رییس دانشگاه مذاهب اسلامی پاسخ داد؛
آیا پاک شدن حاجی از گناهان با عدل الهی سازگار است؟
خبرگزاری رسا ـ رییس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: اگر واقعاً انسان به معنای واقعی حاجی باشد و اعمال حج را به خوبی و معنادار انجام دهد گناهانش آمرزیده و چون پس از بازگشت از حج درپی پیاده کردن این مدل بدیع است، زندگی‌اش دگرگون می‌شود.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در حالی که حج محتوای غنی شده، جامع، انسانی، الهی و کمال یافته دارد که در صورت بازشناسی، انسان را متحول کرده و در صورت درک معنای حقیقی آن حاجی همچون روز تولد از مادر از گناهان بری می‌شود.
تکرار حج ابراهیمی در هر سال و تجمیع مسلمین از سراسر جهان در سرزمین وحی برای بجای آوردن این فریضه عبادی سیاسی، بررسی ویژگی‌های آن را که به تکرار هر ساله‌اش ضرورت می‌بخشد، لازم می‌کند.
در بررسی مسائلی همچون چگونگی بخشش گناهان پس از حج و بری شدن او از گناه همچون زمان ولادت در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد حوزه و دانشگاه به بحث گذاشته شده است که مشروح آن در ذیل می‌آید:
چه راز و فلسفه ای در حج نهفته است که آن را در مقایسه با دیگر اعمال و فرایض منحصر کرده به گونه ای که حاجی برکات و ثمراتی از اعمال آن کسب می‌کند؟
حج برنامه ای اسلامی با ابعادی خاص و استثنایی است و نمی‌توان برنامه ای همانند آن با چنین مختصاتی را یافت، از این رو مرور حج نیازمند مطالعات گسترده است.
در وهله نخست جامعیت حج مدنظر است، یعنی حج از جنبه های مختلف جامعیتی را در خود محقق کرده اولا متضمن رابطه انسان با خالق است، دوما متضمن رابطه انسان با انسان است، پس از آن رابطه انسان با حیوانات و نیز رابطه انسان با طبیعت که اعم از حیوانات است.
به بیان بهتر، همه این روابط در حج به نحوی ویژه تجلی یافته است و حج برنامه سمبلیکی برای هر یک از این روابط چهارگانه دارد و در هر یک از این برنامه‌ها و روابط هم جامعیت نهفته است، به عنوان مثال در ارتباط انسان با خدا لایه های آن به خوبی لحاظ و با رفتارهای سمبلیک تعبیه شده است به گونه ای که رابطه بندگی هم به صورت فردی هم به صورت جمعی تجلی می‌یابد و نیز رابطه عاطفی انسان با خدا.
شاید در دیگر اعمال رابطه عاشقانه انسان با خدا به شیوه حج تجلی نیافته است، اما دعای عرفه در روز عرفه اوج این رابطه را به تصویر می‌کشد و عشق انسان به معبود را در بالاترین شکل آن نمایش می‌دهد.
دعای عرفه امام حسین (ع) عشق را به معنای خاص و سرورآور و سبک کننده و لذت‌بخش به تصویر می‌کشد. چراکه رابطه ای از نوع احساس برداشته شدن حجاب‌ها در حج وجود دارد، یا وقتی لبیک می‌گوییم که هم رابطه عبودیتی است هم رابطه عاشقانه، یعنی با حج در ارتباط با خدا وضعیت جدید و ویژه ای دیده می‌شود.
به روابط چهارگانه اشاره کردید، حج چه تأثیری بر روابط انسان‌ها با یکدیگر می‌گذارد؟
در حج رابطه انسان با انسان‌ها آهنگ دیگری می‌یابد، یعنی ابتدا همسان شده بعد ارتباط می‌گیرند این به یک معنا ایجاد وضعیت حداکثری برای ارتباط است. یعنی گونه‌ها و جلوه های خاصی از ارتباط انسان با انسان در حج دیده می‌شود به گونه ای که حتی از جدال با یکدیگر نهی می‌شوند که اگر این الگو در طول زندگی پیاده شود روابط انسانی را از هر حیث تلطیف می‌کند اما متأسفانه ما اهل کپی برداری از این مدل نیستیم.
