کودکان را چگونه نمازخوان کنیم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام علیرضا پناهیان، استاد حوزه علمیه قم در برنامه سمت خدا که از شبکه سوم سیما پخش می‌شود با اشاره به آثار نماز در زندگی انسان گفت: نماز خواندن اگر بخاطر ترس از خدا هم باشد صحیح است، همین که شخص ایمان دارد و اطاعت می کند، این باعث تکامل او می شود، کم کم محبتی پیدا می‌کند که بر ترس او غلبه خواهد کرد و ترس دیگری پیدا می‌کند که مبادا دل خدای عزیزش را برنجاند. پس ترس باعث تقویت ایمان فرد می‌شود و این ترس از شکلی به شکل دیگر تبدیل می شود و از بین نمی‌رود.
وی افزود: منطق نماز، منطق ادب است هر کس از این ادب لذت ببرد بسیار عالی است، ولی اگر کسی بگوید نماز نمی‌خوانم چون لذت نمی برم باید منطق نمازش را تغییر دهد. گاهی فرد به خودی خود از نماز خواندن لذت می‌برد ولی گاهی لذت نمی برد به چنین کسانی چند جواب غلط داده می شود؛ اول اینکه به آنها تلقین می شود که تو از نماز لذت می بری و خودت متوجه نیستی. دوم این که می‌گویند تو بیماری چون لذت نماز یک امر طبیعی است و بیماری روحی تو باعث می شود که آن را درک نکنی و سومین جواب غلط این است که بگوییم اگر لذت نمی بری نماز نخوان تا وقتی از آن لذت ببری.
کارشناس مسائل دینی ادامه داد: وجوب نماز منوط به لذت بردن نیست یعنی نمازی که با تلخی همراه است را هم باید خواند. آنچه دراین جا مهم است این که خدا نماز تلخ را هم واجب کرده است. ممکن است بگویید مگر نه اینکه رابطه با خدا باید زیبا باشد، پاسخ این است که فلسفه نماز ادب در مقابل مقام ربوبیت است. ادب یعنی در برابر عظمت پرودگار رفتاری انجام دهیم که همراه با نظم و تواضع باشد. در نماز دوست داشتن خدا واجب نیست بلکه یک حسن در نماز به شمار می‌رود یعنی اگر محبت باشد بهتر است. مثل اینکه در وجوب حج استطاعت شرط است و علاقه شرط نیست. بنابراین نماز مشروط به عشق پرودگار نیست و نماز را گرچه تلخ باشد باید خواند.
وی خاطرنشان کرد: نماز خواندن اولا و بالذات برای خروج تکبر از دلهای ماست که در خطبه حضرت زهرا به آن اشاره شده است. نماز برای عاشق خدا شدن نیست برای برداشتن تکبر است و این مسئله عادتا با تلخی همراه است.
کودکان را چونه نمازخوان کنیم
حجت الاسلام پناهیان اظهار داشت: فلسفه نماز را به کودکان یاد بدهید تا بدانند چرا باید در مقابل پروردگار با ادب باشند، کم کم ادب او را زیبا تصویر کنید به گونه ای که ادب کردن برای او خوشایند شود، با این سیر آرام آرام به آنکه ادب می‌گذارد علاقه‌مند خواهد شد.
وی با اشاره به این که ادب باید به صورت مطلق به کودک آموزش داده شود، گفت: به کودک یاد دهید بخاطر اینکه فردی را دوست دارد نباید به او احترام بگذارد، بلکه باید با همه مودب باشد چه به او علاقه داشته باشد چه نداشته باشد، این بخاطر این است که خدادوستی او فقط بخاطر نعمت‌های الهی نباشد بلکه در ناملایمات زندگی هم ادب او نسبت به خدا از بین نرود.
