امور تبلیغی در کشور منشور نامه واحدی ندارد

اشاره: در اهمیت تبلیغ همین بس که قرآن کریم دعوت الی الله را بهترین گفتار، و داعیان الی الله را برترین امت و فلاح و رستگاری جامعه اسلامی را مرهون تلاش داعیان الی الله و دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر دانسته است و از هدایت انسان‌ها به حیات بخشیدن و از گمراه کردن آنها به میراندن تعبیر کرده است.

تبلیغ و دعوت به اسلام و ارشاد و هدایت مردم به ارزش‌های الهی همیشه از اصول رسالت پیامبران الهی بوده و خط اصلی برنامه آنان را تشکیل می‌داده است و پیامبرانی مثل حضرت نوح، هود، صالح، لوط و دیگر انبیای الهی(علیهم السلام) خود را مبلغ و پیام‌رسان پروردگار و اندرزگویی امین خوانده‌اند.

در طول تاریخ همواره اولیای الهی در پی تبلیغ دین و هدایت مردم همت گماشته اند و با مدیریت صحیح تبلیغ در تقابل با کسانی بودند که در پی ضلالت و گمراهی مردم گام بر می داشتند.

امروزه نیز با گسترش تبلیغ دین و همچنین روش های نوین آن نیازمند مدیریت صحیح و پویا و کارآمد در زمینه امر مهم تبلیغ هستیم که متاسفانه آنچنان که باید و شاید به آن پرداخته نشده و مورد اهمیت و اولویت قرار نگرفته است و با توجه به حجم گسترده تبلیغات علیه دین اسلام، لازم است که هرچه بیشتر به موضوع مهم تبلیغ دینی و مدیریت و گسترش صحیح آن در کشور اهمیت داده شود.

در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، با حجت الاسلام احمدحاجیلو مدیر بنیاد فرهنگی تبلیغی ندای حق گفت وگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید:

رسا- مسؤولین و متولیان امر تبلیغ در کشور چه کسانی هستند؟

با توجه به تجربه گروهی و مدیریتی که دارم، به نظر من هنوز متولی خاصی برای امر تبلیغ در کشور مشخص نشده است به گونه‌ای که ارگان های دیگر از یک سازمان یا اداره واحدی تبعیت کرده و ملزم به اجرای دستورات آن باشند؛ به همین خاطر سازمان هایی مثل سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان حج و زیارت و دیگر سازمان های تبلیغی در کشور هر کدام فضای تبلیغی خاص خود را در اختیار مبلغین قرار می دهند و در سطوح مختلف و در سراسر کشور نیز فعالیت هایی انجام می دهند.

اما عدم وجود متولی خاص در امر تبلیغ به خاطر این است که در دین اسلام یکی از فروع آن امربه معروف و نهی ازمنکر است و این وظیفه هر مسلمانی است و یکی از کارکردهای تبلیغ مبلغین نیز امر به معروف و نهی از منکر است؛ به همین خاطر بسیاری از ارگان ها به صورت خودجوش مشغول به فعالیت‌های تبلیغی می شوند و به نظر من مشکل خاصی نیز ایجاد نمی‌شود.

رسا- به لحاظ قانونی و کشوری آیا تا به حال، نهادی مستقل اداره امر تبلیغ در کشور را بر عهده گرفته است؟

اگر مراد شما از قانونی بودن به این معنا باشد که تمام اداراتی که امر تبلیغ را انجام می‌دهند، از یک سازمان مشخص و معینی دستورالعمل تبلیغی بگیرند، به نظر من تاکنون هیچ نهاد یا سازمانی عهده داره مستقل امر تبلیغ در کشور نشده است؛ اما تقریباً بعد از انقلاب اسلامی و به دستور امام خمینی(ره) سازمان تبلیغات اسلامی که یک نهاد غیردولتی است، شکل گرفت و عهده‌دار امر تبلیغ در کشور شد و دفتر تبلیغات اسلامی نیز که از دهه ۶۰ کار خود را شروع کرده است، از جمله اداراتی است که در بطن جامعه به متولیان تبلیغ شناخته شده است و نگاه مردم به این ارگان ها نگاه متولیانه و مسئولانه است.

رسا- چرا نهادهای مختلف در کشور به امر تبلیغ می پردازند در حالی که وظیفه اولی و اصلی آنان چیز دیگری است؟

چنانکه در جواب سوال قبلی اشاره کردم این امر به خاطر وظیفه محوله دین اسلام بر گردن هر مسلمان است که امر به معروف ونهی ازمنکر و هر کسی که شناختی از مسائل دینی داشته باشد، دوست دارد شناخت خود را به دیگران نیز انتقال دهد و اگر در جایی خلَعی مشاهده کند ورود پیدا کرده و مسائل دینی را به صورت های عملی و زبانی بازگو می کند.

