شهید صدر پیشگام تولید علوم انسانی است

خبرنگار اندیشه رسا گفت و گویی با حجت الاسلام دکتر کریمی عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی ترتیب داده است که موضوع آن تولید علوم انسانی می باشد. وی شهید صدر را از جمله معدود کسانی می داند که در این زمینه حرف هایی برای گفتن داشت. مشروح این گفت و گو به زودی از سوی سرویس اندیشه به استحضار علاقمندان خواهد رسید.  

تفاوت مبنایی علوم غربی و اسلامی

وی در این گفت و گو با بیان اینکه ناکارآمدی علوم انسانی موجود در جوامع اسلامی نسبت به علوم دیگر بیشتر ملموس است گفت: علوم انسانی فعلی در مبانی جهان‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی با علوم انسانی اسلامی، تفاوت‌ دارد.
 
وی با تاکید بر اینکه عالم هستی و همه موجودات، مخلوق خدا بوده و مالک اصلی خداوند است خاطرنشان کرد: محققین در تولید علوم انسانی و در راهکارهایی که برای سعادت انسان ارائه می‌دهند، به این نکته که خداوند خالق است، توجه داشته باشند.
 
استاد حوزه و دانشگاه در مقام بیان تاثیر مبانی در راهکارها، گفت: اگر ما معتقد شویم که انسان علاوه بر زندگی مادی، یک زندگی معنوی و اخروی هم دارد که ارتباط وسیع و گسترده‌ای بین این دو زندگی است، پیشنهادات و نظریاتی که برای طرز زندگی صحیح انسان ارائه می‌دهیم، با زمانی که فقط بعد مادی انسان را ببینیم، متفاوت خواهد بود.
 
وی با اشاره به تفاوت مبانی انسان‌شناختی این علوم تاکید کرد: اگر انسان را صرفا یک موجود مادی بدانیم، مسائل و راهکار‌هایی که ارائه می‌شود، با زمانی که انسان را مادی، معنوی و دارای روح مجرد ماندگار بدانیم متفاوت خواهد بود.
 
حجت الاسلام کریمی مبانی معرفت‌شناختی را از دیگر تفاوت‌های این علوم خواند و ابراز داشت: اگر علاوه بر روش تجربی، روش عقلی را هم راه معرفت انسان بدانیم منابع و مجاری معرفتی، متفاوت‌تر خواهند بود.
 
نقش علوم انسانی در پیشرفت جامعه
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) به ضرورت بیش از پیش تولید علوم انسانی در کشورمان تاکید کرد و عنوان داشت: برای پیشرفت و توسعه، الگوی کاملی لازم است که مقصد و مسیر را روشن کند و علوم انسانی در تعیین این الگو و معیارها، نقش اساسی دارد.
 
حجه الاسلام کریمی نقش علوم انسانی در اجتماع را مهم ارزیابی کرد و اظهار داشت: علوم انسانی، هدایتگر و سازمان‌دهنده فعالیت‌های جامعه بوده و در ارتقای فرهنگ، نقش اساسی دارد.
 
وی علوم انسانی را در فهم صحیح دین دخیل دانست و تصریح کرد: در طول تاریخ مسلمانان تنها زمانی در مسیر تکامل مادی و معنوی بودند که به معارف نورانی اسلام، با فهم صحیح عمل کردند.
 
وی با اشاره به اینکه درمان دردهای مادی و معنوی جوامع اسلامی تنها در سایه بهره‌مندی از معارف و دستورات اسلام است عنوان داشت: این امر تنها با نظریه‌پردازی و استراج دیدگاه اسلام در زمینه‌های گوناگون و تولید علم دینی و اسلامی میسر است.
 
وی تدارک مقدمات حیات طیبه و شکل گیری تمدن اسلامی را هدف انقلاب اسلامی ایران دانست و خاطر نشان کرد: فراهم سازی زمینه پیشرفت کشورهای اسلامی در ساحت های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از طریق تولید علوم انسانی با محوریت معارف اسلام ممکن است. 
 
پیشگامان تولید علوم انسانی
دکتر کریمی در زمینه پیشینه تولید علوم انسانی اسلامی، عنوان داشت: این مساله اولین بار در سال 1978م توسط محمد نقیب العطاس مطرح شد و بعد از وی اسماعیل فاروق اندیشمند فلسطینی در آمریکا آن را بسط داد.
 
کریمی در این زمینه، شهید صدر را در بین اندیشمندان شیعی موفق ترین دانست و تاکید کرد: ایشان جز اولین کسانی است که توانسته است جامه عمل به سخنانش بپوشاند.
 
وی روش شهید صدر در تولید علوم انسانی اسلامی را برترین روش خواند و گفت: شهید صدر بر این باور است؛ برای اینکه بتوانیم نظر دین را استخراج کنیم، باید با نظراتی که در‌باره مسئله مورد نظر وجود دارد برخوردی مناسب داشته باشیم.
 

976/504/ر