شیوه مطالعاتی دروس حوزوی برای دستیابی به اجتهاد در مدت 6 سال
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد درس خارج حوزه علمیه قم، در جلسه تببین کتاب «برنامه درسی؛ کوتاه مدت، کاربردی و کارآمد»، که در دفتر وی در قم برگزار شد، به بررسی روش جدید آموزشی در حوزه‌های علمیه برای دستیابی به اجتهاد پرداخت و گفت: در این کتاب شیوه جدید درسی ارائه شده که طلاب از اغاز تحصیل خویش تا رسیدن درس خارج را کمتر از 6 سال مطالعه کرده و همچنین مبادی و مقدمات اجتهاد را کسب کنند.
وی با بیان اینکه گام نخست این کتاب شناخت مبادی و مبانی اجتهاد است، ابراز کرد: در این کتاب به مبادی و دروسی که که عنوان پیش نیازهای درسی برای رسیدن به اجتهاد بررسی شده است و این دروس بر طبق نظریات عالمان قدیم و امروز به دست آمده است.
حجت الاسلام والمسلمین ملک‌زاده با بیان اینکه نظریات بزرگان و علمای دین در مبادی اجتهاد اختلاف نظر بسیاری وجود دارد، گفت: برخی بزرگان مبادی اجتهاد را به طور گسترده بیان کرده‌اند؛ به گونه‌ای که دروسی هچون علوم غربیه را از لوازم اجتهاد دانسته‌اند و برخی از مراجع همانند حضرت آیت الله خویی این مبادی را بسیار محدود دانسته‌اند، به گونه‌ای که علم منطق را از مقدمات اجتهاد بیان نکرده است.
روش تحصیلی مراحع تقلید الگوی ارائه شیوه تحصیلی جدید
استاد درس خارج حوزه علمیه قم بیان کرد: در این کتاب بعد از مرحله آشنایی با مبادی و دروس لازم برای اجتهاد، میزان آشنایی هرعلم برای کسب اجتهاد بررسی شده است؛ همانند اینکه میزان آشنایی هر طلبه با ادبیات عرب کلام اعتقادات تفسیر برای کسب اجتهاد به چه میزانی است.
وی با بیان اینکه بزرگان دینی به سلیقه خویش میزان آشنایی را با دروس بیان کرده‌اند، ابراز کرد: برخی از عالمان دینی قائل به این نظریه بودند که برای رسیدن اجتهاد، اجتهاد در مقدمات آن نیز لازم است، که به طور قطع این نظریه درست و صحیحی نیست.
حجت الاسلام والمسلمین ملک‌زاده عنوان داشت: برای تدوین این بخش کتاب، سیره و روش تحصیلی عالمان دینی و مراجع تقلید و همچنبن مصاحبه و گفت وگوهای از مجتهدان و مراجع حاضر مورد بررسی و قرار گرفته است؛ نتیجه تمام این نظریات جمع‌آوری شده است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «این کتاب و شیوه درسی تا کنون ثمره و خروجی داشته است؟»، گفت: تمام مراجع حاضر ثمره این طرح هستند، زیرا این کتاب بر اساس سیره و روش مطالعاتی و چگونگی رسیدن آنها به مرحله اجتهاد آنها نگاشته شده است و بیشتر علمای دینی بر اساس این روش عمل کرده‌اند.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «شیوه ارائه شده در این کتاب برای 6 سال درسی نگاشته شده است، در حالی برنامه آموزشی حوزه علمیه برای 10 تا 12 سال درسی تدوین شده است و این شیوه چگونه اجرا می‌شود؟» بیان کرد: امروزه در مدارس علمیه در سال تحصیلی 140 کلاس درسی و سطوح عالی 110 جلسه درسی برپا می‌شود؛ در حالی که شیوه درسی جدید برای رسیدن به اجتهاد برای 300 روز فعالیت علمی و درسی در سال تدوین شده است.
حجت الاسلام والمسلمین ملک‌زاده در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «آیا طلاب می‌توانند این برنامه درسی را در کنار برنامه آموزشی مرسوم حوزه، این شیوه را دنبال کنند؟»، گفت: مـتأسفانه تعطیلات درسی حوزه بسیار است، اما طلاب با کم کردن، تعطیلات درسی خویش و استفاده از اوقات فعالیت جدی درسی خویش را ادامه دهند و در کنار شیوه مرسوم حوزه این برنامه درسی را نیز دنبال کنند.
مشاهده برنامه‌های تلویزیون سبب غفلت برخی طلاب از مطالعه شده است
وی با ابراز تأسف از اینکه برخی از طلاب سرگرم مشاهده برنامه‌های تلویزونی شده‌اند، گفت: برخی طلاب به مشاهده سریالهای تلویزیونی و برنامه‌های ورزشی هستند و از مطالعه دروس حوزوی غافل شده‌اند؛ در حالی که یلاب برای به ثمره رسیدن تحصیلات خویش باید مشاهده برنامه تلویزونی را کم کنند، تا اینکه زمان آزاد و کافی برای مباحثه و مطالعه دروی حوزوی را به دست آورند.
تحصیل دروس تخصصی بعد از کسب مقدمات اجتهاد
حجت الاسلام والمسلمین ملک‌زاده درباه دروس تخصصی حوزه گفت: طلاب بعد از پایان دوره مقدمات تنها با هدف آشنایی به تحصیل دروس تخصصی بپردازند، این مسأله مطلوب است؛ اما اگر آنها قصد تولید محتوا، نظریه علوم انسانی را دارند، مناسب است بعد از اینکه مقدمات و سطوح عالی و کسب مبادی اجتهاد را کسب کردند، به تحصیل دروس تخصصی روی بیاورند و دیدگاه اسلام را در علوم انسانی همچون علوم اجتماعی؛ سیاسی روانشانسی ارائه کنند.
ضرورت برپایی و گسترش دروس فقه حکومتی و اجتماعی در حوزه‌های علمیه
وی در بخش دیگر از سخنانش به ضرورت برپایی و گسترش دروس فقه حکومتی و اجتماعی در حوزه‌های علمیه تأکید کرد و گفت: سالیان طولانی امور حکومت‌داری در دست عالمان دینی قرار نداشته است و آنها تنها به فقه فردی پرداخته‌اند و به قسمت دوم فقه که شامل مسایل اجتماعی و حکومتی است، توجهی نکرده‌اند؛ هر چند فرصتهایی در دوران صفویه برای انها فراهم شد و آنها به تدوین و نطریه پردازی در برخی از ابواب حکومت پرداخته بودند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه با برپایی حکومت اسلامی بهترین فرصت برای ارائه دروس فقه حکومتی به وجود آمده است، افزود: با شکل‌گیری انقلاب اسلامی بهترین زمان و موقعیت برای عالمان و مجتهدان برای نطریه‌پردازی در عرصه فقه حکومتی و اجتماعی به وجود آمده است و باید در حوزه‌های دروس بسیاری در زمینه فقه حکومتی و اجتماعی برپا و ترویج شود.
تولید علوم انسانی اسلامی تنها با اجتهاد حوزوی ممکن است
حجت الاسلام والمسلمین ملک‌زاده با بیان اینکه تولید علوم انسانی اسلامی تنها با اجتهاد حوزوی ممکن است، گفت: امروزه جامعه ما به مجتهدان جوان، زمان‌شناس نیاز دارد تا اینکه مسائل فقهی علوم انسانی و اجتماعی همچون علوم روانشاسی و اقتصادی را از منابع اصلی استخراج کنند و در جامعه این مبانی را مطرح کنند./998/پ201/ی
