فساد اقتصادی و رانت خواری از موانع رشد اقتصاد است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، اقتصاد از بنیادی ترین عوامل پیشرفت انسانها بوده و اگر اقتصاد جامعه دچار مشکل شود، مردم در تنگدستی و محرومیت به سر می برند.

انسانها بر اساس آفرینش و غریزه خود به اسباب معاش و لوازم مادی زندگی همچون خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت و نظایر آنها نیازمند هستند، اسلام نیز در مسأله اقتصاد، روش تنظیم صحیح حیات اقتصادی و حل مشکلات اقتصادی را در راستای عدالت اجتماعی ارائه کرده است.

اقتصاد برای کشورها و جوامع از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا رشد، پیشرفت و قدرت هر جامعه و کشور به قدرت اقتصادی آن بستگی دارد.

در قرآن کریم بیش از 450 آیه و صدها حدیث از پیامبر(ص) به موضوع اقتصاد اختصاص یافته است و بیشترین و پرحجم ترین کتب فقهی ما در مورد مسائل اقتصادی است.

در ادامه با توجه به اهمیت و ضرورت توجه به مسأله اقتصاد، گفت و گویی با حجت الاسلام والمسملین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی فقیه در لرستان و امام جمعه خرم آباد، ارائه می شود.

رسا- از نظر حضرت عالی اقتصاد اسلامی چه ویژگی‌هایی دارد؟

اقتصاد در اسلام دارای ابعاد گسترده اقتصاد اسلامی است و این ابعاد شامل حاکمیت توحید و بندگی خدا، سیاستهای اقتصادی همراه با ارزشهای معنوی، روابط اقتصادی بر پایه اصول اخلاقی واقتصاد متبی بر وحی و عقل است.

در اقتصاد اسلامی سعی بر حاکمیت توحید و برقراری عدالت اجتماعی است، خدای متعال در قرآن می فرماید: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ؛ ما قبل از تو هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر اینکه به او وحی فرستادیم که هیچ معبودی جز من نیست، پس تنها مرا عبادت کنید».

در زمینه برپایی عدالت اجتماعی می فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب میزان نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.

در اسلام روابط اقتصادی بر پایه اصول اخلاقی بوده و سیاستهای اقتصادی همراه با ارزشهای معنوی و مالکیت مطلق از آن خدای متعال است.

رسا- نظام اقتصادی در اسلام بر چه پایه ای استوار است؟

نظام اقتصادی اسلام در سه حوزه تولید، توزیع و مصرف بر اساس تولید بیشتر، توزیع عادلانه و صرفه جویی در مصرف پایه گذاری شده است.

اعتقاد اسلام بر این است که با حداقل منابع و حداکثر سرمایه تولید داشته باشیم، چراکه اسلام تولید را مهم ترین عامل استقلال اقتصادی می داند، خداوند در قرآن بر تلاش برای تولید بیشتر تأکید و تشویق کرده است.

به گفته امام علی(ع) سه چیز است که اگر به آن عمل شود، همه امور سامان می یابد و اگر ترک شود، همه فعالیتها و اقدامات بی اثر خواهد بود و یکی از آن سه چیز تقسیم عادلانه امکانات و درآمدها است.

از دیدگاه اقتصاد اسلامی توزیع مناسب و عادلانه منابع، ثروت و درآمد در جهت برقراری عدالت اقتصادی و از بین بردن فقر امری مهم و ضروری است.

رسا- نظام اقتصاد اسلامی بر چه پایه هایی استوار است؟

در بینش اقتصادی اسلام، مال و ثروت وسیله ای برای برآوردن نیازهای زندگی فردی و اجتماعی، پرکردن خلأهای اقتصادی و برقراری عدالت اجتماعی است و نظام اقتصادی اسلامی بر سه اصل امنیت اقتصادی، عدالت اقتصادی، رشد و شکوفایی اقتصادی استوار است.

منظور از امنیت اقتصادی ایجاد فضایی امن برای سرمایه، سرمایه گذار، کار و کارگر است، در روایات متعدد از تصرف کردن مال دیگری به شدت نهی شده و برای مال مردم بر حفظ امنیت تأکید شده است.

