دوئل در تهران؛ گزارشی از آشوب‌های 20 خرداد 60
دو گروه پس از طی مسافتی، در یکی از خیابان‌های فرعی منتهی به میدان شهدا با یکدیگر روبه‌رو شده و درگیری فیزیکی میان آنها آغاز شد. در این درگیری، مقادیر زیادی از پلاکاردهای طرفین پاره شد. همچنین حدود ۶ نفر از ناحیه سر، دست و پا مجروح شدند.
روز ۲۰ خرداد ۱۳۶۰، تهران صحنه پرتنش‌ترین روزهای پس از انقلاب بود؛ روزی که تضادهای عمیق درون حاکمیت و شکاف‌های فزاینده سیاسی و اجتماعی در سطح جامعه، به شکل درگیری‌های خیابانی، شعارهای متضاد و خشونت آشکار، به منصه ظهور رسید. گزارش حاضر بر اساس شماره 11305 (20 خرداد 1360 ) روزنامه اطلاعات، بازتابی است از تنش و درگیری‌هایی که نه صرفاً یک اختلاف سیاسی ساده، بلکه تجلی یک بحران مشروعیت گسترده در سطوح مختلف ساختار قدرت و جامعه انقلابی ایران بود.
در این مقطع، شکاف اصلی جامعه ایران حول محور تقابل میان رئیس‌جمهور وقت، ابوالحسن بنی‌صدر، و جناح مذهبی حاکم (به رهبری روحانیونی چون آیت‌الله بهشتی، حجت‌الاسلام خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی) شکل گرفته بود. بنی‌صدر، که با رأی مردم و با شعارهایی چون «نه شرقی، نه غربی» و تأکید بر آزادی‌های مدنی به قدرت رسیده بود، به‌سرعت با مراکز قدرت سنتی و روحانی نظام به اختلاف برخورد و به‌ویژه پس از آغاز جنگ ایران و عراق، دامنه این اختلافات به تقابل آشکار انجامید.
از سوی دیگر، نیروهای سیاسی چپ‌گرا، از جمله سازمان مجاهدین خلق و سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر، که در ابتدا از انقلاب حمایت کرده بودند، با حذف تدریجی از ساختار قدرت و سرکوب سیاسی مواجه شده بودند. آنان در هفته‌های منتهی به خرداد ۱۳۶۰ به صف حامیان رئیس‌جمهور پیوستند و کوشیدند در خیابان‌ها حضور سیاسی دوباره پیدا کنند؛ تلاشی که به درگیری‌های گسترده انجامید.
گزارش روزنامه اطلاعات از این روز، نه‌فقط یک روایت خبری از تظاهرات و زد و خوردها، بلکه گواهی زنده بر مرحله‌ای حساس از تاریخ جمهوری اسلامی است که در آن، زبان سیاست به خیابان منتقل شد و نیروهای مختلف، با ابزارهایی چون پلاکارد، شعار، و در نهایت مشت، چوب و چاقو، برای اثبات مشروعیت خود به نبرد برخاستند. این درگیری‌ها، پیش‌درآمدی بودند بر آنچه چند روز بعد، یعنی در ۳۰ خرداد، به شورش مسلحانه و نقطه عطف خشونت سیاسی انجامید.
در این روز، چهره تهران در هم تنیده بود از گروه‌هایی که تصاویر متضاد از رهبران سیاسی در دست داشتند، شعارهایی کاملاً متناقض فریاد می‌زدند، و گاه در یک خیابان از دو مسیر مختلف به میدان مشترکی روانه می‌شدند، تا در آنجا به‌جای گفت‌وگو، با خشونت به یکدیگر پاسخ دهند.
در ادامه متن روزنامه از نظر می‌گذرد:
روزنامه اطلاعات – سرویس خبری
به دنبال اعلام راهپیمایی از سوی معترضان به توقیف برخی روزنامه‌ها، در ساعت ۲ بعدازظهر روز گذشته، گروهی از مردم در حالی که عکس‌هایی از رئیس‌جمهور (بنی‌صدر) در دست داشتند، با سر دادن شعارهایی نظیر:
استقلال، آزادی، حمایتت می‌کنیم
درود بر خمینی، سلام بر بنی‌صدر
مرگ بر استبداد
از میدان امام خمینی به سمت میدان فردوسی به راهپیمایی پرداختند. تظاهرکنندگان پس از طی مسافتی با گروه دیگری مواجه شدند که شعار «مرگ بر ضد ولایت فقیه» سر می‌دادند. در نتیجه‌ی گفت‌وگو و مشاجره میان این دو گروه، درگیری‌ای میان آنان رخ داد.
در این هنگام، مأموران انتظامی و پاسداران کمیته مجبور به دخالت شدند و دو گروه را متفرق کردند. بر اساس همین گزارش، در این درگیری، یک نفر توسط مأموران انتظامی دستگیر شد.
در ساعت ۳ بعدازظهر نیز گروهی از اعضای سازمان مجاهدین خلق و گروه پیکار، در حالی که عکس‌هایی از بنی‌صدر در دست داشتند، از شمال خیابان پیروزی به سوی میدان شهدا حرکت کردند. آنان شعارهایی مانند:
مرگ بر استبداد
سکوت هر مسلمان، خیانت است به قرآن
درود بر بنی‌صدر
سر می‌دادند.
سر می‌دادند.
همزمان گروه دیگری که عکس‌هایی از امام خمینی، دکتر بهشتی، حجت‌الاسلام خامنه‌ای و حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در دست داشتند، با شعارهای:
حزب فقط حزب‌الله
رهبر فقط روح‌الله
از شمال خیابان ۱۷ شهریور به سمت میدان شهدا حرکت کردند.
