقاء پیدا کرد، عمل به وجود می‌آورد. و همان چیزی می شود که ائمه طاهرین و انبیاء الهی دنبال آن بودند.البته گفتمان سازی در حوزه وحدت هم تعریفی دارد که عبارت است از تولید محتواهای منظم و قابل دفاع مبتنی بر مبانی دینی که محور فعالیت ها، تبلیغات و جهت‌گیری ها قرار می‌گیرد، و این تولیدات به نظام مدیریتی و رسانه‌ای جهت داده و بر سرنوشت مردم و کشور تأثیر می‌گذارد و پیرامون آن مخالفین، موافقین و حتی معاندین صف‌آرائی می‌کنند.

به فرموده امام خامنه ای دام عزه العالی: گفتمان یعنی باور عمومی؛ یعنی آن‌چیزی که به صورت یک سخنِ مورد قبول عموم تلقی بشود، مردم به آن توجه داشته باشند؛ این با گفتن حاصل میشود؛ با تبیینِ لازم - تبیین منطقی، تبیین عالمانه و دور از زیاده‌روی‌های گوناگون - حاصل می‌شود؛ با زبان صحیح، با زبان علمی و منطقی و با زبان خوش، بایستی این مطالب را منتقل کرد"(.۱۳۹۲/۱۲/۱۵بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری)

رسا_چه روش یا روش هایی را برای فرهنگ سازی عمومی در موضوع وحدت پیشنهاد می دهید؟

در گفتمان سازی نیاز به اقناع[1] عمومی مردم است و از مقدمات اقناع عمومی، اقناع نخبگانی است یعنی در ابتدا باید گفتمان سازی نخبگانی را شروع کرد و گفتمان سازی در حوزه های نخبگانی مدل های خاص خود را می طلبد که از جمله میتوان به برگزاری کرسی های آزاد اندیشی دینی، نشست های تخصصی با حضور نخبگان جهان اسلام، برگزاری همایش های علمی بین المللی  و.... اشاره نمود.یکی دیگر از راه کارهای گفتمان سازی در سطح نخبگان ساختار سازی و ایجاد سازمان هایی برای رفع شبهات و گره های ذهنی مذاهب مختلف نسبت به یکدیگر است که بخشی از این مهم در زمان آیت الله العظمی بروجردی توسط شخص ایشان تدارک شد و مرحوم آیت الله قمی و آیت الله خسروشاهی این مسیر را تحت عنوان دارالتقریب مصر و در جهان اسلام ادامه دادند و امروز مجمع جهانی تقریب عهده دار این مهم است که البته غیبت علمای مصر و برخی کشورهای دیگر در این مجمع از ضعف های مهم این ساختار می باشد که لازم است برای جبران آن تدارک لازم دیده شود.

در واقع حقیر معتقدم: ما هنوز در حوزه های نخبگانی بحث وحدت ورود جدی نداشتیم و باید قبل از ورود به به عملیات اقناع عمومی، وارد عملیات اقناع نخبگانی شویم.

رسا_از دیدگاه شما چه رفتارهایی در میان شیعیان موجب اختلال در بحث وحدت می‌شود؟ بهترین روش برخورد با تفرقه انگیزان در بحث وحدت چگونه باید باشد؟

توهین به مقدسات و بزرگان دیگر مذاهب بزرگترین سد در مقابل وحدت محسوب می شود فرقی ندارد که این توهین از شیعیان باشد یا از اهل سنت و هر کدام به یک اندازه می توانند وحدت عملی را تحت تاثیر قرار بدهد. مهمترین راهکار در مواجه با تفرقه انگیزان، مبارزه فکری و فرهنگی با افکار منحرف آنان است که از جمله میتوان به مبارزه با افراطیون شیعی یعنی جریان تشیع لندنی اشاره کرد و همچنین مبارزه با تفکرات وهابیت تکفیری در میان افراطیون اهل سنت هم به موازات می تواند جلوی فتنه انگیزی آنان را بگیرد.

از مصادیق اقدام موثر و مطلوب مبارزه فکری و فرهنگی با جریان های ضد وحدت میتوان آگاهی‌بخشی، روشنگری و اطلاع‌رسانی را ذکر کرد که در این راه می توان از مجموعه های مردمی انقلابی بهره برد.

رسا_فلسفه ایجاد فرق و جریان های تندرو مانند تشیع انگلیسی به عنوان تفرقه انگیزان بحث وحدت چقدر می تواند درست باشد؟

استعمار و دشمنان قسم خورده اسلام با جعل باورهای خرافی و بی مبنا به مقابله با دین (به عنوان یک برنامه و روش کامل زندگی سالم) برخاسته و سعی دارند با این باورها، وحدت و انسجام اسلامی را هدف قرار دهد.بعنوان مثال جریان انحرافی تشیع لندنی به دنبال شبهه پراکنی مستمر بر علیه وحدت و انسجام مذهبی در ایران و حتی دیگر کشورهای مسلمان است تا از این رهگذر بتواند انسجام و اخوت اسلامی را زیر سوال ببرد.

