چگونگی نزول جبرئیل بر حضرت زهرا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا حضرت آیت الله جوادی آملی در درس خارج فقه امروز خود با توجه به نزدیکی ایام فاطمیه به بیان بخشی از کمالات حضرت زهرا (س) پرداخت.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به وجود آیات برجسته در هر سوره از قرآن کریم بیان داشت: خود قرآن کریم نیز جریاناتی دارد که برخی از آن جریانات به منزله غُرر (نکات برجسته) کل قرآن است. داستان مباهله، آیه تطهیر و سوره هل اتی از این قبیل است و در تمامی آنها وجود مبارک حضرت زهرا (س) حضور فعال دارند.

وی افزود: اگر حضرت در تمام این قصه ها حضور دارد بنابراین می توان روایاتی که درباره نزول جبرئیل بر آن حضرت است را هم به دیده قبول نگاه کرد.

این مفسر قرآن کریم در ادامه با بیان نکاتی پیرامون آیه های قرآن کریم، به وعده الهی مبنی بر اعطای پاداش به مومنان عالم و عامل اشاره کرد و با تقسیم بندی نعمت های الهی به دنیوی و اخروی، تعلیم الهی را یکی از این نعمت ها دانست و اظهار داشت: این تعلیم یک تعلیم خاص است و غیر از «یعلمهم الکتاب و الحکمه» است که با لسان پیامبر (ص) به عموم جامعه این فیض را می رساند. اما در اینجا خدا  معلم می‌شود و اگر او چیزی را تعلیم کند دیگر اشتباه و سهو و خبط و امثال ذلک در آن راه ندارد.

وی این تعلیم را به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم دانست و اضافه کرد: در تعلیم مستقیم نیز گاهی تعلیم با صعود عبد سالک است و گاهی با نزول فیض الهی به عبد سالک.

حضرت آیت الله جوادی آملی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم، نزول فرشتگان بر مومنان را یکی دیگر از نعمت‌های الهی خواند و گفت: بخشی دیگر از آیات این است که اگر کسی با تقوا بود و منحرف نشد، فرشتگان بر او نازل می شوند «إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَة».

وی افزود: حضرت صدیقه کبری (س) جامع تمامی این مراحل کمالات علمی و عملی بود. اینکه در برخی روایات وجود مبارک امام صادق (ع) فرمود جبرئیل بر جده ما نازل می شد و مطلبی را با ایشان در میان می‌گذاشت در حالی‌که جبرئیل بر همه انبیا نازل نمی‌شد و تنها بر برخی انبیای برجسته وارد می شد، حال اینکه جبرئیل بر حضرت زهرا(س) نازل می شود نشانه عظمت و جلال و شکوه آن حضرت است.

استاد درس خارج حوزه علمیه در ادامه به بیان توضیحاتی پیرامون نزول فرشتگان بر مومنان پرداخت و بیان داشت: اگر چیزی جزو شریعت و قوانین کلی باشد نزول فرشتگان در مورد این مسائل مخصوص انبیا است، اما اگر فرشته ای نازل شود و در مدار شریعت دستور خاصی بدهد، مثلا فلان نماز را بخوان و یا فلان ذکر را بگو، این دیگر نیاز به نبوت ندارد چرا که حکم کلی نیست بلکه دستور خاصی نسبت به یک شخص است که اگر آن را بدون دستور خاص و به قصد قربت هم انجام بدهیم ثواب دارد چون به قصد ورود نیست.

وی اضافه کرد: بنابراین اگر در روایات آمده که امام صادق(ع) فرمود جبرئیل بر جده ما، فاطمه زهرا (س) نازل شد و دو رکعت نماز به او یاد داد، این امر قابل قبول است زیرا این شریعت و حکم کلی نیست تا اختصاص به انبیا داشته باشد، بلکه این دستور خاصی است که با اطلاقات و عمومات هماهنگ است.

این مفسر قرآن کریم در پایان با اشاره به وجود ادعیه مورد عنایت همه ائمه و معصومین همانند صحیفه سجادیه، به ذکر نماز و دعایی از صحیفه فاطمیه پرداخت که بنابر روایت به وسیله جبرئیل به آن حضرت آموخته شد بود و مومنان را به انجام این اعمال دعوت کرد.

گفتنی است، بنابر روایت وارد شده، این نماز دو رکعت است که در رکعت اول یک حمد و صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم یک حمد و صد مرتبه سوره اخلاص خوانده می شود، و مشروح این نماز و دعای بعد از آن در کتاب صحیفه فاطمیه، صفحه 24 وجود دارد. /914/پ202/ع