تاثیر ژنتیک بر شخصیت چقدر است؟

به گزارش خبرگزاری رسا، شخصیت یک فرد نشان‌دهنده عادات فکری، رفتاری و هیجانی وی در دراز مدت است. شخصیت متمایز از حالات روحی یا روانی است؛ این حالت‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری از چند ساعت تا چند دقیقه خود را بروز می‌دهند. براساس مدل‌های شخصیت‌شناسی ۵  بعد اصلی ویژگی‌های رفتاری شامل روشن‌فکری، وظیفه‌شناسی، برون‌گرایی، مقبولیت و روان‌رنجوری است.

روشن‌فکری به میزان تمایل فرد به پذیرش ایده‌ها و تجربیات جدید، وظیفه‌شناسی به سطح انضباط و بلندپروازی فرد، برون‌گرایی به میزان اجتماعی بودن و علاقه به پاداش گرفتن، مقبولیت به سطح دوستانه و قابل‌اطمینان بودن و روان‌رنجوری به سطح اضطراب و میزان حساس بودن از نظر احساسی فرد اشاره دارد. این موارد در کنار یکدیگر عنوان «پنج ویژگی بزرگ» را یدک می‌کشند.

آینده‌بینی با شخصیت‌شناسی
میزان امتیاز فرد بر اساس این ویژگی‌های کلیدی فوق‌العاده مهم است و می‌تواند میزان موفقیت شغلی، شادی و حتی طول عمر افراد را پیش‌بینی کند. برای مثال افرادی که ویژگی برونگرایی در آن‌ها بسیار بالاست معمولا عمر کوتاه‌تر، اما شادتری دارند. افرادی که ویژگی وظیفه‌شناسی در آن‌ها پررنگ‌تر است در محل کار عملکرد بهتری دارند. افرادی که ویژگی روشن‌فکری در آن قوی‌تر است کمتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل هستند.

برخی تست‌های شخصیتی مانند آزمون «مایرز-بریگز» محبوبیت زیادی دارند، اما از نظر علمی معتبر وو قابل‌اطمینان به شمار نمی‌روند. بسیاری از روانشناسان شخصیتی بر این باورند که میزان اتکای چنین تست‌هایی بر پنج ویژگی بزرگ شخصیتی کم است و به همین دلیل فرد در هر بار پاسخ دادن به پرسش‌ها، امتیاز متفاوتی می‌گیرد و درنتیجه نتیجه متفاوتی نیز به دست می‌آید.

تاثیر ژنتیک بر شخصیت چقدر است؟

حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از تفاوت‌های شخصیتی میان افراد ناشی از تفاوت ژنتیکی است که هر فرد از والدین خود به ارث برده است. با این حال هنوز جای زیادی برای تجربیات اولیه و آتی زندگی مانند ازدواج، طلاق، بیماری، از دست دادن شغل، پدر یا مادر شدن و از دست دادن عزیزان وجود دارد؛ تمامی این تجربیات تاثیر بسزایی در شخصیت افراد به جای می‌گذارند.

در واقع بسیاری از افراد بر این باورند که شخصیت فرد پس از ۳۰ سالگی به هیچ عنوان تغییر نمی‌کند با این حال مطالعات طولانی مدت که گروه افراد مشابهی را برای چند دهه تحت نظر گرفته و بررسی می‌کنند، نشام می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی در طول عمر افراد تغییر می‌کند. این حقیقت که شخصیت افراد با افزایش سن آن‌ها پایدارتر می‌شود، کاملاً درست است، اما دلیل آن تمایل و عادت افراد به یک شیوه و روتین ثابت است؛ بنابراین با استفاده از رویکرد درست و عزم راسخ می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی را تغییر داد.

چگونه برون‌گراتر شویم؟
هر گونه تلاش برای تغییر ویژگی‌های شخصیتی در صورتی موفقیت‌آمیز است که در خدمت هدف، دلیل یا ارزش بزرگ‌تری باشد. برای مثال فردی تلاش می‌کند تا ویژگی شخصیتی برونگرایی را در خود تقویت کند تا کسب‌وکار در حال رشد خود را توسعه دهد چراکه این کار احتمال موفقیت شغلی وی را افزایش می‌دهد. داشتن چنین هدفی باعث افزایش میزان موفقیت فرد در تغییر یا ایجاد ویژگی شخصیتی در خود می‌شود.

قانون طلایی در این راه تغییر نحوه تفکر و رفتار است، بدین ترتیب این تغییرات آرام آرام به عادت تبدیل می‌شوند. یک روش خوب برای برون‌گرا شدن استفاده از برنامه «اگر/آنوقت» است که شایانی به تقویت روابط اجتماعی فرد می‌کند. برای مثال اگر در قطار نزدیک فرد غریبه بنشینم، آنوقت برای شروع گفتگو تلاش خواهم کرد. این امر به ارزیابی اضطراب فرد در موقیت‌های اجتماعی مانند هیجان نیز کمک می‌کند.

شاید چنین کار‌هایی در ابتدا یک چالش به نظر برسند، اما مطالعات علمی حاکی از آن است که تجربه بازی کردن نقش یک برون‌گرا برای افراد فوق‌العاده درون‌گرا بسیار جالب است.

آیا قرنطینه شخصیت ما را تغییر داده است؟
احتمال این که قرنطینه‌های ناشی از همه‌گیری کرونا باعث تغییر ویژگی‌های شخصتی انسان‌ها شده باشد، وجود دارد. هر گونه تغییر اساسی و پایدار در شرایط روزمزه، روابط اجتماعی و چالش‌های احساسی می‌تواند بر ویژگی‌های شخصیتی افراد تاثیر بگذارد. با این حال قرنطینه تجربه یکسانی برای همه افراد نبوده است؛ هر فردی با مجموعه متفاوتی از ویژگی‌های بنیادی و متفاوت وارد این شرایط شده است.

برخی افراد ماه‌ها در انزوای اجتماعی زندگی کردند، برخی دیگر مجبور بودند کار و بچه‌داری را به طور همزمان انجام دهند. این در حالی بود که مدافعان سلامت، رانندگان وسایل حمل‌ونقل عمومی و خرده‌فروشی‌ها در چنین شرایطی مشغول به کار بودند و هر روز با چالش‌های جدید مواجه می‌شدند. این تجربیات متفاوت به این معناست «هویت قرنطینه» برای تمام افراد یکی نبوده است. قرطنیه شاید تجربه‌ای جهانی باشد، اما اثرات آن بر هر شخصی منحصر به فرد است.