علاوه بر اینکه بسیاری از نهادهای مورد سوال، درآمدها و بودجه‌های فرهنگی بخصوصی دارند و دوست دارند در امورات فرهنگی و امر خود را دخالت داده و نقش آفرینی کنند؛ البته تبلیغ دین به نحوی ارتباط مستقیم با مردم و بطن جامعه دارد و هر کدام از ارگان ها دوست دارند به صورت مستمر با بطن جامعه و مردم ارتباط داشته باشند تا در کنار کار فرهنگی، ارتباط مستقیم خود با مردم را حفظ کنند.

رسا- اکثر مردم و حتی اکثر طلاب، متولی اصلی تبلیغ در کشور را سازمان تبلیغات و دفتر تبلیغات می‌دانند نظر شما در این باره چیست؟

به نظر من علت اصلی به وجود آمدن این دیدگاه در بین مردم و اکثر طلاب این است که چون به فرمان امام راحل این دو ارگان با هدف فعالیت‌های تبلیغی در کشور تشکیل شده و یکی از اهداف آن تبلیغ دین، آموزش، جذب و اعزام مبلغان شد موج شکل گیری این دیدگاه در بین مردم شد و تا به حال نیز با همین مسئولیت در اذهان مردم جا افتاده و در حال فعالیت است.

رسا- آیا بعد از تشکیل انقلاب اسلامی تا به امروز، عدم وجود متولی مستقل و لزوم تشکیل مجموعه مستقل برای مدیریت امر تبلیغ در کشور مطرح نشده است و یا مطرح شده؛ اما به آن توجه و عمل نشده است؟ به نظر شما چه موانعی سبب شده تا برای مدیریت واحد تبلیغ در کشور تاکنون اندیشه ای نشده است؟

به نظر می رسد تا به امروز آن چنان که بایدوشاید به این امر در کشور پرداخته نشده است و در فعالیت های عملی با موازی کاری های بسیاری مواجه هستیم و حتی بعد از این همه مدت، حداقل یک منشور و مرام نامه تبلیغی تدوین نشده است تا ارگان ها و افرادی که دغدغه های تبلیغی دارند، بر طبق آن به پیش روند و فعالیت‌های تبلیغی خود را با محوریت منشور واحد دنبال کنند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در طول این سال ها نکات بسیار مهم، مختلف و زیادی را در خصوص امر تبلیغ فرموده اند و جا دارد که ارگان های عهده دار تبلیغ در کشور از مرام نامه واحدی پیروی کنند تا امر تبلیغ در کشور به صورت تخصصی و منسجمانه به پیش برده شود.

رسا- برای مشخص شدن متولی تبلیغ در کشور و برای اینکه چه ارگانی بهترین گزینه برای امر تبلیغ در کشور است پیشنهادات و راهکارهای شما در این باره چیست؟

اصل امر تبلیغ دین یکی از وظایف پیامبران الهی و ائمه معصومین(ع) بوده و امروزه نیز توسط نواب معصومان(ع) یعنی مراجع معظم تقلید اداره می شود؛ کسانی که هم از نظر تخصصی و هم از نظر فنی، فقهی و اصولی می توانند راهکار داده و مشخص کنند که اولاً باید با چه مرام نامه ای امر تبلیغ در کشور شکل بگیرد؟ و آیا باید مجموعه خاصی متولی امر تبلیغ در کشور باشد؟ و یا نهادهای دیگری نیز می توانند فعالیت داشته باشند؟

به نظر من باید از دیدگاه و نظرات مراجع معظم تقلید و رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه استفاده شود.

رسا- راز موفقیت و تاثیرگذاری گروه‌های تبلیغ جهادی در امر تبلیغ نسبت به ارگان های عریض و طویل تبلیغی چیست؟ چرا نتیجه تبلیغ این گروه ها به مراتب پررنگ تر و نتیجه بخش تر از نتایج اعزام نهادی است؟

علت تاثیر گذاری تبلیغ های جهادی در سطح کشور، ارتباط مستقیم آنان با مردم است؛ در حالی که نهادهای تبلیغی، ارتباط مستقیمی با مردم ندارند؛ بلکه توسط مبلغین گزارش‌هایی به دست آنان می رسد؛ اما مبلغین جهادی بر اساس شناختی که از محل تبلیغ دارند شروع به تشکیل گروه های تبلیغی می‌کنند و این شناخت دقیق از موقعیت و فضای مکان تبلیغ سبب می‌شود که بازخورد تبلیغ این گروه ها هر روز بیشتر شده و تاثیر تبلیغی آنان  از اثرگذاری تبلیغی ارگان های تبلیغی بیشتر باشد و این همان راز فعالیت های مفید و موثر گروه‌های تبلیغ جهادی در کشور است.