همچنین، رابطه انسان با طبیعت و ممانعت از ظلم به آن و نیز حفظ حرمت حیوانات و حریم آن‌ها نیز در حج محقق می‌شود. به عبارت بهتر انواع این روابط با لایه های مختلف و نیز رفتارهای سمبلیک و شفاف و گویا و هماهنگ با هم در حج تجلی دارد و انسانی که طالب اسلام و خدا است باید مدل حج را در زندگی خود پیاده کند.
گفته می‌شود که حاجی پس از ادای اعمال حج گناهانش آمرزیده شده و همچون روز ولادت از مادر بری از گناه می‌شود، این مسئله چگونه توجیه پذیر است؟
انسانی که در چنین چرخه روابط انسانی، دینی و الهی با همه لایه های آن قرار بگیرد، طبیعی است که گناهانش آمرزیده می‌شود چراکه مدلی بدیع را در زندگی خویش پیاده کرده است.
اگر واقعاً انسان به معنای واقعی حاجی باشد و اعمال حج را به خوبی و معنادار انجام دهد گناهانش آمرزیده می‌شود و چون پس از بازگشت از حج درپی پیاده کردن این مدل بدیع است، زندگی‌اش دگرگون می‌شود، اما مشکل این است که ما حج را به آداب ظاهری محدود کرده‌ایم به گونه ای که نه خودمان و نه زندگی ما متحول نمی‌شود!
در حالی که حج محتوای غنی شده، جامع، انسانی، الهی و کمال یافته دارد که در صورت بازشناسی، انسان را متحول می‌کند و بعد از این تحول، انسان پا به جامعه می‌گذارد و می‌کوشد مدل حج را به زندگی خود برای بازسازی در سطوح چهارگانه روابطی که ذکر شد، تسری دهد.
البته ما باید حجاج را به حاجی بی معنا که فارغ از محتوا حج بجای می‌آورد و آمرزیدگی گناه برایش معنا ندارد و نیز حاجی واقعی تقسیم کنیم؛ اگر حضور حاجی معنادار باشد و به حج وقوف یافته و در جان خود این آموزه‌ها را تعبیه کند متحول می‌شود و این انسانی دیگر است.
اینجا اصل اسلامی که اگر انسانی به معنای واقعی کلمه نسبت به گذشته متحول شد، پاکیزه شده و همچون زمان ولادت از گناهان بری می‌شود. از این رو حج واقعی، معنادار و سبب ساز تحول خط بطلان بر گذشته انسان می‌کشد.
این بخشودگی گناهان بعد از اعمال حج چگونه توجیه پذیر است، به عبارت دیگر چطور انسانی در طول عمر گناه کرده و سپس با بجای آوردن آیین حج گناهانش بخشوده می‌شود؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت ما یک ذهنیت اشتباه را پیش فرض گرفته‌ایم و تصور می‌کنیم که گناه به خودی خود موضوعیت دارد نه فرد گناهکار! در حالی که بندگی خدا موضوعیت دارد گناه از آن جهت گناه است که با بندگی خدا در تعارض است، از این رو، حج به دلیل زمینه سازی برای نزدیکی بنده به خدا منجر به زدودن گناه از دل و روح انسان می‌شود و چنین تحولی که با رعایت حقوق خدا و دیگران همراه است، بخشودگی گناهان را درپی دارد.
از این رو، خط بطلان کشیدن بر گناهان شخصی که حج واقعی را بجای آورده نه تنها با عدل الهی در تعارض نیست بلکه عین عدالتی است که کرم و رحمت در آن موج می‌زند./9191/د101/ی
ارسال نظرات