اصل هشتم قانون اساسی مورد غفلت قرار گرفته است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان پنج‌شنبه صبح در همایش ملی امر به معروف و نهی از منکر و حقوق بشر که در سالن‌ همایش‌های مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد، گفت: در سال‌های پس از انقلاب کمتر به تبیین مبانی نظری و مباحث تئوریک احکام اسلام پرداخته‌ایم و به همین سبب دچار دفاع انفعالی از احکام دین شده‌ایم.

وی افزود: نظارت همگانی با امر به معروف و نهی از منکر تفاوت‌هایی دارد، نظارت همگانی برای کنترل قدرت‌های سیاسی وضع شده است.

عضو حقوقدان شورای نگهبان خاطرنشان کرد: در حقوق بشر اساس قدرت سیاسی را اراده مردم می‌داند و برای کنترل این قدرت سیاسی به ضرورت نظارت همگانی دست می‌یابند.

وی با اشاره به این‌که مبنای امر به معروف و نهی از منکر ولایت مؤمنان بر یکدیگر و تکلیف الهی است،‌ ادامه داد: منشأ طرح مسأله امر به معروف و نهی از منکر ولاء عمومی و نه کنترل قدرت و جلوگیری از فساد سیاسی است، به این دلیل امر به معروف و نهی از منکر در عمل نتایجی متفاوت از نظارت همگانی در پی دارد.

اسماعیلی اضافه کرد: در حقوق بشر بالاترین حقی که برای شهروندان ثابت می‌شود، نظارت همگانی است، اما در فقه شیعی به امر به معروف و نهی از منکر که یک حق و تکلیف است، دست می‌یابیم.

وی ابراز داشت: نظارت همگانی برای گرفتن مجرم در حال جرم و برای رسواسازی است، اما امر به معروف و نهی از منکر برای دعوت به خیر و اصلاح جامعه و از روی دلسوزی است.

عضو حقوقدان شورای نگهبان با اشاره به این‌که در امر علو و برتری وجود دارد، گفت: اسلام از واژه امر و نهی استفاده می‌کند و با عنوان‌هایی همچون خواهش و التماس برای اجرای معروف و ترک منکر یاد نمی‌کند.

وی ادامه داد:‌ امام(ره) در تحریرالوسیله می‌گوید که توصیف کردن حسن یا زشتی یک عمل سبب انجام وظیفه امر به معروف و نهی از منکر نمی‌شود بلکه باید در آن امر و نهی وجود داشته باشد.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: در غرب نظارت همگانی را بیان می‌کنند و سپس می‌گویند این نظارت همگانی باید از مجرای احزاب سیاسی و رسانه‌ها دنبال شود، در معارف اسلامی امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همگانی و عموم جامعه باید به این امر اقدام کنند.

وی اضافه کرد: نظارت همگانی در غرب یک‌سویه است، آنان حکومت را عهده‌دار و موظف بر نظارت مردم نمی‌دانند، اما در فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر وظیفه بر دوش مردم و حکومت است، یعنی هم مردم باید حکومت را نظارت کند و هم حکومت بر مردم نظارت داشته باشد.

عضو حقوقدان شورای نگهبان با اشاره به این‌که در غرب موضوع حق نظارت همگانی مطرح می‌شود و آنان می‌پذیرند که گاه از حق خود استفاده نکنند و گاه استفاده کنند، ابراز کرد: در اسلام امر به معروف و نهی از منکر تکلیف است و هیچ‌کس نمی‌تواند خود را از انجام این تکلیف دور بدارد.

وی گفت: حق نظارت همگانی در غرب به دلیل این‌که هزینه‌‌هایی در پی دارد انجام نمی‌شود، طمع یا ترس دو عامل بازدارنده اجرای نظارت همگانی است، اما وقتی که سخن از تکلیف به میان می‌آید گذشتن از جان و مال بر عهده مکلف است که امام حسین(ع) نمونه‌ای از این امر است.

اسماعیلی افزود: نگاه اسلام به امر به معروف و نهی از منکر در اصل 8 قانون اساسی ذکر شده است و آن را دعوت به خیر و وظیفه دانسته شده است.

وی افزود: اصل هشتم قانون اساسی برای اجرایی کردن این اصل و نداشتن پیامدهای سوء احتمالی امر به معروف و نهی از منکر مجلس را ملزم به تصویب قوانینی برای بیان چگونگی و کیفیت امر به معروف و نهی از منکر کرده اما این موضوع همچنان در مجلس مصوب نشده و مورد غفلت واقع شده است./914/پ202/ن