برآشفتگی بازاریان تهران از مِی‌گساری شاه در محرم
بازاریان با شاه ایران خوب نخواهند شد چون در ماه محرم سال گذشته بعد از ظهر در مجلس عزاداری مسجد سپهسالار شرکت کرد و شب همان روز کارتر میهمان وی بود وقتی گیلاس مشروب را برداشت تلویزیون کاملاً شاه را در حالیکه مشروب صرف میکرد نشان داد.
در سال ۱۳۵۷، ایران در آستانه تحولات عظیم سیاسی و اجتماعی قرار داشت. نارضایتی‌های عمومی از رژیم پهلوی به دلیل سیاست‌های مدرنیزاسیون سریع، فساد مالی در دربار، و سرکوب مخالفان به اوج رسیده بود. بازار تهران، به‌عنوان یکی از مراکز اقتصادی و اجتماعی مهم کشور، نقش کلیدی در شکل‌گیری افکار عمومی داشت. بازاریان، که اغلب از قشر مذهبی و سنتی بودند، نسبت به اقداماتی که مغایر با ارزش‌های دینی تلقی می‌شد، حساسیت ویژه‌ای داشتند.
بر اساس سندی از ۲۶ شهریور ۱۳۵۷، تجار بازار تهران از رفتار محمدرضا شاه پهلوی در ماه محرم سال گذشته (۱۳۵۶) ابراز نارضایتی کرده‌اند. طبق این سند، شاه در بعدازظهر یکی از روزهای محرم در مجلس عزاداری مسجد سپهسالار شرکت کرد، اما همان شب در ضیافتی با حضور جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در حال صرف مشروب الکلی دیده شد. این صحنه از طریق تلویزیون پخش شد و شایعاتی را در بازار برانگیخت که شاه را به حجاج بن یوسف، حاکم اموی بدنام، تشبیه میکرد. حضور او در مراسم عزاداری و زیارت مشهد نیز به «خاک پاشیدن به صورت ملت مسلمان ایران» تعبیر شد.
این واقعه نشان‌دهنده دوگانگی در رفتار شاه بود؛ تلاش برای جلب حمایت قشر مذهبی با حضور در مراسم عزاداری و زیارت، و در عین حال، اقدامی که در تضاد با ارزش‌های دینی جامعه، به‌ویژه در ماه محرم، تلقی می‌شد. این دوگانگی به وجهه عمومی شاه آسیب جدی زد. از یک سو، او قصد داشت با حضور در مراسم مذهبی، حمایت اقشار سنتی را جلب کند، اما پخش تصاویرش در حال صرف مشروب، این تلاش را بی‌اثر کرد. ماه محرم در فرهنگ شیعی ایران اهمیت بسزایی دارد و انتظار می‌رود حتی افرادغیرمذهبی به آداب آن احترام بگذارند. اقدام شاه به‌عنوان بی‌احترامی به ارزش‌های دینی دیده شد و پخش این تصاویر توسط تلویزیون، که تحت کنترل رژیم بود، نشان‌دهنده ناکارآمدی دستگاه تبلیغاتی دربار در مدیریت وجهه او بود.
در ادامه متن سند از نظر می‌گذرد:
تاریخ: ۲۶ /۶/ ۵۷
گزارش خبر در بازار تهران تجار اظهار میدارند که کلیه بازاریان با شاه ایران خوب نخواهند شد چون در ماه محرم سال گذشته بعد از ظهر در مجلس عزاداری مسجد سپهسالار شرکت کرد و شب همان روز کارتر میهمان وی بود وقتی گیلاس مشروب را برداشت تلویزیون کاملاً شاه را در حالیکه مشروب صرف میکرد نشان داد فردای آن روز در بازار شایع شد که رهبر ایران شبیه حجاج ابن یوسف است و زیارت رفتن مشهد مشارالیه و شرکت در مجالس عزاداری خاک پاشیدن به صورت ملت مسلمان ایران است.
ارسال نظرات