استاد مرکز تخصصی تبلیغ حوزه افزود: خوف از مقام ربوبی منافاتی با علاقه به او ندارد چه آنکه این خوف نیز گوشه ای از عشق به پرودگار است. نماز، ایستادن مودبانه دارد، کسی که ادب را رعایت نمی کند از خدا نمی‌ترسد، این ترس، ترس قشنگی است. برای انتقال «خوف از خدا» از کلمات زیبا استفاده کنید، عظمت را در کنار شکوه خدا بگذارید.
استفاده از عنصر ادب در تربیت دینی کودک
وی خاطر نشان کرد: آنچه باید کودک را سر سجاده نگه دارد ادب است اگرچه تلخ باشد، اگر این تلخی به شیرینی و محبت الهی مبدل شود چه بهتر. ثمره ادب محبت است انسان با ادب با همه خوش برخورد است اگرچه مخاطبش مورد علاقه او هم نباشد ولی شیرینی ادب در کام او خواهد بود و همین شیرینی باعث می شود که با همه با ادب رفتار کند.
حجت الاسلام پناهیان گفت: کسی که فلسفه ادب را در زندگی درک نکرده عبادت برای او دشوار است ولی کسی که درک کرده و از هفت سالگی به ادب در برابر مقام بالاتر عادت کرده باشد عبادت برای او نه تنها سخت نیست بلکه به آن علاقه مند خواهد شد. از هفت سالگی شکوه ادب را به او نشان دهید، نماز خواندن را ادب کردن در خانه خدا بدانید و با شیرینی، نظم و ادب را برای او زیبا جلوه دهید. بچه ها ذاتا به نظم و ادب کردن علاقه دارند همانطور که به رژه افراد نظامی علاقه نشان می دهند.
وی ببان داشت: محبت خدا را در دل کودک بیندازید، این عمل باعث می شود که ادب را به صورت مضاعف رعایت کند. ادب می کند چون خدا را دوست دارد و از ادب کردن در مقابل آن که دوست دارد لذت می برد. و اگر دوست هم نداشته باشد ادب کردن برای او لذت بخش خواهد بود.
نقش مادر در تربیت فرزند
استاد حوزه علمیه در پاسخ به این سوال که چرا مسائل تربیتی بیشتر برای مادران گفته می شود، اظهار داشت: این مسائل برای مادران گفته می شود چون آنها توانایی بیشتری برای تربیت دارند، بیشتر با فرزندان سر و کار دارند.
وی به نقش مادری و همسری بانوان اشاره کرد و گفت: به این مسئله با وجود اهمیت آن نگاه جدی نشده است و با توجه به مهم بودن نقش مادری در جامعه و درصد بالای سوالات افراد در مورد تربیت فرزند، تاسیس رشته ای در این باره در دانشگاه پیشنهاد داده شده است.
نقش پدر در تربیت فرزندان
حجت الاسلام پناهیان با اشاره به این که نقش پدر را در خانواده و در مساله تربیت فرزند، مادر هم نمی تواند پر کند، افزود: تماس بیشتر، رابطه عاطفی بیشتر و توان روحی مادر بیشتر از پدر است ، پس تاکید بر نقش مادری و تقویت آن از اهمیت بالایی دارد و نقش پدر در این میان ایجاد امکانات برای ایفای نقش مادری و تقویت جایگاه مادری برای تاثیر گذاری بیشتر است. در واقع پدر به عنوان یک حامی و تقویت کننده نقش مادری عمل می‌کند.
وی ادامه داد: نقش پدر در تقویت عزت نفس در بچه ها و تقویت نقش های ویژه دختر و پسر حائز اهمیت است. پدر در تقویت عملکرد پسرها در کارها و محبت به دخترها نقش بسیار بالایی دارد. در مجموع نقش پدر، بالا بردن سطح عقلانیت در خانواده است همانگونه که مادر سطح عاطفی را در خانواده بالا می‌برد و این به معنای بی عاطفه بودن پدر و یا بی منطقی مادران نیست بلکه به معنای ایجاد توازن عقل و عاطفه در خانواده است./916/پ202/ع