نگاه فردگرایانه به انسان موجود در مدرنیته را قبول نداریم
به گزارش خبرگزاری رسا، مراسم اختتامیه هشتمین همایش بین‌المللی روز جهانی فلسفه، شب گذشته با آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضاییه در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
بر اساس گزارش فارس، آیت‌الله آملی لاریجانی در این مراسم، علوم انسانی را مقوله‌ای دشوار، مهم و سرنوشت‌ساز دانست و گفت: تأثیرگذاری علوم انسانی در دایره اجرای حکومت‌ها موردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و از همین رو چندی قبل مباحثی پیرامون علوم انسانی مطرح ش،د اما متاسفانه عده‌ای آن را سیاسی جلوه دادند و برخی از رسانه‌های غربی هم با برگزاری کنفرانس‌های خبری آن را سیاسی کردند، در حالی که این بحث‌ها اصلاً سیاسی نیست.
رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: فردی که مدعی تدریس علوم فلسفه در آلمان بود، با مطرح شدن بحث بازنگری در علوم انسانی، واکنشی اشتباه نشان داد و عنوان کرد که در همایش روز جهانی فلسفه شرکت نخواهد کرد.
وی ادامه داد: باید از غربیها پرسید آیا می‌توان در کشوری با فرهنگی خاص نسبت به دیگر کشورها و همچنین با بستری متفاوت از نظر ایمانی و دینی، علوم انسانی صادراتی را از مغرب زمین مورد ترویج قرار داد؟!
نویسنده کتاب «معرفت دینی» افزود: اگر چه ممکن است هر بحث علمی به مسیری سیاسی کشیده شود اما موضوع بازنگری و تحقیق در زمینه علوم انسانی، کاری علمی، دقیق و لازم است.
آملی لاریجانی با اشاره به این مطلب که موضوع بازنگری در علوم انسانی به هیچ عنوان به معنی نفی علوم انسانی نیست گفت: ما قصدمان نیست که علوم انسانی را نفی کنیم و باید گفت این تنها سوء برداشت غربی‌هاست.
وی ادامه داد: متأسفم برای افرادی که خود را اهل نظر و اهل فلسفه و منطق می‌دانند، اما به محض مطرح شدن موضوع بازنگری در علوم انسانی از حضور در یک همایش جهانی خودداری می‌کنند.
لاریجانی با اشاره به این مطلب که بحث بازنگری در علوم انسانی از چند منظر قابل بررسی است، گفت: منظر اول؛ بحث پیش‌فرض‌هاست. ما فقط به دنبال آن هستیم که پیش‌فرض‌ها و اهداف علوم انسانی را با پیش‌فرض‌ها و اهداف دین سازگار کنیم.
وی تصریح کرد: منتقدان معتقدند که ما این مسائل را مطرح کرده‌ایم و می‌خواهیم بگوییم که باید روانشناسی و جامعه‌شناسی و سایر علوم را از کتاب و سنت خارج کنیم، در حالی که مقصود ما این نیست.
مترجم کتاب «فلسفه اخلاق» با اشاره به این مطلب که نگرش غربیها به موضوع انسان، یک نگرش فردگرایانه است، گفت: ما با این نگرش مخالفیم و معتقدیم نمی‌توان برای انسان به صورت فردگرایانه تصمیم‌گیری کرد.
رئیس قوه قضائیه گفت: اولین مسیر برای تداعی مباحث دینی و اسلامی با مباحث علوم انسانی در ناحیه پیش‌فرض‌ها است.
آملی لاریجانی با تأکید بر اینکه کسی را از مطالعه مباحث فلسفی و علوم غربی منع نمی‌کنیم، ادامه داد: ما تمام افراد را تشویق می‌کنیم تا به مطالعه این علوم بپردازند.
وی با تأکید بر این نکته که نباید اهدافی که در علم دنبال می‌کنیم با اهداف دین متناقض باشد، گفت: معارف دینی می‌توانند با علوم رابطه برقرار کنند.
رئیس قوه قضاییه گفت: حرف ما این نیست که باید از متن قرآن و کتاب مسلمانان یک دین به نام جامعه‌شناسی بیرون بیاید، بلکه حرف ما این است که باید میان اصولی که در قرآن گفته شده با اصول اولیه این علوم رابطه منطقی برقرار باشد.
وی ادامه داد: ما معتقدیم وقتی ابداع کننده یک علم، فردی با نگرش‌های خاص دینی است، باید عالم دینی و یک محقق در کشور ما با توجه به دین و فرهنگ خود تحقیق کرده و پیش فرض‌های آن علم را با پیش فرض‌های دینی خود منطبق کند.
این مقام عالی قضایی کشور به موضوع اهداف علوم و تعبیر فلسفه علم اشاره کرد و گفت: باید توجه داشت که علومی که از غرب به دست ما می‌رسد، آیا با اهدافی که در دین ما برای انسان به آن توجه شده هماهنگی دارد یا خیر؟
وی همچنین خطاب به فیلسوفان خارجی گفت: من از شما می‌پرسم آیا آن میزان که فیلسوفان و محقیقان ایرانی کتاب‌های شما را خوانده‌اند، شما هم کتاب‌های بزرگان ما مانند «ملاصدرا» را مطالعه کرده‌اید؟
نویسنده کتاب «معرفت دینی» افزود: کمال بی‌انصافی است اگر بگوییم که تلاش فیلسوفان ما در گسترش این‌گونه علوم از تلاش فلاسفه غربی کمتر بوده است.
آملی لاریجانی همچنین به موضوع حقوق بشر و فشارهایی که کشورهای ناقض آن به کشورمان وارد می‌کنند، اشاره کرد و گفت: امروز یکی از کشورهایی که داعیه حقوق بشر را دارند خود ناقض حقوق بشر هستند، مانند آمریکا که در هر جایی از دنیا زندانی برپا کرده است.
مترجم کتاب «فلسفه اخلاق» ادامه داد: حقوق بشر بدون شناخت انسان ممکن نیست و بدون تأمل در انسان نمی‌توان به آن رسید، حال آنکه حقوق بشری که کشورهای غربی از آن دم می‌زنند در دامن مدرنیته زاده شده است که مدرنیته هیچ توجهی به شناخت انسان ندارند.
رئیس قوه قضاییه گفت: ما نگاه فردگرایانه به انسان موجود در مدرنیته را قبول نداریم، زیرا ما به فرهنگی دل سپرده‌ایم که می‌گوید باید هر انسان به فکر انسان دیگر باشد.
وی خطاب به حاضران جلسه گفت: کشورهای غربی از ما توقع دارند مثل آنها فکر کنیم و اگر اندکی به آنها فرصت دهیم، از ما توقع خواهند داشت که مغز خودشان را هم در سر ما قرار بدهند.
آیت الله آملی لاریجانی در پایان سخنان خود گفت: همه حرف ما این است که باید علوم انسانی در جامعه ما با اساس فرهنگ دینی و مذهبی ما بازنگری شود. /916/د102/ع