عزاداری سقایی ریشه در عزداری اصیل و سنتی کاشان دارد

حجت الاسلام سید حسین معتمدی کارشناس دینی در حاشیه مراسم چاوش خوانی و سقاخوانی و نصب پرچم عزای حسینی در کاشان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در کاشان، با اشاره به این که عزاداری سقایی ریشه در عزاداری اصیل و سنتی کاشان دارد، گفت: هیأت های عزاداری قدیم کاشان با استفاده از مشک آب، کشول و جام آب ضمن عزاداری، مردم تشنه لب را سیراب می کردند و می‌گفتند آب بخورید و در ماهی که خدا آب را برای وحوش و طیور صحرا حلال کرد به روی اولاد پیامبر بستند به یاد تشنگی امام حسین و اهل بیت بی گناهش باشید.

وی افزود: هیأت های عزاداری به دلیل در دست داشتن آب نمی توانستند سینه زنی و زنجیرزنی کنند اما یک سبک متین حزین سنگینی نوحه سرایی می کردند لذا به دلیل این که نوحه سرایی و مرثیه خوانی توأم با آب دادن به مردم بوده است به نام عزاداری سقایی مشهورشده است.

به گفته وی این کارشناس دینی‌ آهنگ خوانندگی عزاداری سقایی حزین تر، متین تر، اثرگذار تر و دلسوزتر از آهنگ عزاداری هیأت های سینه زنی و زنجیرزنی بوده است.

حجت الاسلام معتمدی یاد آورشد: هیأت های سقاخوانی همه ساله یک ماه قبل از فرارسیدن ماه محرم نزدیک شدن ماه محرم را با برگزاری مراسم های چاوش خوانی هفتگی و خانگی و بعد از عید غدیر هرشب تا ابتدای ماه محرم ادامه داشته است.  

به گفته وی، هیأت های سقایی و چاوش خوانی نزدیک شدن ماه محرم را اعلام می کردند تا ضمن پوشیدن لباس عزا و آماده شدن مردم برای این ماه با اهمیت و با عظمت حسینیه ها و تکیه ها را مرتب و آماده عزاداری کنند.

وی با اشاره به این که چاوش خوانی در قدیم در پشت بام ها انجام می شده است و نزدیک شدن به ماه محرم را مردم اطلاع می داده اند گفت: افزون بر این مراسم چاوش خوانی هنگام رفتن و برگشتن زائرین ائمه اطهار انجام می شده است که سنت هنوز هم ادامه دارد.

این کارشناس دینی یاد آورشد: یک روز قبل از محرم یک دسته هیات سقایی و چاوش عزا برای عزاداری براساس یک سنت دیرینه به بازار می آیند که آنها مقدم الجیش و پیش قراول هیئات عزاداری هستند که در ادامه تا روز پنجم از هر محله ای یک دسته عزداری به بازار آمده و پشت سر این هیأت تمامی هیئات کاشان برای عزادار وارد بازار قدیمی کاشان می شوند.

حجت الاسلام معتمدی گفت: چند بیت از اشعاری که هیأت سقایی و چاوشی می خوانند به این صورت که،  ای شیعیان باردگر ماه محرم می رسد/ رخت عزا بر تن کنید ایام ماتم می رسد/ ای شیعیان باردگر ماه محرم می رسد/ ماه عزای اشرف اولاد آدم می رسد/ ای شیعیان باردگر ماه محرم می رسد/چاوش غم از کربلا بر اهل عالم می رسد.

وی در ادامه با اشاره به سابقه یک‌هزار و دویست ساله چاوش خوانی گفت: سابقه چاوش در ایران در شهرهای قم، کاشان، قزوین و سبزوار که سابقه بیشتری در تشرف به تشیع دارند نسبت به دیگر شهرهای کشور بیشتر است.

به گفته وی، در کتاب خِطَطَ مقریزی که تاریخ معتبری است هیأت سقایی و چاوش خوانی در سال 353 هجری بیش از یک هزار سال قبل در کشور مصر برگزار می شده است.

حجت الاسلام معتمدی یاد آورشد: من 45 سال قبل که از حوزه علمیه کربلا به کاشان آمدم بهترین نوع عزاداری را عزاداری سقایی و چاوش خوانی کاشان دیدم.

وی افزود: طی این مدت روی سقایی متمرکز شدم و با کار و تلاش و ریشه یابی تمامی آهنگ ها و اشعار چاوشی را ضمن مکتوب کردن آن را در حافظه ام به ثبت رسانیدم و امروز درخدمت آموزش به دوست داران این نوع عزاداری سنتی هستم.  

حجت الاسلام معتمدی گفت: جلد 4 و 5 کتاب عزداری سنتی و اشعار سقایی خود را چاپ و منتشر و در اختیارعزاداران حسینی در داخل و خارج از کشور قرارداده ام./1307/پ202/ب4