افزون بر کمیت جمعیت، کیفیت سرمایه انسانی باید مورد توجه قرار گیرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، صدیقه مهدوی کنی معاون آموزش پردیس خواهران دانشگاه امام صادق (ع) در چهارمین نشست تخصصی پیش کنگره دین فرهنگ متعالی با «موضوع نقش فقه خانواده در پیشرفت فرهنگی» که به همت حوزه معاونت پژوهشی و فناوری، با همکاری گروه فقه و حقوق پردیس خواهران دانشگاه امام صادق (ع) شنبه 18 مهر ماه برگزار شد، با اشاره به مقاله «تنظیم جمعیت در فقه شیعه و اثر آن بر پیشرفت فرهنگی» گفت: در این مقاله عنوان تنظیم به معنی تکثیر جمعیت نیست و برای اینکه نشان داده شود که جمعیت چقدر کارایی دارد بحث تنظیم درنظر گرفته شد.

وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در رابطه با افزایش جمعیت گفت: صرف زیاد بودن افراد جامعه توسعه محقق نمی شود، علاوه بر کمیت جمعیت باید به کیفیت سرمایه انسانی نیز توجه شود، توسعه معنای مادی بیشتر دارد تا معنای معنوی داشته باشد و اگر فرمایش مقام معظم رهبری را در نظر بگریم فرمایش ایشان بیشتر در رابطه با کیفیت و کارایی افزایش جمعیت است.

معاون آموزش پردیس خواهران دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به تعریفی از فرهنگ بیان کرد: باورها و ارزش های اثرگذار در جامعه رفتار و مناسبات جامعه را شکل می دهند، پیشرفت توسعه و فرهنگ برای ارتقای جامعه در راستای مطلوب است و در مسائل معنوی منجر به رشد و تعالی انسان می شود.

مهدوی کنی با اشاره به نقش جمعیت و تعریف از پیشرفت فرهنگی گفت: هر جمعتی تکثیر یابد منجر به توسعه نیست و آنچه مد نظر مقام معظم رهبری است کیفیت جمعیت موثر بر پیشرفت فرهنگی است و کشوری قدرت پیدا می کند که عوامل موثر در حوزه امنیتی آن مورد توجه قرا بگیرد.

در ادامه این مراسم علیمه جمالزاده مولف مقاله «تنظیم جمعیت در فقه شیعه و اثر آن بر پیشرفت فرهنگی» با اشاره به تعریف تنظیم در لغت گفت: تنظیم به معنی نظم دادن است و معنی اصلاح خانواده نظم و ترتیب دادن بر آگاهی برای داشتن فرزند در یک خانواده است.

وی با بیان این‌که واژه «تنظیم» در لغت به معنی نظم دادن، به سامان کردن و مرتب ساختن تعریف شده است، ابراز داشت: «تنظیم خانواده» یا «تنظیم جمعیت» در اصطلاح به معنای نظم و ترتیب دادن و برنامه ریزی ارادی و آگاهانه برای داشتن فرزند است.

جمال‌زاده افزود: در بررسی فقهی تنظیم خانواده این نتیجه به دست آمد که برخی آیات و روایات به طور مستقیم و برخی غیرمستقیم به تنظیم خانواده اشاره دارند؛ برخی قائل به مشروعیت تنظیم خانواده شده و آیات و روایانی را مورد استناد قرار داده­اند، گروهی نیز عدم مشروعیت تنظیم خانواده را پذیرفته و روایات پسندیده بودن کثرت فرزند و آیاتی مانند رزّاق بودن خداوند و نهی از کشتن فرزند را مورد استدلال قرار داده­اند. در جمع­بندی ادله دو گروه این نتیجه حاصل شد که آیات و روایات وارد شده عمومیت ندارند و امکان تقید عقلی و شرعی آنها در زمان و مکان وجود دارد. همچنین مفاد روایات، بر مطلوبیت کثرت فرزندان شایسته و صالح دلالت دارد نه هر کثرتی.

وی در ادامه اظهار داشت: از ادله­ای که به نظر می­رسد به طور غیرمستقیم به تنظیم جمعیت اشاره دارد می­توان به روایات دالّ بر اهمیت علم آموزی، روایات دالّ بر مذمت فقر مالی در اسلام، روایات دالّ بر توجه به تربیت فرزند و روایات دالّ بر مکان خواب فرزندان اشاره کرد. با این استدلال که در روایات؛ اهمیت فراگیری علم و دانش، برخورداری از حدّ متعارف مالی، اهمیت تربیت فرزندان و دقت به مکان خواب آنها بیان شده و لازمه عملی شدن این دستورات، برنامه­ریزی برای داشتن فرزند است.

جما‌ل‌زاده تصریح کرد: دولت نیز با فراهم نمودن امکانات آموزشی صحیح و مطلوب برای همه­ی افراد جامعه، همچنین برطرف نمودن مشکلات بیکاری، اقتصادی و مسکن خانواده­ها در راستای کاهش دغدغه­های پدر و مادرها و در نتیجه اختصاص وقت بیشتر جهت تربیت فرزندان، نقش مهمی در تربیت کمی و کیفی جمعیت دارد.

وی در پایان با بیان این‌که هدف مقاله بیان این مطلب بود که تنظیم خانواده و برنامه­ریزی جهت تربیت جمعیت کارآمد و با اخلاق در دستورات اسلام بیان شده است، خاطرنشان کرد: در نهایت این جمعیت رشد یافته است که می­تواند در پیشرفت و توسعه فرهنگی جامعه موثر باشد./818/203/ب3