بهترین ابزار برای این مساله هم رسانه ها و فضای مجازی است. متاسفانه امروزه با پدیده ای با نام مافیای شبکه های ماهواره ای معاند در حوزه انقلاب اسلامی علی الخصوص بحث وحدت مواجه هستیم، این شبکه ها با پول های کثیف انگلیس دست به تاسیس شبکه ماهواره ای برای ایجاد تفرقه میان مذاهب اسلامی زده اند و هر روز بر آتش اختلاف در میان مذاهب اسلامی می دمند.

رسا_ پیشنهاد شما برای ایجاد همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان چیست؟

همزیستی مسالمت آمیز گزاره ای اجتماعی است که امروزه با توجه به تاکیدات امام خامنه ای روی این مساله و حتی تعریف وحدت به همین همزیستی مسالمت آمیز و عدم تنازع، مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است. در مناطق تلفیقی اتفاقات خوبی در این بخش شاهد هستیم مانند ازدواج میان شیعیان و اهل سنت، که اگر این نمونه های خوب تکثیر شوند و به اصطلاح مدل سازی شوند حتما شاهد اتفاقات بهتری در مناطق تلفیقی خواهیم بود. مورد دیگری که از نمونه های موفق همزیستی مسالمت آمیز است و علماء، فتوا بر آن داده اند: شرکت در جماعات یکدیگر است که سبب تقویت دوستی ها و جلب محبت ها می شود مخصوصا اگر این کار توسط بزرگان و علمای مذاهب انجام گردد.

یکی دیگر از راهکارها وحدت؛ فراموش کردن اختلافات گذشته است، یعنی اگر ما بخواهیم با هم وحدت و برادری داشته باشیم باید خود را از گذشته و اختلافات آن دوران قیچی کنیم و اگر بخواهیم به گذشته برگردیم که دعواست و هیچ گاه اچازه شکل گیری برادری و اخوت فراهم نمی گردد.

یکی دیگر از راه کار پرهیز از تبدیل تفاوت ها به تضاد است.بالاخره همه انسانهای روی کره خاکی تفاوت های فردی، دینی و مذهبی دارند و اگر بناست همه این تفاوت ها منجر به اختلاف و درگیری شود که تمام دنیا پر از خونریزی و درگیری مذهبی می گردید لذا باید مراقبت کنیم که تفاوت در انسان ها یک اصل پذیرش شده است و نباید اجازه بدهیم این تفاوت ها تبدیل به تضاد گردد.

رسا_چرا دشمنان و استکبار به دنبال از بین بردن وحدت بین مسلمانان هستند؟ هدف دشمنان و استکبار از تفرقه‌افکنی مذهبی میان مسلمانان چیست؟ بجز دشمن و استکبار، چه موانعی در بحث وحدت وجود دارد؟

مراد ما از وحدت دنیای اسلام، عدم تنازع است که در قرآن آمده است «ولاتنازعوا فتفشلوا». تنازع نباشد، اختلاف نباشد. چرا که به فرموده خداوند تبارک و تعالی تنازع موجب فشل شدن مسلمانان می شود.طبعا وقتی تنازع موجب سست و فشل شدن می شود دشمن درصدد تشدید تنازعات و درگیری های بین المذاهب است و هدف اصلی آنها از این اختلاف، تضعیف اسلام، مسلمانان و در نهایت سلطه بر آنها می باشد.

و از دیگر اهداف دشمنان از ایجاد تنازع و عدم وحدت، بحث به حاشیه رفتن مسایل اصلی است به عنوان مثال وقتی دشمن؛ درگیری تکفیری ها با مسلمانان در سوریه را طراحی می کند به دنبال فراموشی مساله فلسطین به عنوان اولویت اول جهان اسلام است.

و دست آخر میتوان گفت که از دیگر اهداف استکبار علاوه بر فاصله انداختن میان کشورهای اسلامی، تجزیه کشورهای اسلامی و تضعیف آنهاست.دشمنان با زمینه سازی جنگ های داخلی کشورهای اسلامی را به چند تکه تبدیل می کنند که نمونه آن را در سوریه، اقلیم کردستان عراق و .... مشاهده می گردد.

در باب موانع هم حرف بسیار است که از جمله می توان علنی و عمومی کردن اختلافات علمی و نخبگانی را در سطح عموم مردم و رسانه ها دانست.دومین مانع را میتوان جهل و کج فهمی دانست که اتفاقا در فضای مجازی از این عامل بسیار استفاده می کنند و مذاهب را به جان هم می اندازند.

رسا_ با تشکر از حضرتعالی که این فرصت را در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید.

[1] راضی و همراه کردن افراد برای گرایش به موضوع، فعّالیّت یا هدفی خاص.