از شمال خیابان ۱۷ شهریور به سمت میدان شهدا حرکت کردند.
این دو گروه پس از طی مسافتی، در یکی از خیابان‌های فرعی منتهی به میدان شهدا با یکدیگر روبه‌رو شده و درگیری فیزیکی میان آنها آغاز شد. در این درگیری، مقادیر زیادی از پلاکاردهای طرفین پاره شد. همچنین حدود ۶ نفر از ناحیه سر، دست و پا مجروح شدند. با دخالت مأموران شهربانی و پاسداران کمیته، و استفاده از گاز اشک‌آور، درگیری خاتمه یافت.
خبرنگار ما از میدان امام حسین گزارش داد که گروه‌هایی به صورت دسته‌های ۱۰ تا ۲۰ نفری در حال بحث و گفت‌وگو بودند و مأموران با هوشیاری کامل اوضاع را تحت نظر داشتند.
همچنین گروهی موتور سوار، در حالی که عکس‌هایی از امام خمینی، نخست‌وزیر و شماره فوق‌العاده اخیر روزنامه اطلاعات را در دست داشتند، در اطراف میدان امام حسین حرکت می‌کردند.
در همین زمان، در ابتدای خیابان لاله‌زار، گروهی از پسران و دختران طرفدار رئیس‌جمهور با شعارهایی از جمله:
مرگ بر استبداد
مرگ بر بهشتی
بهشتی، طالقانی را تو کشتی
به سمت میدان انقلاب حرکت کردند. پس از طی مسافتی، با گروهی از حزب‌الله که علیه بنی‌صدر شعار می‌دادند، درگیر شدند.
بر اساس گزارش خبرنگار ما از میدان انقلاب، در حدود ساعت ۳ بعدازظهر، گروهی از هواداران رئیس‌جمهور با شعارهایی علیه دولت، از خیابان کارگر وارد میدان شدند. این گروه شعار می‌دادند:
حجت‌الاسلام خلخالی، ابوالحسن مفسده‌شده، جای تو خالی
بنی‌صدر باید محاکمه شود
در ادامه، گروهی به تظاهرکنندگان یورش بردند و آنان را متفرق کردند. در این درگیری، عده‌ای با چاقو، چوب و اشیاء برنده مجروح شدند. خیابان کارگر، میدان انقلاب و مسیر چهارراه مصدق به میدان انقلاب توسط مأموران مسدود شد و به‌دنبال آن ترافیک سنگینی در خیابان‌های اطراف میدان انقلاب به وجود آمد.
خبرنگار ما از میدان شهدا نیز گزارش داد که در ساعت ۵ بعدازظهر، میدان شهدا مملو از مخالفان رئیس‌جمهور بود. جمعیت حاضر با سردادن شعارهایی نظیر:
این ماه، ماه خونه، بنی‌صدر سرنگونه
به سینه‌زنی مشغول بودند.
به سینه‌زنی مشغول بودند.
همچنین گروه حزب‌الله تا پاسی از شب در میدان شهدا و خیابان‌های اطراف مشغول پاسداری بودند.
در ساعت ۱ بامداد شب گذشته نیز گروهی موتور سوار، با استفاده از تاریکی شب و بوق‌زنان، در حالی که شعار می‌دادند:
مرگ بر سه مفسد: بهشتی، خامنه‌ای، رفسنجانی
در خیابان‌های اطراف میدان شهدا حرکت کردند. پس از چند بار تکرار، این افراد توسط مأموران کمیته متفرق شدند.
در خیابان‌های اطراف میدان شهدا حرکت کردند. پس از چند بار تکرار، این افراد توسط مأموران کمیته متفرق شدند.
دستگیری ۵۰ نفر
بر اساس بررسی‌هایی که خبرنگار ما صبح امروز از کمیته‌های مختلف به عمل آورد، مشخص شد که در درگیری‌های ۲۴ ساعت گذشته، دو دختر از ناحیه پیشانی و سه مرد و یک روحانی از ناحیه سینه و دست با اشیاء برنده مجروح شده‌اند. مجروحان توسط اورژانس به بیمارستان‌های مختلف تهران منتقل شدند. این درگیری حدود ۲۰ دقیقه به طول انجامید و در نهایت، دو گروه متفرق شدند.
همچنین حدود ۵۰ نفر از دختران و زنان هوادار گروه‌های پیکار و مجاهدین خلق که همگی چادر مشکی به سر داشتند، با شعارهایی مانند «مرگ بر بهشتی» و «مرگ بر رفسنجانی» در راهپیمایی شرکت کردند. درگیری‌هایی که در اطراف میدان انقلاب تا نیمه‌شب ادامه داشت، موجب مجروح شدن چند نفر و انتقال آنان توسط آمبولانس به بیمارستان شد.
بر اساس همین گزارش، خیابان‌های منتهی به میدان انقلاب و دانشگاه، از جمله مسیرهای منتهی از چهارراه امین‌آباد، چهارراه نواب، و چهارراه جمهوری به دلیل تجمع و درگیری بسته شده بودند.
پاسداران کمیته انقلاب اسلامی اعلام کردند:
در بازرسی بدنی از افراد دستگیر شده، اعلامیه‌هایی از سازمان مجاهدین خلق و همچنین اشیای برنده‌ای مانند چاقو، دشنه، پیچ‌گوشتی و... کشف شده است.
در بازرسی بدنی از افراد دستگیر شده، اعلامیه‌هایی از سازمان مجاهدین خلق و همچنین اشیای برنده‌ای مانند چاقو، دشنه، پیچ‌گوشتی و... کشف شده است.
ارسال نظرات