نقش معلم و مربی در نظام سازی جامعه کلیدی است / ارزش معلم به معارفی است که به دیگران می آموزد

حجت‌الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با بیان این‌که هر مکتبی برای تغییر و تحول برنامه دارد و بدون داشتن یک برنامه آموزشی و تربیتی موفق نخواهد بود، هرگونه تغییر و تحول در جامعه را منوط به اراده، پذیرش، پسند، خواست و همراهی مردم دانست.

وی افزود: البته می‌توان به جای مردم و با فشار دیگران و استفاده از ابزار قدرت، جامعه را تا مدتی در مسیری که خود تشخیص می‌دهیم مصلحت است، نگه داریم، اما به محض این‌که قدرت و توان مجموعه مدیریتی پایین آمد، جامعه به آن وضع اولی که قبل از این قدرت وجود داشته است، برمی‌گردد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این‌که همه مکاتب پذیرفته‌اند که باید محور ثبات خود را بر روی یک نظام تعلیمی و تربیتی منظم و پیگیر قرار دهند، گفت: نقش معلم و مربی در نظام سازی یک جامعه کلیدی و اصلی و رکن رکین و اساسی تعلیم و تربیت، معلم و مربی است.

وی انتقال مجموعه گزاره‌های معرفتی، بینش‌ها و باورهایی که در منظومه تغییر و تحول جامعه نقش اساسی ایفا می‌کنند را بدون تعلیم و تربیت امکان‌پذیر ندانست و تصریح کرد: اگر معلم نباشد مجموعه گزاره‌های معرفتی به مردم منتقل نمی‌شود و وقتی به مردم منتقل نشد، چشم‌انداز روشنی از تحقق این برنامه نخواهند داشت.

حجت‌الاسلام بهجت‌پور افزود: معلم در نظام اسلامی به عنوان یکی از محورهای اصلی برنامه تغیر و تحول قلمداد شده است، به طوری که قرآن در وصف پیامبر اکرم‌(ص) و تغییری که در میان مردم عرب جاهلی ایجاد کرد، می‌فرماید «خداوند در بین جامعه دارای سواد مادری و فرهنگ مادری ناخوانا و نانویس، پیامبری را از بین خودشان فرستاد تا آیاتی را بر مردم بخواند، جانشان را تطهیر و پس از آن تعلیم و تربیت مردم را شروع کرد».

وی با بیان این‌که پیامبر اکرم‌(ص) با تعلیم مردم که مبتنی بر کتاب و دانش‌های ریشه‌دار بود، زمینه خروج آنان را از گمراهی آشکار فراهم کرد، اظهار داشت: تعلیم در رسالت پیامبری به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی مورد توجه بوده است؛ انبیای الهی پیام‌ها را می‌رسانند تا مردم بپذیرند و پس از درونی کردن آن، به سمت اهداف عالیه دین حرکت کنند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به آیه «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمْ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» از سوره حدید، حرکت به سمت تحقق عدالت و گسترش آن در همه ابعاد زندگی را وظیفه مردم دانست و گفت: پیامبران به مثابه سلاطین و پادشاهان بین مردم نرفتند، تنها پیام را گفتند و کسانی که این پیام را پذیرفتند، مفاهیم آن را درونی کردند و به دیگران نیز تعلیم دادند، موفق به تغییر بینش‌ها و باورها شدند.

وی تعلیم مردم در راستای آیات قرآن را از محوری‌ترین برنامه‌های تعلیمی حضرات معصومین‌(ع) برشمرد و ابراز داشت: هرگاه زمینه تعلیم و تربیت مردم به اندازه لازم آماده و مهیا نبوده است، ائمه اطهار‌(ع) از تعقیب اهداف بلند خود هرچند به صورت موقتی فرصتی برای آنها فراهم بوده است مانند تشکیل حکومت دست کشیدند.

حجت‌الاسلام بهجت‌پور با بیان این‌که ارزش معلم به تعلیمات و معارفی است که به مردم یاد می‌دهد، گفت: اگر در نگاه اسلام برای معلم ارزش قائلیم و برای او جایگاه بلند و والایی در نظر داریم، به این دلیل است که می‌دانیم تعقیب اهداف دین و رسالت انبیا، جز از راه گسترش آموزش و گسترش تعلیم در بین مردم محقق نمی‌شود.

وی حرکت‌های اجتماعی موفق را منوط به پذیرش مردم، تغییر بینش‌ها و تعمیق باورها بر اساس این بینش‌ها دانست و تصریح کرد: آیت‌الله مطهری به خوبی بیان کردند که مکتبی مانند اسلام و ارزش‌های اسلامی در محیط دانش و دانش‌ورزی رشد کرده و شکوفا می‌شود، اما در محیط جهالت و بی‌سوادی به سرعت نفی و تحریف خواهد شد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این‌که سنت سلف حوزه‌های علمیه کارآمدی خود را نشان داده و استاد حوزه به پرورش علمی، پژوهشی، اخلاقی و تربیتی شاگرد همت گمارده است، تصریح کرد: هرگز نباید تردید کرد که بنای رفیع سعادت هر ملتی در دانش و دانش‌ورزی بنا می‌شود و معلمی رکن اصلی موضوع دانش و دانش‌ورزی است.

وی افزود: شرط ساده‌زیستی و ارزشمند کردن زندگی عالمانه برقراری یک رابطه دو سویه بین استاد و شاگرد است، یعنی همان‌طور که مردم پیامبر اکرم‌(ص) و امامان‌(ع) را با علاقه و عشق پذیرفتند، استادی که می‌خواهد افزون بر انتقال مفاهیم چنین نقش تأثیرگذاری و ماندگاری را بر شاگرد بگذارد باید از طرف شاگرد هم پذیرفته شود.

حجت‌الاسلام بهجت‌پور خواستار حفظ سنت‌های حوزوی شد و ابراز داشت: وقتی از سنت سلف صالح که ارتباط ویژه بین استاد و شاگرد است یاد می‌کنیم، همواره دیده‌ایم که شاگردان و طلاب توانسته‌اند از فرصت همراهی با استاد بهره بگیرند، به استاد عشق بورزند، او را باور کرده و با ایمان کامل، همه زوایای زندگی او را به عنوان اسوه و الگوی خود انتخاب کنند. /920/ت301/ن