تصویری «تمام رخ» از تروریسم اقتصادی در تلویزیون

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، «تمام رخ» سریالی سی قسمتی که در سال گذشته در سکوت خبری و به سفارش مرکز سیمافیلم ساخته شده و به موضوع تحریم و تروریسم اقتصادی پرداخته و در آستانه پخش از آنتن شبکه سوم سیما طی روزهای آتی است. در خلاصه داستان این سریال چنین آمده است: «تمام رخ» بحث خانواده و آدم‌هایی را نشان می‌دهد که شخصیت متزلزلی دارند؛ می‌توانند تحصیل‌کرده باشند و فریب بخورند. طمعِ پول زیاد در فقدانِ امنیت و عشق در خانواده باعث می‌شود آدمی به خیانت و حتی وطن‌فروشی تن دهد.

«تمام رخ» با سوژه‌ای مهم و محوری

«تمام رخ» به موضوع تحریم و تروریسم اقتصادی پرداخته است. موضوعی که کمتر در آثار سریالی تلویزیون علی رغم اهمیت و تعدد موارد وقوع آن در بین جامعه پرداخته شده است. در ابتدای این مطلب تعریفی از تروریسم اقتصادی ارائه خواهیم داد و در ادامه گذری اجمالی به سریال «تمام رخ» در آستانه آنتن شبکه سه سیما خواهیم داشت.

تروریسم اقتصادی (انگلیس ( Economic terrorism) یا «تروریسم مالی» تعریف دقیقی است تا نشان دهد که این نوع از تروریسم، به ایجاد بی ثباتی اقتصادی توسط یک گروه مبادرت می‌کند.

در تعریف تروریسم اقتصادی چنین آمده است: برخلاف «جنگ اقتصادی» که توسط حکومت ها علیه سایر کشورها انجام می‌شود، «تروریسم اقتصادی» توسط بازیگران فراملی یا غیردولتی انجام می‌شود.

این امر می‌تواند موجب اقدامات بی ثبات کننده متنوع، هماهنگ و پیچیده یا گسترده برای از بین بردن ثبات اقتصادی و مالی یک دولت به کار رود، گروهی از دولت‌ها یا جوامع (مانند اقتصادهای بازار محور در جوامع غربی) مبادله تجاری را باانگیزه‌های ایدئولوژیکی، پولی یا مذهبی انجام می‌دهند. این اقدامات چنانچه بوقوع بپیوندد ممکن است خشونت آمیز یا غیرآن باشد، و می‌توانند تأثیرات آنی یا اثرات روانی داشته باشند که به نوبه خود عواقب اقتصادی نیز در برخواهند داشت.

قدم مبارک نورسیده سیما فیلم

«تمام رخ» از تولیدات سیما فیلمی است که طی فعالیت‌های اخیرش نشان داده است که همیشه دست روی موضوعات متفاوت می‌گذارد و آن‌ها را مبنای تولید متمایز آثار سریالی خود قرار می‌دهد. هر چند که بیش از چند سالی از قدمت سیما فیلم در رسانه ملی نمی‌گذرد اما دستاوردهای تحسین برانگیزی در حوزه تولید سریال‌های پرمخاطب سیما را در کارنامه خود ثبت کرده است. از این نظر شاید بتوان امیدوار بود که« تمام رخ» به سریال پرمخاطبی تبدیل شود. 

«تمام رخ» سریالی متمایز و خاستگاه معمولی‌ها

زندگی شخصیت‌های این سریال خصوصاً شخصیت‌های محوری داستان، عادی و طبیعی پیش می‌رود تا اینکه برای بدست آوردن پولِ بیشتر راه خطا را به مسیرِِ درست ترجیح می‌دهند؛ تا مرزِ وطن‌فروشی و خیانت پیش می‌روند اما باز کانونِ‌ گرم خانواده است که جلوی این به آخرِ خط رسیدن را می‌گیرد.

