اخلاق شرط کافی و لازم فهم عملی نیست/ علامه اخلاق را تسهیل بخش واقع بینی می داند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، حجت الاسلام احمد حسین شریفی، عضو شوراي تحصيلات تکميلي گروه اخلاق اسلامي دانشگاه معارف اسلامي پیش از ظهر امروز در همایش ملی بزرگداشت علامه طباطبایی(ره) در دانشگاه صنعتی سهند با  بیان اینکه علامه طباطبایی اخلاق و ارزشها را منافی واقع بینی نمی دانند، اظهار داشت: علامه طباطبایی اخلاق را عاملی برای فهم بهتر می داند.

وی با بیان اینکه در منظر علامه طباطبایی برخورداری از نظام ارزشی درست و واقع بینانه، شرط لازم واقع بینی است، ابراز داشت: نظام ارزشی نادرست، انحراف در فکر و فهم را پدید می آورد، یک لذتگرا، همه چیز را در خدمت لذت می خواهد و یک قدرت گرا همه چیز را در خدمت قدرت قرار خواهد داد.

عضو شوراي تحصيلات تکميلي گروه اخلاق اسلامي دانشگاه معارف اسلامي افزود: اگر مبانی درست باشد در حقیقت مسائل و نتایج نیز صحیح خواهد بود، بنابراین اگر مبانی انحرافی باشد علم نیز منحرف خواهد شد و دیگر نتایج یک علم صحیح نبوده و دارای اشکال خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: تخلق به اخلاقیات پسندیده عامل تسهیل کننده و اطمینان بخش واقع بینی علمی است، انسان کافر نیز می تواند به حقایق و واقع دست پیدا کند، اما تقوا و اخلاق نقش تسهیل کننده دارد، بنابراین اخلاق می تواند انسان را در واقع بینی علمی یاری و حمایت کند.

حجت الاسلام شریفی با بیان  اینکه بی اخلاقی و لجام گسیختی شهوت و غضب می تواند انسان را از فهم صحیح علمی دور کند، افزود: تقوا نه شرط کافی و نه شرط لازم برای واقع بینی در حوزه اخلاقیات فردی است، گروهی اصرار دارند که تقوا شرط فهم و شعور است و ادعای تکنولوژی موسوی و عیسوی دارند این یک نگاه غیر واقع بینانه است.

وی این نظریه ها را انحراف در علوم دینی دانست و گفت: علامه طباطبایی با صراحت می گوید تقوا و خوبی حتی شرط لازم هم نیست چه برسد که شرط کافی برای فهم علم باشد، اگر بگویید اخلاق و تقوا نقش محوری دارند باید احتجاجات همه انبیا را بی معنا بدانیم، بنابراین فهم واقع بینانه حتی با کفر و با بی اخلاقی قابل جمع است.

حجت الاسلام شریفی با بیان اینکه رذیله اخلاقی می تواند زمینه انکار را فراهم کند، افزود: دسته ای از آیات ارتباطی وثیق بین تقوا و تعقل ایجاد می کند، اما این ارتباط به معنای شرط لازم و کافی بودن اخلاق برای فهم واقع نیست بلکه تسهیل بخش و شفافیت بخش نگرش انسانی است.

وی ادامه داد: علامه دارد که تقوا نقش جدی در انتخاب مسأله پژوهش دارد، مسأله معلول نیاز است، مسأله ای در ذهن پژوهشگر پدید می آید معلول نیاز است، مولود قوای نفسانی انسان است، بنابراین اخلاق کنترل کننده قوا است، اگر قوه شهوی فعال شود و لجام بر آن زده نشود راه خود را رفته از بقیه قوا غافل و انسان را منحرف خواهد کرد.

حجت الاسلام شریفی با بیان این که اخلاق قوا را تعدیل و کنترل می کند و سبب واقع بینی درست می شود، ادامه داد: هدف نهایی در مکتب اخلاق درست می شود، هدف قرب خدا و لقاء الله می شود، کار اختیاری انسان بدون هدف صادر نمی شود، این هدف و علت غایی به هر شکل رفتارها را سامان می هد و اخلاق هدف را تسهیل می بخشد.

وی با اشاره به فرایند اخلاق در سیستم نظریه پردازی، ابراز داشت: انسان شناسی ارسطوییان می گوید انسان مرکب از سه قوه غضبیه، شهویه و عقلانی است و اخلاق تعدیل دهنده قوا و عامل شکوفایی عقل است، بنابراین عقل آینه است و اخلاق کنترل کننده قوای انسانی است.

عضو شوراي تحصيلات تکميلي گروه اخلاق اسلامي دانشگاه معارف اسلامي با اشاره به تحلیل دیگر علامه درباره روند نظریه پردازی، گفت: تقوا یعنی عدالت درونی، یعنی در این نظریه قوا نابود نمی شوند بلکه تعدیل می شوند، از این رو معصوم کسی است که قوا را دارد ولی تحت سیطره عقل مدیریت می شود.

وی افزود: بنابراین معصوم چون اعتدال درونی را دارد دچار عصیان نمی شود، عدالت درونی شرط عدالت بیرونی است، عدالت به معنای «وضع الشیء موضعه» است و در نتیجه عامل کشف واقعیتها است، تعمیق تحلیل قبلی خدایی شدن انسان در رفتار و گفتار و اندیشه است، قرب منزلتی و مکانتی است، انسان سعه وجودی پیدا می کند و کمال مطلق نزدیک می شود، به عالم مطلق نزدیک و بهره بیشتر وجودی از عالم مطلق پیدا می کند. طوری می بیند که خدا نظام ریزی کرده است./۸۵۴/202/ب2