در سایه برقراری امنیت و عدالت اقتصادی شاهد رشد اقتصادی خواهیم بود، رشد اقتصادی نیز در سایه کار، تلاش، دانش، نوآوری و کارآفرینی تحقق می یابد.

از دیگر عوال رشد اقتصادی مدیریت صحیح و برنامه ریزی درست در کسب و کار است، حیات مادی و معنوی انسانها به اقتصاد بستگی دارد و مدیریت صحیح عاملی مناسب در جهت رشد و شکوفایی و همچنین رونق اقتصادی بوده و از ورشکستی و اسراف جلوگیری می کند.

رسا- شاخص‌های رشد اقتصادی چه چیزی می تواند باشد؟

افزایش بهره وری از شاخصهای اقتصادی بوده که در رشد اقتصادی نقش بسزایی دارد، افزایش بهره وری به افزایش سرمایه گذاری بوده و در آموزه های دینی از ضایع کردن سرمایه به شدت نهی شده است.

در زمینه افزایش بهره وری ضرورت آموزش دادن مردم امری مهم بوده و در این راستا می توان در کاهش بیکاری و افزایش اشتغال نقش آفرینی کرد چراکه ایجاد اشتغال از عوامل مهم رشد و رونق اقتصادی است.

مهم ترین ثمره جهاد اقتصادی افزایش اشتغال، کاهش تورم و فقر بوده که در سایه مکارم اخلاقی و عدالت اجتماعی محقق می شود.

رسا- موانع رشد اقتصادی و عوامل گسترش فساد اقتصادی چه مواردی هستند؟

رانت خواری و یا انحصار اقتصادی از موانع مهم رشد اقتصادی است، رانت خواری به فعالیت اقتصادی گفته می شود که از سوی یک فرد یا چند نفر با سوء استفاده از فرصتها و امکانات جامعه صورت می گیرد بدون اینکه ارزش افزوده تولید کنند، درآمد خود را افزایش می دهند.

رانت خواری همان سود بادآورده، درآمد بدون کار و تولید و بدون فعالیت اقتصادی است و ناشی از سپردن مسؤولیتهای مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به افراد کم ظرفیت و بی تعهد است که مسؤولیت را طعمه می دانند.

رانت خواری مایه هلاکت انسان و رکود اقتصادی جامعه می شود و در اسلام به شدت از رانت خواری و تسلط انحصاری ثروتمندان بر اقتصاد و اموال مردم جلوگیری شده است.

جلوگیری از فعالیتهای اقتصادی، گسترش فساد اقتصادی، انباشته شدن ثروت و اموال در نزد عده ای از افراد جامعه و افزایش فاصله طبقاتی در جامعه از آثار منفی رانت خواری است که سبب می شود منابع اقتصادی از فعالیتهای تولیدی خارج شوند.

رانت خواری امروزه از معضلات بزرگی است که در جوامع بشری گریبان گیر همه شده است و در سطوح کلان و خرد دیده می شود، مبارزه با رانت خواری کار سخت و پیچیده ای بوده و نیازمند فرهنگ سازی است.

فساد مالی و اقتصادی از دیگر موانع رشد اقتصادی بوده که به زندگی مادی، معنوی و اخلاقی انسان ضربه می زند، فساد مالی و اقتصادی سبب خالی شدن خزانه بیت المال و جمع شدن ثروت به دست مفسدان اقتصادی می شود.

فساد اقتصادی سبب فاسد شدن افراد و گسترش فساد اخلاقی می شود و اگر حاکمیت سرمایه داری در جامعه اتفاق بیفتد، نیکی و نیکوکاری از جامعه دور شده و فساد اخلاقی گسترش پیدا می کند.

بدترین و بزرگ ترین فسادها، فساد اقتصادی و مالی بوده و زخمی واگیردار است، تمام دستاوردها و زحمات را نابود می کند، بنا بر این باید مبارزه با مفاسد اقتصادی به صورت جدی و مستمر ادامه پیدا کند و هیچ گونه اغماض و اهمالی صورت نگیرد./403/9459/ب1