غلبه فرهنگ غرب طرح صریح سبک زندگی اسلام را دشوار کرده است

حجت‌‌الاسلام محمد عالم‌زاده نوری، مدیر گروه اخلاق مرکز اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با اشاره به ویژگی‌های سبک زندگی اسلامی گفت: برای ایجاد سبک زندگی باید با دیدی فراتر از برخورد فقهی به سراغ موضوع رفت، فقه روی حداقل‌ها متمرکز می‌شود، اساسا با اکتفا به حلال و حرام فقهی و رساله‌های توضیح المسائل فقها نمی‌توان الگوی زندگی اسلامی را ارائه کرد.

 رساله‌ها حداقل استفاده انسان از دین را ذکر می‌کند

وی افزود: رساله‌ها حداقل استفاده انسان از دین را ذکر می‌کند و کف توقع خدا از انسان را عرضه می‌کنند، فقه موجود تنها نمره قبولی مؤمنان را ذکر می‌کند، در حالی که این نمره قبولی حداقل نمره‌ محسوب می‌شود.

استاد حوزه علمیه اظهار داشت: اگر کسی بخواهد از دین بهره‌مند شود و حظ معنوی کامل ببرد و سلوک معنوی داشته باشد، کمترین کار این است که امور ناروای شرعی را ترک کند، بعد از این پله‌های فراوانی دیگری برای پیمودن وجود دارد.

وی با اشاره به مثالی درباره این موضوع ابراز داشت: نظام آموزش و پرورش برای معدل ده طراحی نشده بلکه برای معدل بیست طراحی شده است، اگر کسی به معدل ده اکتفا کرد قبول می‌شود، اما همچنان آن غایت مطلوب آموزش و پرورش برآورده نشده است.

حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری ادامه داد: به عنوان نمونه درباره تفریح و لذت‌های حلال، دین برخی موارد را به طور قطع جایز کرده است و برخی موارد را به طور قطع جایز ندانسته است، البته مواردی هست که مشتبه است و ما نمی‌دانیم که آیا جایز هست یا نیست، مانند موسیقی‌های مشتبه که امر آن به دست مکلف سپرده شده است.

وی افزود: تشخیص مصداق در این گونه موارد به عهده خود مکلف است، مکلف باید بداند که بر اساس تشخیص او این موارد حرام است یا نه؟ اگر بخواهیم برخورد فقهی کنیم برخورد فقهی دشوار نیست، اما نباید تنها به برخورد فقهی اکتفا کنیم.

اهداف اسلام سبکی متناسب با آن به وجود آورده است

حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری با اشاره به این‌که تمام فقه را به رسمیت می‌شناسیم، ابراز داشت: اما بعد از این باید سؤال دیگری از دین داشته باشیم و آن این است که در دایره وسیع امور حلال فقهی کدام یک برای بیشتر بهره بردن و نزدیک شدن به مقاصد عالیه دین مورد توصیه است، فقه موجود مرزهای حلال و حرام را معلوم می‌کند، پس از معلوم شدن این مرزها لازم است حلال‌های داخل مرز طبقه بندی شوند.

مدیر گروه اخلاق مرکز اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: این دنیا دار تزاحم است و تمام مطلوبیت‌ها با یکدیگر جمع نمی‌شوند، اگر فردی بخواهد به یک مطلوب برسد باید از مطلوبیت‌های دیگر دست بردارد.

وی ابراز داشت: اگر فرد می‌خواهددر کنکور قبول شوی باید یک سری از لذت‌ها را رها کند، مثلا غذاهای چرب و سنگین نخورد تا درس خواندن برای او سخت نشود، ارتباط خود را با تلویزیون و سینما کم کند، موبایل خود را کنار بگذارد، از دعوت دوستان به تفریح و پارک و مانند آن استقبال نمی کند و به طور خلاصه در سبک زندگی خود دست می‌برد. کسی که می‌خواهد به کمالات مادی برسد و یا می‌خواهد تاجر یا دانشمند موفقی شود، باید از بخشی از لذت‌های خود دست بر ‌دارد.

حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری تأکید کرد: بر اساس سبک زندگی اسلامی اگر مطلوب این باشد که ما انسان کامل شویم و مسجود ملائکه، باید بیشتر از این از خواسته‌های مادی و دنیوی خود دوری کنیم.

وی ادامه داد: اگر بنا شد انسان به مرتبه فرشتگی و بالاتر از آن دست پیدا کند که خداوند انسان را برای این مرتبه آفریده است باید دسته‌ای ازخواسته‌های خود را کنار بگذارد، توصیه‌های مبنی بر بی‌رغبت بودن به دنیا و زهد ورزیدن برای دست یافتن به این افق است.

این پژوهشگر حوزوی با بیان این‌که در سبک زندگی اسلامی توصیه به جهاد شده است، اظهار داشت: جهاد یعنی تلاش، جهاد اکبر یعنی تلاش بزرگ و منافات دارد با لذت‌جویی مادی.

وی ادامه داد: جهاد با نفس، مبارزه با نفس، مقابله با هوی و صیانت النفس از واژه‌هایی است که در فرهنگ اسلامی مورد تأکید واقع شده است، یعنی این‌که انسان باید دلخواه خود را کنترل کند.

مدیر گروه اخلاق مرکز اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: خدا در بهترین پذیرایی خود که ماه رمضان است، با گرسنگی از انسان پذیرایی می‌کند، بزر‌‌گ‌ترین غذای روح انسان، دست برداشتن از هوس و رها شدن از خواسته‌های مادی است، از نظر اسلامی این گذشتن از لذایذ است که انسانیت انسان را فربه می‌کند.

رویمان نمی‌شود حرف دین را صریح و کامل بزنیم

وی افزود: اصل مقابله با لذاید قطعی است، بحث بر سر این است که باید پا بر کدام لذایذ بگذاریم ، این دنیا را باید مزرعه آخرت و کشت‌گاه آخرت بدانیم، یعنی دنیال همان مسجود ملائکه شدن باشیم و دنبال این باشیم که ابعاد غیرمادی سیراب شود.

حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری گفت: با این ابعاد حیوانی تنها شصت هفتاد سال همراه هستیم، بعد هم آن را رها می‌کنیم و بدن ما هم خواهد پوسید، اما آن حقیقت وجودی انسان در آن روز باید مورد رسیدگی و توجه قرار گیرد، این دو امر با هم ناسازگار است، ابعاد مادی و دنیوی را باید مدیریت کرد.

وی تأکید کرد: ما الان رویمان نمی‌شود که حرف دین را صریح و کامل بزنیم، اگر حرف دین را بزنیم گاهی مسخره‌ هم می‌شویم، نظیر اینکه وقتی پزشکان از خوردن پفک نمکی نهی می‌کنند مقبول جامعه نیست! زیرا صدا و سیما در لابلای جذاب ترین برنامه های خود آنرا تبلیغ می‌کنند، فروشگاه ها هم در تمام نقاط کشور این محصول را به وفور و به انواع رنگ‌ها و طعم‌ها عرضه می‌کنند، قیمت آن هم ازبسیاری از تنقلات مفید ارزانتر است.

این نویسنده حوزوی بیان داشت: در چنین شرایطی اگر کسی بگوید پفک نخورید همه عملا به ریش او می‌خندند چون تمام زمینه‌ها برای تشویق کودکان به خوردن این گونه خوراکی‌ها مهیا شده است، زمینه جامعه ما برای پرهیز از پفک مناسب نیست، به همینن ترتیب جامعه به گونه‌ای شده که بر اثر غلبه سبک زندگی غربی طرح برخی از توصیه‌های دین دشوار شده است. در موضوع تفریح از نظر اسلام نیز همین‌طور است.

استاد حوزه علمیه با بیان این‌که انواع و اقسام تفریح برای انسان ساخته شده است، ادامه داد: ابزارهایی همچون بازی‌های رایانه‌ای و تکنولوژی را به کار گرفته‌ایم تا لذت‌های جدید تولید کنیم، ما یک سری ساختارهای اجتماعی غربی را پذیرفتیم، به این جهت زمینه برخی از توصیه‌های دینی و تعالی‌بخش از میان رفته است./914/پ201/ن