جایگاه عرفان شیعی در جهت گیری نفوس و تشکیل امت واحده اسلامی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحمید واسطی، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه مشهد، در نخستین جلسه از سلسله نشست های «تبین نسبت حوزه و انقلاب» که روز سه شنبه در مدرسه علمیه عباسقلی خان برگزار شد، به تشریح فلسفه سیاسی اسلام پرداخت و گفت: سیاست به معنای برنامه ریزی برای مدیریت کلان جامعه و حرکت برای مدیریت اجتماعی است.

وی افزود: علت آن که برخی سیاست را مهم نمی دانند و نسبت به آن بی تفاوت هستند، ممکن است این باشد که از عملکردهای جناحی و گروهی آزرده شده اند، در غیر این صورت یک مسلمان هیچگاه نمی تواند بگوید «کاری با سیاست ندارم».

حجت الاسلام والمسلمین واسطی در ادامه به محور سازه های سیاست اشاره و بیان کرد: اگر مدیریت کلانی بخواهد تحقق پیدا کند، می بایست پایه ها، قلمرو، حوزه ها و محدودیت های خود را شکل دهد، چرا که سیاست تابعی از «سرزمین»، «جمعیت و ملت» و «قانون و دولت(حاکمیت)» است.

وی با بیان این که مدیریت کلان اجتماع بدون تعریف قلمرو غیر ممکن است، تصریح کرد: نبود پایه های مشترک در یک جامعه، نمی تواند آن جامعه را به ثبات برساند. رشد و کیفیت جمعیت، مدیریت و برنامه ریزی برای آن جامعه را متفاوت تر خواهد کرد.

معاون پژوهشی موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، قانون را به معنای برنامه حرکت اجتماعی برای هدف مشترک دانست و با اشاره به این که نوع قانون گذاری براساس درک وضعیت جامعه صورت می گیرد، ابراز کرد: امروزه رشد عقل بشر به اندازه ای شده است که علت شکل گیری حکومت، سیاست و برنامه کلان اجتماعی را درک می کند؛ اما سؤال آن است که چه کسی با چه برنامه ای و چگونه باید حکومت کند؟  

فرآیند های سیاسی از دیدگاه اسلام

وی در ادامه با یادآوری این که نیاز طبیعی موجود در اجتماع انسانی است که نسبت به سه محور «مشروعیت حاکمیت»، «منبع قانون» و «حیطه اختیارات حاکم» ـ در باب فلسفه سیاست ـ پاسخگو باشد، به تبیین فرآیندهای سیاسی پرداخت و گفت: فرآیند های سیاسی ـ از دیدگاه اسلام ـ عبارتند از «هویت ملی»، «اختیارات حاکم»، «مشروعیت قانون» و «مدل دولت».

حجت الاسلام والمسلمین واسطی اضافه کرد: هویت علمی، هویت عقیدتی و فکری است و به «دارالکفر» و «دارالایمان» تقسیم می شود و «دارالایمان» جایی است که جامعه نسبت به قانون اسلام پذیرش داشته باشند؛ به عنوان مثال اگر تمام کشورهای اسلامی مرزهای خود را بر روی یکدیگر بگشایند، بدین معنا که تاریخ، پول، قوانین قضایی و حقوق مشترک داشته باشند، به دارالایمان دست خواهند یافت. دارالاکفر بودن و یا دارالایمان بودن کشور های اسلامی به یکسان سازی این امور وابسته است.

ضرورت تصیم سازی و حرکت علمی حوزه در راستای وحدت امت اسلام

وی با اشاره به نقش «سازمان کنفرانس اسلامی» و سایر مراکزی که موجب انسجام امت اسلامی می شود، اظهار کرد: اتحاد هر چه بیشتر کشورهای اسلامی و دستیابی به دارالایمان، قدرتی غیر قابل توصیف برای امت اسلامی به ارمغان خواهد آورد. از این جهت ضرورت دارد که حوزه های علمیه در این راستا «فکرسازی»، «تصمیم سازی» و «حرکت علمی» ایجاد کنند؛ این امر از ضروریات جامعه اسلامی و زمینه ساز ظهور حضرت حجت(عج) است.

از نگاه اسلام، رؤسای قوا، معاونین منصوب به رهبر هستند نه قدرت های موازی او

این استاد سطح عالی حوزه، به تشریح دومین فرآیند «نوع و قوانین حکومت» پرداخت و افزود: نوع حکومت تابعی از قوای حکومتی است؛ این که برنامه ریزی کلان، اجرا و نظارت بر قوانین از طریق چه مجاری انجام شود. براساس نظریه ولایت فقیه تمام تقوا در وجود ولی فقیه قرار گرفته است؛ یعنی نوع حکومت متمرکز است و نه تفکیکی. این بدین معنا است که کار حاکمیت تعیین برنامه و تصمیم سازی برای تصمیم گیران عملیاتی است. در قانون اسلام رؤسای قوا، معاونین منصوب به رهبر هستند و به عنوان قدرت های موازی رهبر محسوب نمی شوند.

حجت الاسلام والمسلمین واسطی با اشاره به فرآیند «مدل دولت»، گفت: از نظر اسلام باید عالم ترین افراد، مدیریت و تصمیم گیری را بر عهده گیرند. این فرد موظف به کشف نظر خداوند است و نه نظر خودش. او همچنین می بایست نظرات الهی را استخراج کند و در تطبیقش طبق رأی خود عمل کند. در حکومت اسلامی حیطه اختیارات و وظایف حاکم در سطح قانون اساسی است، همان قانون اساسی که براساس کتاب و سنت است.

جایگاه عرفان شیعی در جهت گیری نفوس و تشکیل امت واحده اسلامی

وی در ادامه افزود: فرآیند چهارم «مشروعیت قانون» است؛ مشروعیت تابع آگاهی و علم است و دین شناس باید این امر را کارشناسی کند. دین شناسی که عالم «بالله و بامرالله» باشد. عالم بالله یعنی کسی که قلب و دل او، در فضای ملکوت قرار دارد. رهبری جامعه باید دارای تهذیب و معنویت بوده و به مهارت های سلوکی تسلط داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: اگر حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب اهل عرفان نبودند، به صرف فقاهت این جهت گیری نفوس و تشکیل امت واحده ممکن نبود تا اینجا برسد.

لزوم احیای احساس حضور خدا در اذهان جامعه

معاون پژوهشی موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام در پایان به تبیین وظیفه طلاب در این خصوص پرداخت و گفت: امروز وظیفه حوزه این است که ضرورت احساس حضور خدا را در فضای کلان جامعه اجرایی کند.

لازم به ذکر است سلسله نشست های «تبیین نسبت حوزه و انقلاب» از 15 تا 24 بهمت ماه در مدرسه علمیه عباسقلی خان مشهد برگزار می شود./930/پ202/ب