معظمی کارگردانی سریال تمام‌رخ گلچینی از نسل‌های مختلف هنرمندان را در این سریال گرد هم آورده است و قسمت جالب ماجرا این است که وی در تولید این سریال دست به ریسک بزرگی زده است از این جهت که برای نقش‌های اصلی، هنرمندانی را در نظر گرفته که این روز‌ها خیلی چهره نیستند برخلاف شیوه معمول کارگردانان امروزی که ترجیح غالب‌شان این است که برای بالا بردن آمار مخاطبان سریال‌های خود با هنرمندان خیلی چهره وارد قرارداد شوند.

به نظر می‌رسد معظمی مسیری را انتخاب کرده که بر خلاف قاعده مرسوم است و می‌خواهد به روشنی نشان دهد که در «تمام رخ» به دنبال تمرکز بر روی محتوا و بازی‌هاست تا این که بخواهد تمرکز خود را روی دعوت از چهره‌ها معطوف کند.

 سریالی همسو با نیاز مخاطب

برخلاف گذشته که سوژه غالب مجموعه‌ها به ملودرام ختم می‌شد در دوره اخیر به خاطر تمایل تهیه کنندگان و کارگردانان بر دست گذاشتن روی سوژه‌های بکر و جذاب که علاوه بر جنبه سرگرمی به دنبال تأمین نیازهای ذهنی مخاطب در قالب قرار دادن پیام‌های شفاف و عامه فهم جهت ارتقاء سطح دانسته‌های مخاطبان است و شاید درست به همین دلیل شاهد تنور گرم مخاطبان سریال‌های تلویزیونی و رونق این گونه سریال‌ها هستیم.

به نظر می‌رسد سریال «تمام رخ» مثال عینی این گونه تولیدات باشد که بر مبنای سوژه‌های امنیتی - اجتماعی، تحریم و تروریسم اقتصادی پا گرفته است و پیش بینی می‌شود گوی سبقت را از سایر سریال‌های در حال پخش از سیما در کمترین زمان ممکن برباید و مورد توجه و استقبال مخاطبان پرشماری قرار گیرد یا این که دستکم جای خود در بین سریال‌های خیابان خلوت کن سیما باز کند.

محمود معظمی کارگردانی سریال تمام‌رخ از دغدغه‌مندان ساخت آثار اجتماعی خاص می‌باشد از این جهت بر دامنه انتظارات مخاطبان از تمام رخ دامن زده است.

آخرین کار تلویزیونی که از این کارگردان از رسانه‌ملی پخش شده، سریال «بوی باران» است که او در این سریال به زیبایی به طبقه‌های مختلف اجتماعی پرداخته ‌بود، حتی به جامعه افغان ساکن در ایران که با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند. این کارگردان سختکوش کشورمان قبل از سریال بوی باران، مجموعه‌های «فاخته» و «تکیه بر باد» را ساخته که در زمان پخش، مورد توجه بینندگان قرار گرفته ‌بود.

اولین قسمت سریال«تمام رخ» دیشب از شبکه سه پخش شد، اما برای قضاوت درباره ساختار و زیبایی‌شناسی این اثر بایستی اندکی صبر کرد تا  ببینیم معظمی در تازه‌ترین ساخته‌اش چگونه و از چه منظری به آدم‌های وطن‌فروش پرداخته‌است. 

نکته آخر اینکه بیشتر سریال‌های اخیر تلویزیون نتوانسته‌اند رضایت مخاطبان را کسب کنند، آن‌ها عموما دچار فقدان قصه و روایت جذاب‌ و هیجان انگیز هستند. ضعف ساختاری دارند و درگیر کلیشه‌ها و فاقد جذابیت اولیه زیبایی‌شناسی هستند. در کل نه محتوای چندان جذابی را پیش کشیده‌اند  و نه فرم و شیوه بیان خاصی دارند. ما در این گزارش با رویکردی مثبت به استقبال سریال جدید شبکه سه رفته‌ایم و این امید را داریم که بالاخره چشممان به جمال اثری زیبا و تاثیرگذار روشن شود. اثری که موضوع گفتگوهای مردم شود و به روزهای سرد زمستانی گرما ببخشد.